اندیشه و تفکر

بینش اجتماعی کودکان در آشنا شدن آنان با آداب اخلاقی تقویت می‌شود. مجموعۀ 55 جلدی «فکر، کودک، فلسفه» برای رشد فکری کودکان،‌ آن‌ها را به تفکر دربارۀ موضوعاتی فرا می‌خواند تا کودک دربارۀ خود و جهان اطراف خود بیشتر بیندیشد. جلد اول از این مجموعه دربارۀ نیاز انسان‌ها به یکدیگر و پیوند آن‌ها به هم است. همچنین، آن‌ها را با تشکر کردن آشنا می‌کند. کتاب دوزبانه است. نویسنده نمونه‌هایی از آنچه را به بقای دیگری کمک می‌کند مثال می‌آورد و از آن تشکر می‌کند.

فکر کردن، قبل از عمل کردن و حرف زدن، بهترین راه برای مدیریت فکر است. داستان این کتاب از مجموعه کتاب‌های «باشگاه مغز»، با هدف قراردادن «توان مغز قدرتمند در مهار خواسته‌های نامناسب»، ماجرای پسری را تعریف می‌کند که دوست دارد مرکز توجه اطرافیان باشد. مربی او با ذکر مراحل عملی و گام ‌به گام، به او و دیگر شاگردان کلاس می‌آموزد چگونه فکرهای ناگهانی را مدیریت کنند. در انتهای کتاب نیز دربارۀ آموزش «مدیریت تمایلات و خواسته‌ها» توضیحاتی به والدین داده شده است.

یکی از توانایی‌های مهم شناختی کودکان "کارکردهای اجرایی" است. این کارکردها مجموعه‌ای از فرآیندهای شناختی هستند که در مدیریت رفتار هدفمند، به کار گرفته می‌شوند. آن‌چه در برنامه‌ریزی برای تقویت این مهارت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، نوآوری و نگاهی متفاوت در شیوۀ اجرای فعالیت‌ها است. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های اجرایی، حافظۀ فعال نام دارد. این حافظه یک سیستم موقت است که از اطلاعات در طول اجرای تکلیف شناختی مثل ادراک و استدلال، نگهداری می‌کند. در این کتاب، یازده فعالیت به شکل‌های مختلف داستان، بازی، استفاده از کارت و کاربرگ در جهت تقویت مهارت‌های شناختی کودکان طراحی شده است. زمان انجام فعالیت، هدف، نحوۀ اجرا، ابزار مورد نیاز و مراحل انجام هر فعالیت نیز جداگانه در هر صفحه ذکر می‌شود.

بازسازی نحوۀ تفکر و شیوۀ جذب اطلاعات توسط مغز را "نقشۀ ذهن" می‌نامند. وقتی دربارۀ چیزی فکر می‌کنیم، مغز ما بلافاصله شروع به متصل کردن آن فکر با تصورات، افکار و مفاهیم دیگر می‌کند. در کتاب حاضر، نویسنده به خواننده نشان می‌دهد که این سیستم چگونه کار می‌کند. در عین حال، تکنیک‌های آزمایش‌ شده، نقشه‌کشی ذهن را برای استفاده در هر موقعیتی، از مدیریت پروژه گرفته تا افزایش خلاقیت، بهبود حافظه و مطالعه برای امتحان، آماده می‌کند و ارائه می‌دهد.

دورۀ ابتدایی زمان شکل‌گیری شخصیت و رشد فرد است و برنامۀ درسی باید زمینۀ تفکر را در کودک این سن ایجاد کند. کتاب حاضر در همین زمینه و در چهار فصل تدوین شده‌است. ابتدا مفهوم و ماهیت تفکر از دیدگاه‌های گوناگون و دیدگاه دبونو و سپس چگونگی آموزش و پرورش تفکر در برنامۀ درسی ملی مطرح شده‌اند. در فصل سوم نیز چگونگی طراحی برنامۀ درسی و جایگاه تفکر مبتنی بر نظریۀ دبونو (تفکر جانبی، شش‌ کلاه تفکر و ابزارهای کورت) با توجه به عناصر چهارگانۀ برنامۀ درسی (اهداف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی) آمده است.

انسان همیشه در آرزوی پیشرفت و بهبود شرایط زندگی خویش است. نویسندۀ کتاب حاضر معتقد است، ابر رایانۀ ذهن چنان قدرتمند است که اگر صدبار هم زندگی کند، باز نمی‌تواند از تمام توانایی‌های بالقوۀ خود استفاده کند. این کتاب، در راستای همین موضوع، به آموزش شیوه‌های فکری موفق‌ترین و خوشبخت‌ترین افراد می‌پردازد تا ذهن مخاطب را با روش‌های متفاوت اندیشه و تغییر درونی شخصیت آشنا کند. محتوای این کتاب تفکر آگاه در مقابل تفکر ناآگاه، تفکر هدف گرا در مقابل تفکر واکنش گرا، تفکر کند در مقابل تفکر سریع و تفکر مثبت در مقابل تفکر منفی را به مخاطب می آموزد.

مغز یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین اعضای بدن است که بهبود مهارت آن لازم است. فصل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های این کتاب شامل توانمندی‌های مغز، حافظه، استدلال بینایی وآگاهی فضایی، تفکر خلاق، استدلال عددی، استدلال کلامی، و ارتباط مغز و بدن می‌شود. مفهوم مغز، هوش و یادگیری در آن بیان شده‌اند و تمرین‌هایی برای سنجش توانایی مغز در وضعیت فعلی آمده‌اند. سپس تمرین‌ها روی عملکردهای خاص مغز و تقویت آن‌ها متمرکز می‌شوند. نویسنده یادآور شده‌است که مخاطب می‌تواند مطالب را پراکنده نیز انجام دهد، اما بهتر است از اول شروع کند.

امروزه وجود تفکر خلاق در بین اعضای جامعه یکی از عوامل پیشرفت هر کشور است. پرورش خلاقیت به سیستمی خلاق نیاز دارد. کتاب حاضر در هشت فصل می‌کوشد به معلمان کمک کند شاگردان خلاقی تربیت کنند. ابتدا نظام آموزش و پرورش ایران، موانع مسیر نوآوری‌های آموزشی و پرورش خلاقیت در مدارس ایران بررسی و راهکارهای گریز از آن‌ها اعلام شده‌اند. سپس مفهوم خلاقیت بیان شده تا دیدی مشترک ایجاد شود. در فصل سوم نویسنده دربارۀ پرورش یا ذاتی بودن خلاقیت، و چرایی اهمیت آن و در نهایت چگونگی آموزش آن سخن گفته‌ است. در فصل‌های بعد، چگونگی تقویت انگیزه‌های درونی و استفاده از انگیزاننده‌های بیرونی، روش‌ها و تکنیک‌های آموزش خلاق و مثال‌های مربوط، و ارزیابی خلاقیت و راهکارهای ارزیابی مثبت، 24 راهبرد آموزش خلاق و نمونۀ عملی از آموزش خلاقیت در کلاس درس توضیح داده شده‌ است.

پرورش خلاقیت در کودک همواره مورد توجه بزرگ‌ترها بوده‌است. کتاب پیش رو در شش فصل می‌کوشد مراحل خلاقیت را آموزش دهد. فصل اول با عنوان«سلامت فکری» به موضوع تولید ایده‌ها و راه‌حل‌های متعدد می‌پردازد و طوفان فکری را یکی از راه‌های پرورش آن می‌داند. در فصل دوم ابتکار مطرح می‌شود و دربارۀ پرورش آن و تجسم خلاق صحبت به میان می‌آید. در فصل «انعطاف‌پذیری» انواع تکنیک‌ها و تمرین‌های انعطاف‌پذیری مطرح می‌شوند. در فصل چهارم با عنوان«بسط» تمرین‌ها، بازی‌ها و نکات مهم این فرایند مطرح شده‌اند و فصل پنجم ویژۀ معلمان است و به شیوه‌های آموزش، و رعایت پنج اصل تفکر خلاق توجه می‌کند. در فصل ششم که مخصوص والدین است، با راه‌های پرورش خلاقیت و ویژگی‌های کودکان خلاق آشنا می‌شویم و نویسنده به والدین، دربارۀ پرورش خلاقیت، توصیه‌هایی می‌کند.

دوران حیات شیخ صدوق مصادف با سال‌های آغازین غیبت کبری و پیدایش شک و حیرت در برخی از لایه‌های جامعه شیعی بود و از طرفی ظهور حکومت آل‌بویه در این عصر، فضای گفت‌و‌گو و ورود به عرصه‌های اجتماعی را برای شیعیان فراهم نمود. شیخ صدوق در چنین برهه حساس و سرنوشت ساز، با شیوه‌ای متن‌محور به تنظیم، تدوین و دفاع از باورهای کلامی پرداخت. در این کتاب در کنار معرفی کامل شیخ صدوق، محتوای اندیشه‌های کلامی شیخ به تفصیل بررسی می‌شود و در یک نظام پیوسته ارائه می‌گردد.