زنان

کتاب «خانم دکتر» از مجموعه‌ی قهرمان من می‌باشد که داستانی واقعی و الهام‌بخشی از زندگی شهیده پروین ناصحی اولین بانوی جراح عمومی ایران را روایت می‌کند. این کتاب با زبانی ساده و روان به معرفی این جراح توانمند می‌پردازد که با وجود محدودیت‌ها توانست به آرزویش برسد. داستان‌های کتاب، مخاطبان را با مفاهیمی چون امید، ارزش‌های انسانی و تلاش در زندگی آشنا می‌سازد.

این کتاب با رویکردی قرآنی و تحلیلی، با معرفی شخصیت حضرت زهرا (س) به‌عنوان دختر وحی، حوریه‌ی انسانی و تربیت‌شده‌ی ملائکه، به بررسی جایگاه فدک در تاریخ اسلام و ارتباط آن با آیه‌ی 214 سوره شعراء، و از منظر آیات قرآن بپردازد. نویسنده تلاش کرده با استناد به 144 آیه‌ی قرآنی، ابعاد مختلف خطبه‌ی حضرت زهرا (س) درباره‌ی فدک و نقش حضرت زهرا (س) در دفاع از حق و تبیین جایگاه امامت را واکاوی کند و نشان دهد که این واقعه صرفاً یک اختلاف مالی نبود، بلکه نماد حق‌طلبی، ولایت‌مداری و دفاع از رسالت نبوی بود.

یکی از شیوه‌های روایتگری، خاطره‌نویسی به شیوه جمع‌نگارانه می‌باشد. «پلاک پ» حقایق زنان حماسه‌ساز دفاع‌مقدس در شهر شیراز را از پاییز 1359 لحظه شروع جنگ تا پایان امضای قرارداد 598 به‌صورت دنباله‌دار روایت می‌کند. این شیوه نگارش از آنجا که دفاع مقدس را از زاویه نگاه زنانه روایت کرده، مغتنم و قابل بهره‌برداری است. نقطه عطف کتاب ساختمانی نیمه‌کاره است که در آن خانم‌های خیاط‌، نان‌پز، و ... کنار هم قرار می‌گیرند و با خاطره‌های تلخ و شیرین خود، اعم از مادرشدن حین کار پشتیبانی تا نائل‌شدن به مقام پرافتخار مادری شهدا، خواننده را همراه روزهای خود می‌کنند و نام‌شان به عنوان زنان پشتیبان دفاع‌مقدس در تاریخ ثبت شده است.

در تاریخ نقش زنان همواره پررنگ بوده است. چه در زمانی که از مردان خود حمایت کرده و قوت‌قلب‌شان برای تاریخ‌سازی بوده‌اند و چه زمان‌هایی که خود پرچم‌دار حرکت‌های ضدطاغوتی بوده و در جهت مبارزه با ظلم و استبداد شجاعانه ایستاده و جریان‌سازی کرده‌اند. کتاب «روزهای نزدیک» روایت زنی مسلمان از تبعه افغانستان است که با ایستادگی در برابر ظلم و تلاش برای روشنگری در جهت شناخت ظالم و طاغوت زمان به جهانیان قدم برداشته و جسورانه آماده هزینه‌دادن برای گرانسنگ‌ترین ارزش‌های خود کرده است.

این اثر با روایت‌هایی از زنان حاضر در تسخیر سفارت آمریکا، نگاهی تازه به این واقعه تاریخی برای علاقه‌مندان به تاریخ انقلاب اسلامی، مطالعات مربوط به نقش زنان در تحولات سیاسی و بررسی ابعاد مختلف واقعه‌ی تسخیر سفارت آمریکا ارائه می‌دهد. این روایات بیانگر آن است که زنان، برخلاف تصویری که رسانه‌های غربی ارائه می‌دهند، در مسیر مبارزه و تصمیم‌گیری‌های انقلابی نقش مهمی ایفا کرده‌اند و تنها ناظری منفعل در تحولات اجتماعی نبوده‌اند. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: در آذر یا دی ماه 1358 بود که دور محوطه را مین‌گذاری کردند که مردم وارد لانه نشوند ... اصلاً کسی از این نمی‌ترسید که آمریکا می‌خواهد چه کند...

در تاریخ ایران اسلامی، دهه شصت و سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در دل خود نهادهایی را پرورش داد که علاوه بر نو بودن، دستاوردهای کم‌نظیری در حوزه‌های مختلف برای کشور و انقلاب داشت، که یکی از آن‌ها «نهاد‌ امور تربیتی» است. کتاب «سلوی» خاطرات شفاهی سلوی فلسفی، معلم پرورشی دهه شصت است. این کتاب، روایت یک مهاجرت اجباری، از عراق تا ایران، است. تبیین زندگی ایشان، دریچه‌ای نو و متفاوت از حیات زن تراز انقلاب اسلامی را به روی ما می‌گشاید و نشان می‌دهد او نیز مثل بسیاری از بانوان سرزمین ایران، در کورۀ زندگی آبدیده شده و در فراز و فرودهای انقلاب، راهش را پیدا کرده است.

«دخترک ارغوانی» داستان دختری به نام تمام اکحل یکی از آوارگان فلسطینی است که در نقاشی و استفاده از رنگ‌ها برای نشان دادن احساسات و افکارش استعداد دارد. او نقاشی خانه‌ی قدیمی را که در آن‌جا بزرگ شده است را می‌کشد. او و خانواده‌اش ساکن یافا بودند که به خاطر جنگ و ظلم مجبور به ترک خانه می‌شوند. «تمام» که در آن خانه فهمیده عاشق نقاشی است پس برای دیدن مجدد خانه به راه می‌افتد ولی او را به خانه راه نمی‌دهند و او سنگی از خانه برمی‌دارد و شروع به نقاشی می‌کند. قسمتی از کتاب را می‌خوانیم: «در خانه را زد، پنجره‌ها لرزیدند و رعشه‌ای در خانه افتاد. دیوارها به سقف گفتند، و آشپزخانه به اتاق خواب، و جاده به باغچه گفت: بعد از این همه سال، حالا «تمام» آمده است.»

دنیای دختران و زنان، سادگی و پیچیدگی را توأمان دارد. درست مانند دالانی با هزار راهرو و دروازه که در هر یک، شخصیت والایی حضور دارد که خالق هستی‌بخش فطرتش را انسان‌ساز و آرامش‌بخش آفریده است. در میان این دالان قلبی متصل به نور الهی نهفته است که هر که را با پای دل وارد این دالان و راهرو شود، می‌تواند امید داشته باشد قلب آن را لمس کند. کتاب «هزار تو» روایت زنان و دختران ایران اسلامی‌ست که با حفظ روحیه زنانه، در راه هدف خلقت خود که همان تربیت جامعه است، مقاومت‌ عظیم داشته‌اند.

جنگ همیشه طعم پایان می‌دهد. پایان زندگی، پایان آرزو و امیدهای بر دل، پایان عمر و جوانی و در این داستان پایان چشم‌انتظاری زنی است که در روزهای اول جنگ، لحظه‌های پراسترس و سرگردانی مردمانی که پناه و عزیزان‌شان را از دست می‌دهند و در انتظار دستی مددرسان به آسمان می‌نگرند، را لمس می‌کند. این زن به دلیل توانایی دیدن چیزهایی که دیگران قادر به دیدنش نیستند، توسط مردم «شوم» خوانده می‌شود و با جنگ خرمشهر و درگیری در تبعات آن، با استفاده از عنصر خیال، سعی در کنار آمدن با شرایط دارد.

کتاب «خون، براده‌هایی از شهر»، داستانی است که به زندگی و مسائل اجتماعی در جنوب ایران می‌پردازد. این کتاب با روایت زندگی ربابه، زنی مستقل و مبارز، از خانواده کولی و دوره‌گرد که در کودکی به خرمشهر آمده است و آن‌جا زندگی می‌کند. اما مردم شهر او را از خودشان نمی‌دانند. کتاب، روزهای آغاز دفاع مقدس را در دل خرمشهر روایت می‌کند و علاوه بر بیان حال و هوا و اتفاقات روزهای ابتدای جنگ، از عشق، غربت، خیانت، مبارزه و استقامت سخن می‌گوید و خواننده را درگیر پیچیدگی‌های اخلاقی و اجتماعی می‌کند.