علوم تربیتی

فرهنگ‌سازی و آموزش مفاهیم مرتبط با آن به قشرهای گوناگون مردم، به‌خصوص مربیان و دانش‌آموزان، می‌تواند از آسیب‌پذیری اجتماعی در محیط مدرسه و اجتماع بکاهد. کتاب حاضر جلد اول و مقدماتی از مجموعه ای چندجلدی است که به‌منظور آموزش نحوۀ برگزاری آزمون‌های سنجش شاخص‌های جسمی، حرکتی و روان‌شناختی دانش‌آموزان تدوین‌ شده است. محتوای کتاب دو بخش کلی دارد: جسمی و حرکتی، شامل روش‌های درست فعالیت جسمانی، ارتقای تربیت بدنی و تبیین روش‌های سالم در حوزۀ محتوایی تربیت‌بدنی؛ روان‌شناختی شامل دو آزمون هنجارشده و بومی.

انواع آسیب‌های اجتماعی، ضمن ایجاد اختلال در سیستم اجتماعی، در روند تربیتی کودکان نیز مشکل‌ساز می‌شوند. کسب مهارت‌های لازم دربارۀ این آسیب‌ها، در پیشگیری و حل به موقع آسیب‌ها مؤثر خواهد بود. کتاب حاضر حاصل دو دهه تجربۀ نویسنده و استفاده از نظرات اندیشمندان است. در این کتاب، آسیب‌های اجتماعی به طور دقیق تعریف می‌شوند. پس از آن، آسیب‌های ناشی از ماهواره و فضای مجازی، بزهکاری، طلاق و آثار زیان‌بار آن، مصرف مواد یا اعتیاد، و رفتار خودکشی‌گرایانه و خودآزاری تعمدی مواردی هستند که نویسنده به آن‌ها پرداخته است.ء

آزار کلامی پدیده‌ای است که شاید هر کسی دچار آن باشد، بدون آنکه خود از آن باخبر باشد. کتاب حاضر به والدین و مربیان کمک می‌کند آزار کلامی را بشناسند، دلایل آن را بفهمند، و بدانند چگونه خود را از آزردن کلامی کودکان بازدارند و کودک را از آسیب‌های آزار کلامی در امان نگه‌دارند. مخاطب این کتاب با راهبردهای قابل استفاده در مدارا با آزار کلامی و نیز آسیب‌های روانی برخاسته از آن آشنا می‌شود.

مدیریت فعالیتی است که تمامی سازمان‌های اجتماعی از آن بهره می‌‏گیرند و نظام تربیتی به طور اعم و نظام کلاس درس، به طور اخص بایستی برای نیل به اهداف عالیه تعیین شده، از یک نظام مدیریتی تبعیت کند که در حوزه علوم تربیتی به آن دانش مدیریت کلاس درس گفته می‎شود. کتاب حاضر حاوی چهار فصل است؛ فصل اول کلیات حوزه مدیریت و ارتباط آن با مدیریت کلاس درس رابیان می‌کند. فصل دوم که بیشترین حجم کتاب را دربرمی‏‌گیرد، نظریه‌های مدیریت کلاس درس را بررسی می‎کند. فصل سوم به بحث انضباط و کنترل کلاس درس می‌پردازد و در آخرین فصل مدیریت کلاس را از منظر روان‌شناسی اجتماعی مورد بررسی قرار می‌دهد.

مفهوم تدریس به آن قسمت از فعالیت‌های آموزشی اطلاق می‌شود که با حضور معلم در کلاس درس اتفاق می‎افتد. تدریس بخشی از آموزش است و مانند آموزش سلسله‌ای از فعالیت‌های منظم، هدف‌دار و از پیش تعیین شده را دربرمی‎گیرد و هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری از سوی معلم است. در این کتاب که حاوی نُه فصل است، علاوه‌بر مبانی و روش‌های تدریس، راهبردهای مورد نیاز معلم در زمینه‌های مختلف مانند انگیزش، انتخاب وسایل کمک‌آموزشی و ارزشیابی بررسی می‎شود.

مهارت‌های ارتباطی در آموزش یک پیش‌نیاز اساسی است. مهارت ارتباطی آمادگی ذهنی و عاطفی افراد را برای درک، پذیرش، هضم و کاربرد مطالب امکان‌پذیر می‌سازد. آموزش مهارت‌های ارتباطی به کادر آموزشی مدرسه، به ویژه معلمین و مدیران آموزشی، بسیار حیاتی و ضروری است. داشتن شناخت از مفهوم ارتباط مؤثر، توانایی ارائه بازخورد، اعتمادسازی، احترام متقابل، رعایت حریم‌ها و گوش‌ دادن مؤثر، ازجمله مواردی است که شناخت آن‌ها و کاربردشان از پایه‌های مهارت ارتباطی در آموزش است.

اقدام‌پژوهی همان پژوهش عملی معلمان است که به کمک آن می‌توانند فعالیت‌های عملی خود را در کلاس به صورت پژوهش دربیاورند و تدابیر خود را در قالب اقدام‌پژوهی ارائه دهند. اقدام‎پژوهی شاید قدرتمندترین و ماندگارترین پژوهش در نظام‎های آموزشی است که در کنار سایر فعالیت‌های پژوهشی جای خود را باز کرده است و همواره در صدر برنامه‎های ‌آموزشی و پژوهشی نظام‌های آموزشی قرار می‌‏گیرد. به کمک اقدام‌‌پژوهی، معلمان می‎توانند به بهترین شیوه ممکن وظایف آموزشی و تربیتی خود را اداره کرده و تدریس خود را غنا بخشند. کتاب حاضر حاوی هفت فصل است و در این فصول چیستی اقدام‌پژوهیو چگونگی انجام آن، شیوه گردآوری داده‌ها و چگونگی تحلیل آن‌ها را توضیح می‌‏دهد.

کتاب حاضر جلد نخست از این مجموعه دوجلدی است که در آن دیدگاه‎های تاریخی آموزش و پرورش اسلامی با بررسی مصرِ قرن نوزدهم و مراکشِ قرن بیستم و سپس اهداف و مدل‌های آموزش و پرورش اسلامی و بالاخره اصلاحات در آموزش و پرورش اسلامی با مطالعات موردی در کشورهای اندونزی، افغانستان و پاکستان و نحوه اصلاحات صورت گرفته در مدارس این کشورها شرح داده شده است.

کتاب حاضر دومین جلد از یک مجموعه دوجلدی است که در آن ذیل "اهداف و مدل‌های آموزش و پرورش اسلامی" برخی تجربه‌ها و مدل‌های آموزشی و تربیتی مدارس اسلامی، با مطالعات موردی در کشورهای ترکیه، تایلند، سنگاپور، مالزی، بریتانیا، سوئد و ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

یکی از مهم‎ترین جنبه‎های دانشِ حرفه‎ایِ تدریس که مورد غفلت قرار گرفته است، دانش اخلاقی است. آموزش معلمان و ارتقای سیاست‌های آموزشی در افزایش شایستگی‌های آنان، نقش به‌سزایی دارد. دانش‌های مورد نیاز معلمان اهمیت زیادی دارد، اما در این خصوص محدویتی وجود ندارد. نویسنده کتاب، مستقیم به سراغ مسائل اخلاقی کلاس و روابط کاری معلمان می‎رود و نمونه‌های عملی و واقعی موجود در تحقیقات خود را بررسی و گزارش می‎کند. او نشان می‎دهد که معلمان چگونه می‎توانند تصمیمات اخلاقی خوبی اتخاذ کنند و در صورت ابهام در روش انجام کار، چگونه می‎توانند با تعارضات اخلاقیِ محیط کارشان مبارزه کنند یا اینکه چرا گاهی در این مورد کوتاهی می‏‌کنند.