خودشناسی

شناخت ویژگی‌های خود و تقویت مهارت خودآگاهی یکی از مهارت‌های اساسی زندگی سالم محسوب می‌شود. در این کتاب که به مجموعه‌ای چندجلدی تعلق دارد، جنبه‌های گوناگون مهارت خودآگاهی و موضوع عصبانیت مورد توجه قرار گرفته‌است. خواندن نمونه‌هایی از موارد عصبانیت قهرمان داستان و تفکر او دربارۀ این رفتار و عواقب آن و در نتیجه چاره‌هایی که پیدا می‌کند، به مخاطب کمک می‌کند او نیز بکوشد در موارد عصبانیت، احساس و رفتار خود را بهتر کنترل کند.

احساس کودک به خودش بر میزان شادی و اعتمادبه‌نفس او تأثیر می‌گذارد. در این داستان، نویسنده کودک را فقط با خودش مقایسه می‌کند و او را متوجه اعضای شگفت‌انگیز بدنش می‌کند که چگونه وجود او را شکل داده‌اند. به این ترتیب، با رویکردی ملایم و البته مستقیم، به مسائل هیجانی پیش روی کودکان می‌پردازد و زمینه‌ای فراهم می‌کند تا کودک خود و نقاط ضعف و قوت خود را بهتر بشناسد و متوجه بی‌نظیر بودن خود شود.

هر کودکی ویژگی‌های مثبت و منفی دارد. شناخت این ویژگی‌ها و تلاش برای تعدیل آن‌ها از مسئولیت‌های مهم والدین و بزرگ‌ترهاست. در داستان این کتاب، به مهارت خودآگاهی پرداخته شده است. کودکی که به فوتبال علاقه دارد ولی نمی‌تواند خوب شوت بزند و تند بدود، متوجه می‌شود با ایستادن در دروازه می‌تواند به خوبی توپ را کنترل کند. مخاطب در این ماجرامی‌آموزد، ضمن آکاهی از وجود نقاط ضعف و قوت، می‌تواند برای کاهش ضعف‌ها و تقویت قوت‌ها بکوشد.

داستان دعوای کودکان بر سر اسباب‌بازی‌ها و وسایلشان موضوعی همیشگی و تکراری است. در این کتاب، دو شخصیت اصلی داستان بر سر یک صندلی دعوایشان می‌شود. آن‌ها با هم دعوا می‌کنند، رقابت می‌کنند، به هم کلک می‌زنند و در آخر یاد می‌گیرند که با هم از آن استفاده کنند.

داستان کتاب درباره پسری به نام «رامون» است که عاشق نقاشی کشیدن است. او همه‌جا و هروقت، از هر چیزی نقاشی می‌کشد؛ اما یک روز، برادرش، «لئون»، او را به خاطر کشیدن یک گلدان مسخره می‌کند. رامون تمام نقاشی‌هایش را مچاله می‌کند و... . او تصمیم می‌گیرد دیگر نقاشی نکشد. روزی متوجه می‌شود خواهرش، «ماریسول»، تمام نقاشی‌هایی که او دور انداخته، به دیوار اتاقش چسبانده است. رامون با دیدن آن کاغذهای مچاله شده که دیوارهای اتاق خواهرش را پوشانده است، تصمیم تازه‌ای می‌گیرد.

افزایش شهرنشینی و شرایط حاکم بر آن، بازی‌های دسته‌جمعی و در نتیجه کسب مهارت‌های اجتماعی توسط کودکان را نیز تحت تأثیر قرار داده‌است. مجموعۀ «مهارت‌های زندگی» شامل 10 جلد کتاب است که هر جلد یکی از مهارت‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد. جلد اول این مجموعه به مهارت«شناخت خود» اختصاص دارد. در این کتاب پنج بازی، پنج کاربرگ (نقاشی، کاردستی، خلاقیت، حل‌کردنی و مهارت‌های نوشتاری، دو داستان و سه شعر ذکر شده‌اند که همگی می‌کوشند کودک را به درک شناخت خود و کشف توانایی‌های خود برسانند. ء

در این کتاب، پرندۀ کوچک مجبور است محل زندگی‌اش را ترک کند. باد او را با خود به جایی دیگر می‌برد. جایی عجیب که زبان هیچ‌یک از اهالی آن را نمی‌داند. ناگهان موجودی دیگر را می‌بیند که کمی شبیه اوست. زبانش را می‌فهمد. آن موجود به پرنده می‌آموزد تا زبان دیگر اهالی را یاد بگیرد. از همان روز به بعد همه چیز خوب می‌شود، شکوفه‌ها باز می‌شوند و خورشید بر پرندۀ کوچک می‌تابد.

این صندلی مال من است. نه! مال من است. من اول روی آن نشستم پس مال من است. الان من روی آن نشستم پس مال من است. کسی می‌داند دعوای این دو دوست بر سر یک صندلی تا کجا می‌خواهد ادامه پیدا کند؟ بهتر نیست موضوع صندلی را رها کنند و بروند جایی دیگر تا بازی کنند؟

این دو دوست پشمالو قبول نمی‌کنند که کدامشان کوچک است و کدام‌یک بزرگ. آن‌ها تمام دوستان دیگرشان را که شبیه خودشان هستند می‌آورند تا این مشکل را حل کنند. اما ناگهان مشکل خیلی بزرگ‌تری به وجود می‌آید. یک موجود خیلی خیلی بزرگ کنارشان می‌ایستد و تمام معادلات کوچک و بزرگ آن‌ها را به هم می‌زند. انگار همه چیز به این بستگی دارد که چه کسی کنارت ایستاده است...

انسان سرشار است از صفات نیک و بد که اگر با تأمل به آن‌ها بنگرد، می‌تواند بدها را رفع و ضعف‌ها را تقویت کند. کتاب حاضر از مجموعه کتاب‌های «ده‌فرمان» به موضوع خودشناسی اختصاص دارد. نویسنده کوشیده است در ده فرمان مخاطب را به شناخت خود و داشتن اراده واعتماد به تحقق خواسته‌ها سوق دهد. روح و روان خود را درست تغذیه کن، نقاط ضعف خود را به نقاط قوت و توانایی تبدیل کن، ذهن بهاری داشته باش، و روزی خودت رابه روزی دیگران سنجاق نکن از جمله فرمان‌های کتاب هستند.