کم توان ذهنی

این کتاب متنی غیرداستانی و اگاهی‌رسان درباره‌ سندروم داون است که از زبان «هانا» روایت می‌شود و در اصل تجربه‌ واقعی نویسنده درباره‌ فرزند خود است. این کودکان در عین این‌که تفاوت‌هایی با دیگران دارند، شباهت‌های فراوانی نیز با آن‌ها دارند و حتی ویژگی‌هایی که اگر به‌درستی هدایت شوند، می‌توان به عنوان قدرت جادویی از آن‌ها نام برد. توانایی‌هایی همچون قدرت دوست داشتن و همدلی فراوان، اعتمادکردن، داشتن حس بسیار قوی، انعطاف‌پذیری زیاد بدنی و حتی لجبازی بیش‌ازحد.

کم‌توانی ذهنی، اختلالی است که بر تمامی جنبه‎های مهم تحولی، مانند کنش‌ورزی شناختی، رفتاری، جسمانی، اجتماعی و هیجانی تأثیر منفی می‏‌گذارد. تأخیر زبانی و حرکتی نوزاد در سنین اولیه زندگی می‎تواند سرنخ‎هایی مهم از این اختلال در اختیار ما قرار دهد. کتاب حاضر در هفت فصل تدوین شده است با عنوان‌های مقدمه، تعریف و توصیف، طبقه‌بندی فرایند ارزیابی و تشخیص، سبب‎شناسی، ویژگی‌های افراد مبتلا و... . همچنین علاوه‎بر واژه‎نامه انگلیسی به فارسی، برای اولین‎بار، واژه‌نامه توصیفی در پایان فصل هفتم آورده شده است.

کتاب حاضر در وهلۀ اول چهار دستورالعمل برای ارزیابی بالینی کودکانی ارائه می‌کند که به اختلال سلوک یا مقابله‌ای مبتلایند. در بخش بعدی، روش‌های گام به گام پیشبرد برنامۀ تجربی مؤثر برای آموزش والدین در مدیریت رفتار نافرمانی کودک و سپس مجموعه‌ای دست‌برگ برای استفادۀ والدین در طول برنامه‌ریزی آموزشی آمده‌اند. کتاب برای افرادی مناسب است که تجربه‌هایی در این باره دارند و برای خدمت رسانی آموز ش دیده‌اند. در واقع، راهنمایی بالینی برای اجرای مناسب روش‌های مدیریتی رفتار کودکان است.

بعضی کودکان از نظر هوشی، جسمی، روانی و اجتماعی با هم‌سالان خود تفاوت دارند و به آموزش‌های ویژه نیازمندند. این کودکان استثنایی باید شناخته شوند تا از آسیب‌ رسیدن بیشتر به آن‌ها جلوگیری شود. کتاب حاضر به طور خاص و با توضیحات مفصل به این موارد می‌پردازد: کم‌توانی ذهنی، تیزهوشی و خلاقیت، اختلال طیف اتیسم، نقص توجه و بیش‌فعالی، اختلالات یادگیری خاص، کم‌بینایی و نابینایی، کم‌شنوایی و ناشنوایی، مشکلات تکلمی، و معلولیت جسمی حرکتی.

مربیان و معلمان اولین کسانی هستند که با کودکان دچار اختلال نارسایی توجه-فزون‌کنشی مواجه می‌شوند. کتاب حاضر فراتر از توصیف مشکلات آشکار این کودکان و نوجوانان، به مشکلات این افراد در مدرسه می‌پردازد و چرایی آن‌ها را بررسی می‌کند تا مربی آگاهانه روش مداخلۀ خاص خود را بیابد. دربارۀ محورهای اصلی آموزشی، توان‌بخشی، و روان‌شناختی دانش‌آموزان مبتلا بحث شده و فهرستی از آنچه مربی می‌تواندبرای شناخت بهتر و کمک انجام دهد، در اختیار او قرار گرفته‌است.

دانش‌آموزان دورۀ ابتدایی به آموزش مهارت‌هایی در مقوله‌های سواد پایه، شایستگی‌ها و ویژگی‌های فردی نیازمندند. در این کتاب راهکارهایی بسیار ساده و عملی برای حل مشکلات کودکان ارائه شده‌اند؛ مشکلاتی مثل: ناخن جویدن، حسادت، مدرسه‌هراسی، کم‌توجهی یا بیش‌فعالی، خشونت و اختلالات یادگیری. «مهارت‌های اصلاح و تغییر رفتار کودکان و نوجوانان، تربیت جنسی و مسائل آن، ایجاد انگیزه در کودکان، لجبازی، گوشه‌گیری، سوگ و سوگواری و برقراری نظم در کودکان» از جمله موارد مطرح‌شده در کتاب هستند.

نگارش و درست‌نویسی الفبای آموزش تمام دانش‌ها و حرفه‌هاست. کتاب حاضر مربوط به پایۀ دوم دبستان دانش‌آموزان دچار نیازهای ویژۀ ذهنی است. انواع املاهای تصویری، جدولی، قطره‌ای و خورشیدی در این کتاب آمده‌اند. برای هر درس یک املا طراحی شده و در پایان کتاب نیز متن املای پیشنهادی برای هر درس در نظر گرفته شده است تا والدین نیز بتوانند از آن استفاده کنند.

کودکانی که در یادگیری مشکل دارند و در سطح پایین‌تری قرار دارند، به تمرین‌هایی مخصوص نیاز دارند تا بتوانند بهتر یاد بگیرند. کتاب حاضر شامل مجموعه‌ای تمرین برای کودکان کم‌توان ذهنی است تا همگام با کتاب درسی‌شان، با انجام فعالیت‌های متنوع بتوانند حافظۀ قوی‌تر و دقت و توجه بیشتری داشته‌باشند. انواع تمرین‌های علامت‌زدنی، پرکردن جای خالی، رنگ‌آمیزی، وصل‌کردنی و کامل‌کردنی مربوط به درس علوم تجربی پایۀ چهارم دبستان در این کتاب عرضه شده‌اند.

بیش فعالی اختلالی است که در آن پرتحرکی، بی‌توجهی و رفتارهای ناگهانی بیشتر و شدیدتر از کودکان دیگر وجود دارد. در این کتاب اختلال«بیش‌فعالی» توصیف می‌شود. چگونگی تشخیص کودک بیش‌فعال از دیگر کودکان بازیگوش، مشخصۀ مبتلایان به این اختلال، دسته‌بندی، انواع و عوارض، تفاوت بیش‌فعالی دختران و پسران، آزمون تشخیص بیش‌فعالی، درمان، راهنمایی‌هایی برای والدین و آموزگاران، و بازی‌ها و تمرین‌هایی برای پرورش دقت در چنین کودکانی، از جمله مسائل کتاب هستند.

کودکانی که دچار ضعف در هماهنگی بدنی هستند، اما در ظاهر رشد طبیعی دارند، نیازمند شناسایی و تقویت هستند. کتاب حاضر شامل پیشنهادهایی کاربردی است و برای والدین، معلمان و درمانگران کودکانی که دچار تأخیر رشد در حوزۀ رشد مهارت‌های حرکتی هستند و این افراد به آ‌ن‌ها خدمات مراقبتی یا آموزشی می‌دهند مفید است. آگاهی از ماهیت مهارت‌های حرکتی، یعنی رشد و تکامل آن‌ها، دریافت کمک‌های تخصصی و اصول کلی مداخله، و نیز راهبردهای درمانی کاربردی و فعالیت‌های مؤثر در خانه و مدرسه از جمله عنوان‌های کتاب هستند.