علوم تربیتی

نویسندۀ این کتاب رویکرد نوینی را بر مبنای نظرات پیشوایان دینی و دیدگاه عارفان مسلمان به تعلیم و تربیت بررسی می‌کند. حرف اصلی در این کتاب خالی کردن ذهن از آموخته‌هایی است که موجب قفل ذهنی می‌شود و شناخت دوباره‌ای را بر شناخت‌های قبلی با هدف گشودگی روح و پیوند با عالم روحانی و فرامادی مطرح می‌کند. کتاب حاضر شامل شش بخش با عناوینی چون فرایند سخن، فراتر از هیچ‌انگاری، دانش سلبی، فراتر از هیچ‌آموزی، تربیت سلبی، فراتر از هیچ‌کاری، ارتباط سلبی، در ستایش هیچ‌گویی و معنادرمانی سلبی، فراتر از بی‌معنایی تدوین شده است. خواننده دراین کتاب می‌خواند "برای خودیابی هم باید از خود مُرد تا به خود زنده شد. باید از آنچه شده‌ایم تهی شد تا به آنچه بوده‌ایم بازگردیم؛ زیرا ماهیت حقیقی ما در هویت کاذبی ما گم شده است. پرسش حقیقی این است که چرا هیچ‌کس شبیه به آن چیزی نیست که هست و چرا هیچ‌کس همانی نیست که هست". نویسندۀ کتاب معتقد است که "انسان باید در یک مسیر تنزیهی امور مثبت را کشف کند و در یک سلوک سلبی به ایجاب و ایجاد چیزها بیندیشد". تعلیم و تربیت تنزیهی بر مدار "هیچ‌آموزی" و "هیچ‌انگاری" درصدد تخلیۀ ذهن و دل از اوهام‌شناختی و جهت‌گیری‌های شخصی و پیش‌داوری‌های جعلی است تا به واسطۀ این تنزیه و تهذیب بتوان آنچه را که در فطرت خود دارد کشف کند نه آنکه چیزی را از بیرون کسب کند.

آزمون عملکردی نوعی روش سنجش است که در آن دانش‌آموز با استفاده از مهارت‌ها و دانش، مسئله‌ای را حل یا محصولی را تولید می‌کند. در این کتاب طراحی و ساخت انواع آزمون عملکردی در درس‌های گوناگون توضیح داده شده است. مبانی نظری و علمی آزمون عملکردی، نکات قابل توجه در ساخت آن، ارکان اصلی و اهداف کلی، شیوۀ اجرای تکلیف و بافت سوال، آزمون‌های عملکردی کتبی و شناسایی، و 115 نمونه آزمون عملکردی مربوط به تمام پایه‌های ابتدایی، از جمله محتویات کتاب هستند.

تدریس خوب به داشتن اطلاعات حرفه‌ای نیز نیاز دارد. کتاب حاضر چکیده‌ای است از ایده‌های منطقی و عملی و راهنمای سریع تدریس برای مرور نکات معلمی، تا آموزگارانی که در حرفۀ تدریس تازه کار هستند، بتوانند به درستی هدایت شوند. نویسنده همۀ دوره های تحصیلی را در نظر دارد و کوشیده است دستورالعمل‌هایش با بافت و سیستم آموزشی و فرهنگی-اخلاقی حاکم بر جامعۀ ایران سازگار باشد. پنج فصل اول کتاب به ویژگی‌های شخصیتی، مدیریتی، برقراری ارتباط، انگیزشی و فنون تدریس معلم اشاره می‌کنند و گزیده‌ای از مجموعه مقالات برخی مشاهیر دربارۀ معلمی در فصل آخر جمع شده‌اند.

رفع موانع و مشکلات کلاس‌های چندپایه به مطالعه و آشنایی دقیق با وضعیت این کلاس‌ها نیاز دارد. کتاب حاضر به عنوان کتابی درسی برای دانشجویان علوم تربیتی، خواننده را با کلیات تدریس در این کلاس‌ها، اعم از کلاس‌های سیار ، چند سنی، مکتب‌خانه‌ها، تاریخچۀ این کلاس‌ها در دنیا، و فرصت‌ها و محدودیت‌های آن‌ها آشنا می‌کند. برنامه‌ریزی، مدیریت، طرح درس و ضرورت آن در کلاس‌های چند‌پایه، روش‌های تدریس، مواد و وسایل آموزشی، و ارزشیابی کلاس‌های چندپایه از مباحث کتاب هستند.

کتاب پیش رو تلفیقی از دیدگاه‌های بومی در برنامه‌ریزی درسی را برای تدوینگران برنامۀ درسی و معلمان و مدیران فراهم کرده است. اهداف کتاب، چشم‌انداز، تاریخچه، هندسۀ اعتقادی، فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی، آموزشی و زیستی مردمان بومی مانتویوبای کانادا در بخش اول کتاب مطرح شده‌اند. سپس نتایج بومی سازی برنامۀ درسی در حوزه‌های تخصصی یادگیری(در طول سه مرحلۀ رشدی) تشریح شده‌اند. توصیف فهرستی از واژگان تخصصی و پروژه‌های نشان‌دهندۀ تلفیق دیدگاه‌های سنتی در برنامۀ درسی نیز در بخش‌های دیگر آمده‌است.

معلم حرفه‌ای انواع نظریه‌های آموزشی را می‌شناسد و از آن‌ها آگاه می‌شود و برای پیشرفت کار آموزش و بنا به موقعیت و مخاطبان خود از آن‌ها بهره می گیرد. کتاب حاضر انواع نظریه‌های یادگیری و فلسفۀ آن‌ها را از قبل قرن بیستم بررسی می‌کند. نظریه‌های آموزشی جان دیویی، مونته‌سوری، روسو، برونر و هلیگارد، و دیدگاه‌های برنامۀ درسی در بخش سوم بررسی می‌شوند. طراحی آموزشی مبتنی بر نظریه‌ها و انواع الگوهای آموزشی نیز مباحث بخش چهارم کتاب هستند.

رشتۀ طراحی و تکنولوژی آموزشی به شناخت بیشتر نیاز دارد تا افراد حرفه‌ای در این رشته بتوانند وضعیت فعلی آن را به خوبی درک کنند. کتاب حاضر جلد اول از مجموعه‌ای دوجلدی‌ است. در جلد اول، بر مسائل بنیادی این رشته تأکید می‌شود. واژه‌های کلیدی و تاریخچه، نظریه‌ها، مدل‌های آموزش و یادگیری، و دیدگاه‌های آموزشی، روش‌های مرسوم ارزشیابی و توجه به مباحثی مثل بازگشت سرمایه و مدیریت گروهی، ایده‌های کلیدی و شیوه‌های متعامل با بهبود عملکرد، از مباحث این جلد هستند.

شناخت واقعیت‌های هر جامعه و بزرگان آن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. مجموعۀ حاضر با معرفی اندیشه‌های تربیتی مربیان بزرگ مسلمان از قرن دوم تا قرن پانزدهم هجری، می‌کوشد هم مربیان بنامش را معرفی کند و هم متنی آموزشی برای تدریس آرای تربیتی آنان فراهم سازد. کتاب حاضر جلد نخست این مجموعه‌است و به چندی از مربیان قرن‌های دوم تا پنجم اختصاص دارد که عبارت‌اندا ز: «عمروبن بحر جاحظ، محمدبن ابن سحنون، ابو نصر محمد فارابی، گروه اخوان‌الصفا، شیخ‌الرئیس ابن سینا و امام محمد غزالی.

"اقدام پژوهی" رویکردی سازنده برای گسترش توانایی‌های کارکنان در عرصه‌های گوناگون شغلی و حرفه‌ای است. در اثر حاضر، تجربه‌های عملی و اجرایی بعضی از معلمان دورۀ ابتدایی و دبیرستان در زمینۀ بی‌ انضباطی، دروغ‌گویی، مشکلات یادگیری دانش‌آموزان در درس املا، ارتقاء سطح نوشتاری کودکان پایۀ اول دبستان، اهمیت تشویق در موفقیت تحصیلی و نحوۀ افزایش تمرکز دانش‌آموزان دچار حواس پرتی بیان شده است. نویسنده پژوهش‌های برگزیدۀ استانی منطقۀ دماوند را از سال تحصیلی 90 تا 96 جمع‌آوری کرده و در کتاب حاضر آورده است.

تربیت اقتصادی یکی از ساحت‌های تعلیم و تربیت و مورد توجه متخصصان برنامۀ درسی و معلمان است. کتاب حاضر تجربیات اقتصادی چند کشور (چین، اندونزی، استرالیا، اسکاتلند، نیوزیلند و ایالت یوتا) را در زمینۀ تربیت اقتصادی، همراه با تجربیات و فرصت‌های آموزشی آن‌ها، بیان می‌کند. در بخش دوم کتاب با عنوان «تجربه‌ها و فرصت‌های آموزشی» نیز به چگونگی تدریس اقتصاد در پایه‌های ابتدایی، استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای تدریس سواد مالی، و تدریس اقتصاد از طریق ادبیات پرداخته شده است.