دیرآموز

افراد درگیر درمان و توان‌بخشی کودکان دچار بیماری‌های حاد و مزمن مخاطبان این کتاب خواهند بود. نویسنده کوشیده است کفایت اجتماعی کودکان دچار بیماری‌های حاد و مزمن را بررسی کند. در فصل اول کتاب بحث کفایت اجتماعی و بیماری‌های مزمن (دیابت، آسم،فیبروز کیسه‌ای، حمله‌های تشنجی) در کودکان، در فصل دوم بیماری‌های اکتسابی (سرطان و ضربه‌های مغزی) و در فصل سوم بیماری‌های ژنتیکی (سندروم ویلیامز، نروفیبروماتوز، توبروس اسکاروزیس، سندروم ترنر، سندروم X شکننده و فنیل کتونوریا) بررسی شده‌اند. البته نویسنده به همۀ بیماری‌ها نپرداخته‌است، اما شایع‌ترین آ‌ن‌ها را آورده‌است.

درمانگران بالینی، متخصصان تعلیم و تربیت و والدینی که برای حل مشکلات اجتماعی فرزندانشان به دنبال پاسخ می گردند، مخاطبان این کتاب خواهند بود. نویسنده کوشیده است با آوردن نمونه‌های موردی، کوشش‌ها و موفقیت‌های کودکان دچار انواع اختلال را به تفصیل توضیح دهد و چارچوبی تحولی به منظور فهم مخاطب از توانایی‌های اجتماعی سنین گوناگون ارائه دهد. کتاب با بحث نظریه‌های توانایی اجتماعی شروع می‌شود و با موضوع روند تحولی کودکان در مراحل رشد ادامه‌می‌یابد. نویسنده معتقد است، محیط در کنار وراثت، در رشد و اکتساب مهارت‌های اجتماعی نقش مهمی دارد. کتاب حاضر به نقش اعضای خانواده و متولیان امور مدرسه در روند تحول کودک نیز پرداخته ‌است. برنامه‌هایی مقدماتی به منظور درک و تشخیص زمینه‌های نگرانی و مروری بر مداخله‌های درمانی نیز از دیگر محتواهای کتاب هستند.

موضوع تربیت بدنی برای کودکان کم‌توان ذهنی در کشور ما تقریباً غریب مانده است. اثر حاضر در هفت فصل و به طور تفصیلی به این موضوع می‌پردازد. در فصل اول، ضمن بررسی اختلالات و مشکلاتی که معمولاً درکنار کم توانی ذهنی بر فرد تأثیر می گذارند، فعالیت‌های بدنی خاص، با توجه به اختلال مربوطه، ارائه شده‌اند. در فصل های دوم تا چهارم، ضمن طرح مباحث برنامه ریزی، عادی سازی واجرای برنامه های تربیت بدنی، جنبه‌های کاربردی آن نیز ذکر شده اند. در فصل های پنجم تا هفتم نیز به ترتیب موضوع‌‌های تربیت بدنی برای شیرخوارگان و نوپایان، کودکان پیش دبستانی و دبستانی، به لحاظ نظری و کاربردی، مورد بحث قرار گرفته اند.

"یکپارچگی حسی" روندی است که طی آن مغز تجربه‌های حسی متفاوت، از جمله بینایی، شنوایی، بویایی، لامسه، حرکت، آگاهی بدنی و جا به جایی نقطۀ ثقل بدن را تفسیر و سازمان‌دهی می‌کند. دورۀ سه تا هفت سالگی مهم‌ترین مرحله برای شکل‌گیری یکپارچگی حسی است، زیرا توانمندی و گیرایی مغز نسبت به درک حس‌ها و سازمان‌دهی آن‌ها در این مرحله بسیار مطلوب است. روشن است که هر گونه اختلال در جریان رشد و تکامل یکپارچگی حسی سبب برخی اختلالات رفتاری می‌شود که از جملۀ آن‌ها می‌توان به رکود حسی، تدافع حسی، تدافع لامسه‌ای، ناامنی جاذبه‌ای و کنش‌پریشی اشاره کرد. ارزیابی و تشخیص کودکان دارای مشکلات یکپارچگی حسی و روش‌های درمانی فردی و جمعی و درمان این بیماری‌ها از طریق کار درمانی و بازی در این کتاب آمده است.

"درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد" رویکردی درمانی است که از فرایندهای پذیرش، تمرکز ذهنی، تعهد و فرایندهای رفتاری به منظور ایجاد انعطاف‌پذیری روانی استفاده می‌کند. هدف اصلی این رویکرد آن است که فرد با کنترل مؤثر دردها، رنج‌ها و تنش‌هایی که زندگی لاجرم برای او ایجاد کرده است، زندگی پربار و معناداری برای خود رقم بزند. فصل‌های دوم تا یازدهم کتاب مبانی فلسفی و نظری، رابطۀ درمانی، فنون و راهبردها و برخی جنبه‌های فنی و تخصصی اجرای این رویکرد را شرح می‌دهند. دو فصل سیزدهم و چهاردهم با عنوان‌های "نمونه‌های درمانی" و "اشتباهات و سئوالات رایج در درمان" نیز برای درمانگران تازه کار رهنمودهایی دارد.

هوش هیجانی قسمتی از هوش است که اهمیت زیادی در روابط اجتماعی دارد و این موضوع بیشتر در تربیت کودک اهمیت پیدا می‌کند. فعالیت‌ها و بازی‌هایی که در این کتاب معرفی شده است، مهارت سازگار کردن افکار و رفتار با تغییرات محیط و موقعیت‌ها را به کودکان آموزش می‌دهد. ذیل عنوان هر بازی، نحوه اجرای آن و وسایل ضروری برای انجام آن درج شده است.

هوش به عنوان یکی از عوامل مهم در یادگیری و سازش انسان با محیط، همواره مرکز توجه روان‌شناسان و فعالان عرصه تعلیم و تربیت بوده است. در این کتاب بازی‌های گروهی و آموزشی که به تقویت استقلال در کودکان می‌انجامد معرفی شده است. کودکان طی بازی‌ها، توانایی هدایت افکار و اعمال خود در تعاملات اجتماعی را فرامی‌گیرند.