ادبیات فارسی

کتاب حاضر مجموعه اشعاری است که در قالب رباعی سروده شده است. نام برخی از این رباعی‌ها به این ترتیب است: «غرور»، «یاد»، «بی‌تاب»، «تردید»، «تنهایی»، «فردا»، «درغربت» و «جست‌وجو». در رباعی اول، شاعر از عشقِ معشوق می‌گوید که به هر دلی محرم نمی‌شود و قلب خودش که اسیر هر غمی نمی‌شود. این قلب و عشق، هر دو مغرورند. در شعر دوم، از معشوق شکایت می‎کند که چقدر راحت او را از یاد برده است. در شعر سوم، خود را مانند گل آفتابگردان، در شب سرگردان می‎بیند؛ چون او هم از دیدار محبوب محروم شده است.

این کتاب مجموعه اشعاری است که در پنج بخش مختلف سروده شده است، رباعی و دوبیتی، نیمایی، غزل، ترجیع‌بند و قصیده. «عکس کودکی»، «قهر»، «اتفاق»، «تنهایی» و «ذوق‌مرگ»، نام بعضی از اشعاری که به سبک نیمایی سروده شده است. «محبس»، «کوچه‌گرد» و «خبر داغ»، نام برخی از غزل‌هاست. در بخش رباعی و دوبیتی این اشعار آمده است: «افسوس»، «حسرت»، «شوخی» و.... شعری که در قالب قصیده سروده شده است، «یوسفِ لیلا» نام دارد و «به یارانش بفرمایید» در قالب ترجیع‌بند.

مثنوی اثری است آموزشی، تربیتی، اخلاقی و عرفانی. مجموعۀ چندجلدی حاضر، در گزینش‌هایی کوتاه، مروری دارد بر معارف و آموزه‌های والای مثنوی. هر موضوع عنوانی دارد و هر عنوان ابیاتی را توضیح و تفسیر می‌کند. بعضی از عنوان‌های جلد چهارم این مجموعه عبارت‌اند از: پوشیده بودن حقیقت وحی بر بشر، درک فقر وجودی، شکر مخلوق، کامل پنداری خویش و نسبت شیطان با انسان.

مثنوی اثری است آموزشی، تربیتی، اخلاقی و عرفانی. مجموعۀ چندجلدی حاضر، در گزینش‌هایی کوتاه، مروری دارد بر معارف و آموزه‌های والای مثنوی. هر موضوع عنوانی دارد و هر عنوان ابیاتی را توضیح و تفسیر می‌کند. بعضی از عنوان‌های جلد دوم این مجموعه عبارت‌اند از: آتش ظلم انسان، تجسم اعمال و مجازات اخروی، کوته‌بینی مایۀ فروافتادن‌های مکرر، نتایج اعمال، ناگزیری از مرگ.

مثنوی اثری است آموزشی، تربیتی، اخلاقی و عرفانی. مجموعۀ چندجلدی حاضر، در گزینش‌هایی کوتاه، مروری دارد بر معارف و آموزه‌های والای مثنوی. هر موضوع عنوانی دارد و هر عنوان ابیاتی را توضیح و تفسیر می‌کند. بعضی از عنوان‌های جلد سوم این مجموعه عبارت‌اند از: ارج‌نهادن به بینش خردمند؛ امام علی نمونۀ اعلای اخلاق و مروت و رحمت؛ تبدیل‌کردن خوراک‌ها، شرط گام‌نهادن به عالم بالا؛ حقیقت توبه و عدم امساک حقیقی.

کتاب علی، نوشتۀ یحیی دولت‌آبادی، نخستین اثری است که شرکت طبع کتاب‌های درسی، زیر نظر انجمن معارف و به عنوان کتاب درسی مدرسه‌های ایرانی، منتشر کرده است. نخستین کتاب درسی دینی آموزش و پرورش نوین ایران نیز محسوب می‌شود. در کتاب حاضر، نویسندۀ این کتاب و مهم‌ترین آثار و خدمات وی در عرصۀ تعلیم و تربیت و خود کتاب علی به تفصیل بررسی شده‌اند.

در ایران، قدیمی ترین کتاب گزینش متون کهن برای کودکان، مثنوی الاطفال است. کتاب حاضر به معرفی، نقد و بررسی آن اثر ارزشمند اختصاص دارد. در ابتدا پیشینۀ باز نشر متون کهن برای کودکان در ایران را آورده و پس از آن زندگی نامۀ مفتاح الملوک، نویسندۀ مثنوی الاطفال، معرفی شده است. حکایات، تصویرگری، مقایسه با نگار دانش، و مقدمه و مؤخرۀ مثنوی الاطفال نیز در ادامه آمده‌اند. محتوای اصلی کتاب همان بخشی است که نسخۀ کامل مثنوی الاطفال را آورده است.

عبید زاکانی، شاعر و نویسندۀ طنزپرداز قرن هشتم، منظومۀ معروفی دارد با نام «موش و گربه» که قصیده‌ای است انتقادی. دفتر نخست کتاب حاضر به این منظومه اختصاص دارد. در دفتر دوم نیز «عشاق‌نامه» آمده‌است. وزن عروضی هر کدام از شعرهای عشاق‌نامه به دقت ذکر شده است.

این کتاب بازنویسی داستان «موش و گربه»، اثر «عبید زاکانی» است. داستان تلفیقی از نظم و نثر است که مسائل اجتماعی را نقد می‌کند. «من (راوی) و «عبید»، نشسته بودیم که باقی دوستانا آمدند و سراسیمه گفتند چرا نشسته‌اید که موش و گربه با هم دعوا می‌کنند! این همه آدم صدها فرسخ راه آمده بودند تا این خبر را بدهند! اما مگر دعوای موش و گربه چیز تازه‌ای است؟ در همین افکار بودم که عبید در کمال تعجب من، شروع به پرسیدن جزئیات دعوا از دوستانا می‌کند و به من تذکر می‌دهد که وجدانی بیدار داشته باشم و اخلاقی حقیقت‌جو!»

داستان‌های لطیف و عاشقانۀ ادبیات ایران از بارزترین جنبه‌های زبان و ادب پارسی محسوب می‌شوند. منظومه‌های عاشقانۀ ایران به نثر و زبانی ساده و روان برای نوجوانان بازنویسی شده‌اند. کتاب حاضر مثنوی وامق و عذراست که ماجرای اشتیاق دو دلداده را روایت می‌کند. نویسنده هر چند بیت را به نظم آورده‌است و همان‌جا آن‌ها را به نثر روان بازنویسی کرده‌است.