علوم تربیتی

بازی از مهم‌ترین روش‌های یادگیری کودک و از جملۀ مؤثرترین راه‌های ارتباط با اوست. در این کتاب بازی‌های آموزشی قابل استفاده در منزل و کلاس معرفی و در اختیار والدین، مربیان و معلمان قرار گرفته‌اند. در ابتدای هر بازی توضیحی کلی برای شناخت کلیت آن آمده است. بعد از آن هدف از بازی بیان شده است و گروه سنی، تعداد بازیکنان و نوع بازی ذکر شده‌اند. مربی می‌تواند به سلیقۀ خود تغییراتی نیز در بازی اعمال کند.

مدرسه‌های یادگیرنده فضایی امن برای دانش آموزان فراهم می‌کنند تا کل مجموعۀ مدرسه بتوانند لذت یادگیری را در کنار هم تجربه کنند. کتاب حاضر به موضوع خلق محیط یادگیرنده در کلاس، مدرسه و جامعه می‌پردازد و مقدمات ایجاد این محیط را ذکر می‌کند. همچنین، با مثال‌های عینی، نشان می‌دهد مدرسه‌ها چگونه با استفاده از ابزار، تکنیک‌ها و منابع ارائه‌شده در این کتاب می‌توانند رشد و تغییر کنند و خود را با تغییرات و چالش‌های دنیای امروز تطبیق دهند.

محور اصلی این کتاب آموزش روش تدریس بر مبنای رویکرد ساختار گرایی یا مفهوم‌سازی از طریق درگیری ذهنی و شیوه‌های آن به معلمان است. کتاب در هفت فصل انواع روش‌های تدریس، تدریس تأثیرگذار ، ارزیابی یادگیری و شکاف تحقیق و عمل را مطرح می‌کند. مؤلفان ضمن تشریح انواع روش‌های یادگیری دانش آموز محور به مقایسۀ انواع روش‌ها، مزایای هریک و دلایل مقاومت معلمان در بهره‌گیری از روش‌های جدید می‌پردازند و همچنین راهکارهایی را ارائه می‌کنند.

این کتاب در بارۀ یکی از معلمان و شخصیت‌های علمی و تربیتی آموزش و پرورش به نام آقای عبدالمجید رشید پور است. در ابتدا مصاحبه‌هایی با چند نفر از مربیان آموزش و پرورش، کارشناسان، اساتید و معلمانی که از نزدیک با ایشان همکار بوده‌اند آورده شده است. بخش دیگر به معرفی آثار و بخش‌هایی از کتاب‌ها و مقاله‌های این معلم اختصاص دارد. در پایان کتاب داستان‌های تربیتی و یا خاطراتی از این معلم نقل قول شده است.

نویسنده در این کتاب علاوه بر ارائۀ مفاهیمی ازجمله روایت،‌ روایت‌نگاری و روایت‌پژوهی به آموزش پژوهش‌روایی نیز اشاره کرده است. "روایت‌پژوهی" آموختن از تجربیات ثبت شدۀ دانشجو - معلم در دورۀ کار ورزی - معلم و یا معلمان در کلاس درس است. این کتاب در پنج فصل تألیف شده است. در فصل اول مباحثی ازجمله روایت‌نویسی و اهداف آن و پیشینۀ کارورزی بررسی می‌گردد. در فصل دوم ابزارهای گردآوری اطلاعات و فرایند تحلیل داده‌ها بررسی شده است. فصل سوم انواع کدگذاری، مراحل کدگذاری، ویژگی‌های مفاهیم و مضامین و یک الگوی کدگذاری آمده است. در فصل چهارم فرایند تحلیل ساختاری و تحلیل سه‌بُعدی ارائه شده است و در فصل پنجم همکاری با مشارکت‌کنندگان، استفاده از نقل قول‌ها، محدودیت‌ها و مخاطرات پژوهش‌روایی مطرح شده و راهبردهای ارزشیابی یادگیری درس روایت‌پژوهی پیشنهاد شده است.

شناخت وظایف و ویژگی‌های یاددهنده به معلم کمک می‌کند بهتر به تدریس بپردازد. این کتاب در سه فصل این ویژگی‌ها را در دو دستۀ کلی (عمومی و اختصاصی) بررسی می‌کند. در فصل اول، مباحثی مثل شناخت خود، نظریه‌های یادگیری، ارتباط و تأثیر آن در یادگیری، اهمیت زمان و شناخت ابعاد و سبک‌های یادگیرنده مطرح می‌شوند. در فصل دوم نیز اصول کلی آموزش و روش‌های تدریس مورد نظر بوده‌اند. طبقه‌بندی اهداف آموزشی، آزمون‌های پیشرفت تحصیلی و عملکردی، و شرایط اجرای آزمون‌ها نیز در فصل آخر عنوان شده‌اند.

تعلیم و تربیت مقوله‌ای است که برای رسیدن انسان به سعادت مورد توجه قراردارد. کتاب حاضر ابتدا مبانی تعلیم و تربیت اسلامی را برای خواننده بازگو می‌کند. سپس ماهیت و نیاز انسان به تعلیم و تربیت را بررسی می‌کند و پس از آن به تعریف تعلیم و تربیت می‌پردازد. در ادامه، از تطهیر و تزکیه می‌گوید. تعلیم تربیت اسلامی کودکان از راه تشویق، و سپس از راه رغبت، و ارکان اخلاقی جهت‌ساز در جامعه، فصل های بعدی کتاب هستند.

بهترین راه مقابله با آسیب‌های اجتماعی، پیشگیری از وقوع آن‌هاست. کتاب پیش رو حاصل 25 تحقیق در زمینۀ فرایندهای شناختی کودکان است که به عنوان «برنامۀ حل مسئلۀ شناختی بین‌فردی» تدوین شده‌است. این برنامه، به جای تمرکز بر رفتار خاص، بر فرایندهای شناختی کودک و مهارت‌های حل مسئله تمرکز دارد و معلم را راهنمایی می‌کند مشکلات کلاس درس را با مکالمه حل کند. کتاب 77 درس دارد که دو گروه «مهارت‌های پیش حل مسئله و مهارت‌های حل مسئله» را در برگرفته‌اند. هر درس شامل فعالیت‌هایی است که به درک و کاربرد موضوع کمک می‌کنند. فعالیت‌ها در کلاس درس اجرا می‌شوند و زمان درس را نیز اشغال نمی‌کنند.

آموختن شیوه‌های عملی تربیت، به والدین کمک می‌کند فرزندانی سازگارتر و آرام تر داشته‌ باشند. کتاب‌های این مجموعه، به روش‌ها و مشکلات تربیتی کودکان و نوجوانان تا سن بلوغ می‌پردازند. در واقع، روش نویسندگان این کتاب‌ها، آموزش شیوه‌های عملی به والدین است. هر کتاب فصل‌های متعددی دارد که به زبانی ساده و همه‌فهم، روشی کلیدی از تربیت را توضیح می‌دهد. این جلد، در برنامه‌ای 10 روزه، برای داشتن کودکی سازگار تر و آرام‌تر، راهکارهایی را به مخاطب می‌آموزد. بعضی از این راه‌ها عبارت‌اند از: از جنگ قدرت اجتناب کنید؛ گذر از تلۀ فریاد زدن؛ رقابت در حمایت خانوادگی.

آموختن شیوه‌های عملی قدرشناسی، به والدین کمک می‌کند فرزندانی قدرشناس داشته‌ باشند. کتاب‌های این مجموعه به روش‌ها و مشکلات تربیتی کودکان و نوجوانان تا سن بلوغ می‌پردازند. در واقع، روش نویسندگان این کتاب‌ها، آموزش شیوه‌های عملی به والدین است. هر کتاب فصل‌های متعددی دارد که به زبانی ساده و همه‌فهم، روشی کلیدی از تربیت را توضیح می‌دهد. این جلد، در برنامه‌ای 11مرحله‌ای، برای داشتن فرزندی قدرشناس، راهکارهایی را به مخاطب می‌آموزد. بعضی از این راه‌ها عبارت‌اند از: تسلیم‌شدن والدین؛ مراقبت افراطی؛ آرزوهای معقول؛ برخورد عاقلانه با پول؛ پایان‌دادن به خودمحوری.