علوم تربیتی

این کتاب در چهار بخش تنظیم شده است. بخش اول، دیدگاه‌های پرکتیکال «ژوزف شواب» را درخصوص برنامه درسی خودآموز معرفی می‎کند که شامل «پرکتیکال زبانی»، «هنرهای گزینه‎سنجی» و «تبدیل دانش به برنامه درسی» و »وظایف اساتید برنامه درسی» و بالاخره پرکتیکال‌های شواب نقد می‌شود. در بخش دوم، به دانش معلمان اشاره شده و بر دانش‌ آنان در رویارویی با دنیای عمل برنامه درسی تأکید می‎شود. در بخش سوم، مدل‌های دانش معلمان (ماف) که شامل «دانش محتوایی»، «دانش آموزشی» و «دانش فناوری معلمان» است، شرح داده می‎شود. بخش پایانی مدل‌های تغییر و اجرای برنامه درسی را معرفی می‌کند.

ژاپن به عنوان کشوری در عرصه تکنولوژی و صنعت شناخته می‌شود و بسیاری از صاحب‎نظران نیز ریشه‌های این پیشرو بودن را در ساختار نظام آموزشی این کشور جست‌وجو می‎کنند. نویسنده در این کتاب، معمولاً از کشور ژاپن و به ویژه مدارس آن به عنوان نماد «جمع‎گرایی» یا «گروه‎گرایی» یاد می‎کند و از کشور امریکا به عنوان نماد «فردگرایی». وی نظام آموزشی این دو کشور را با هم مقایسه می‌‏کند و نشان می‌دهد که معلمان ژاپنی با دادن اختیار عمل به دانش‌آموزان، آن‌ها را خودمختار بار می‌‏آورند و فردیت آن‎ها ر ا در جمعیت جست‌وجو می‎کنند.

در این کتاب، به شکل تفصیلی با رویکرد به کارگرفته شده در تربیت معلم، یعنی تربیت «معلم فکور» آشنا می‎شوید که سعی دارد به صورت فزاینده، عمل فکورانه را درمعلم و دانشجومعلم بارور کند. با این رویکرد، از جمله موضوعات و محورهای زیر در کتاب پی گرفته می‌شود: «تربیت فکری معلم از نگاه دین»، «ابعاد تفکر انتقادی در تربیت معلم فکور»، «نویسندگی، ابزار حرفه‌‏ای و بالندگی معلم فکور»، «اخلاق حرفه‎ای معلم فکور»، »تجربه زیسته معلم فکور»، «فناوری اطلاعات و توسعه حرفه‎ای معلم فکور»، «دانشگاه فرهنگیان و تربیت معلم فکور».

در این دوره پر تحول، عنصر دانش به عنوان سرمایه معنوی و فکری سازمان‌ها از جمله سازمان آموزش و پرورش، کلید اصلی موفقیت مدیران است . یکی از رویکردهای مدیریتی نوین که آموزش و پرورش کنونی برای رسیدن به اهداف خود به آن نیاز دارد، مدیریت دانش است. این کتاب که آن را در دو بخش می‌خوانید، نویسنده به تشریح و بررسی مدیریت دانش و تأثیر آن در تعالی آموزش و پرورش پرداخته است. مدیریت دانش: تعاریف، دیدگاه‌ها، نقش‌ها و رهنمودها، مدیریت دانش در عصر نوین، انواع دانش، مکاتب مدیریت دانش، مستندسازی تجربیات مدیران، منابع یادگیری مدیران و مدیریت دانش در مدارس، از جمله موضوعات کتاب هستند.

ارزانی خطوط و دسترسی آسان به تلفن همراه در میان قشرهای جامعه، باعث ورود این وسیله ارتباطی به مدارس ابتدایی و راهنمایی کشور نیز شده است. عدم آگاهی و آموزش نحوه استفاده درست از گوشی همراه در میان نوجوانان از پیامدهای آسیب‌رسان این پدیده است. در این نوشتار تحقیقی، تأثیر تلفن همراه بر عملکرد تحصیلی، افت تحصیلی، مدگرایی و انضباط فردی دانش‌آموزان بررسی شده است. همچنین با استناد به دیدگاه‌های جامعه‌شناسی، تأثیرات این فناوری نوین در زندگی اجتماعی آسیب‌شناسی شده است.

آموزش کودکان در سنین ابتدایی آموزشی قانونمند و هدفدار است که در جریان آن افراد براساس خصوصیات و سطح رشدشان آموزش می‌بینند. در جریان آموزش پیشرفت جسمانی، شناختی و عاطفی کودکان در مسیر ارزش‌های فرهنگی جامعه هدایت می‌شود. کتاب در پنج بخش تنظیم شده است. در دو بخش ابتدایی به مدیریت مدارس، برنامه‌های مراقبت از کودکان و برنامه‌ریزی آموزش اشاره می‌شود. در سه بخش انتهایی پیرامون مدیریت و آموزش کارکنان مدارس، بودجه و مشارکت والدین و جامعه بحث شده است.

دفتر برنامه‌ریزی، علاوه بر کمک به پیشرفت درسی، به تقویت شخصیت، رفتار و بهداشت روانی دانش‌آموز نیز کمک می‌کند. این دفتر مخصوص دورۀ اول متوسطه و شامل بخش‌های زیادی است از جمله «جدول برنامه‌ریزی درسی هفتگی، جدول ثبت شاخص‌های ارزشیابی تکوینی، چگونگی کسب مهارت‌های برنامه‌ریزی صحیح، مطالب و محتوای متناسب با دورۀ رشدی حاضر، راهنما و راهکار عملی مشارکت اولیا در ارزشیابی تربیتی و تحصیلی».

کتاب پیش رو می‌کوشد به مخاطب بیاموزد چگونه طرح درس بنویسد. فصل‌های اول کتاب، کلیات مربوط به طرح درس و تدریس را ارائه داده‌است. فصل 3 به بررسی ساختار طرح درس اختصاص دارد. نحوۀ نوشتن اهداف طرح درس در فصل 4 آمده‌است. فصل پنجم کتاب به سازمان‌دهی محتوا مربوط می شود. انتخاب روش‌های تدریس متناسب با اهداف یادگیری و تولید مواد کمک آموزشی در فصل7 و سنجش آموخته‌ها در فصل 8 به بحث گذاشته‌ شده‌است. نمونه‌هایی از طرح درس‌های نوشته‌شدۀ معلمان در فصل 9 آمده و فصل آخر کتاب نیز دوسویه، غیرمکتوب و مجازی است.

تکمیل مباحث مربوط به دانش و مهارت در زمینۀ برنامه‌ریزی راهبردی مدرسه و آموزش چگونگی نگارش و اجرای برنامۀ سالانۀ راهبردی مدرسه، هدف اصلی این کتاب است. نظریه‌های مدیریت، مدیریت و رهبری آموزشی، مدیریت مدرسه، چگونگی طراحی و تدوین و نگارش و اجرای برنامۀ راهبردی مدرسه، مفهوم برنامه‌ریزی راهبردی در نظام رسمی و مدرسه‌ای، تشریح الگوی مفهومی و نظری برنامه‌ریزی مدرسه و تبدیل مشکل به مسئله، کارگاه آموزشی نگارش برنامۀ راهبردی مدرسه، و بایسته‌ها و معیارهای برنامۀ موفق از جمله مباحث کتاب هستند.

دانستن تفاوت‌های پسران با دختران به والدین و مربیان کمک می‌کند چگونگی برخورد با هر دسته را بهتر درک کنند. نویسندۀ کتاب حاضر کوشیده‌است ضمن تأکید بر تفاوت‌های میان تربیت و آموزش پسران، موانع پیشرفت پسران در دوران قبل از مدرسه، اوایل مدرسه و حین مدرسه را بررسی کند. این کتاب نه تنها به جنبه‌هایی در ارتقای سطح آموزشی پسران اشاه‌کرده است، بلکه به لحاظ پرورشی به جنبۀ رشد هیجانی- اجتماعی پسران نیز می‌پردازد.