مهارت‌های مطالعه

توانایی خواندن واژه‌ها به‌تدریج و با یادگیری نشانه‌های حروف الفبای فارسی امکان‌پذیر است؛ از این‌رو در این کتاب، واژه‌هایی گنجانده شده است که دانش‌آموزان کلاس اول تا پایان ماه آبان با نشانه‌های مربوط به آن واژه‌ها در کتاب فارسی، آشنا شدند. همچنین، تلاش شده است به کمک چنین واژه‌هایی جمله‌هایی ساده پیش‌روی نوآموزان قرار داده شود تا ضمن آشنایی آنان با ساختار جمله، امکان خواندن متن‌هایی خارج از کتاب‌های درسی، برایشان فراهم شود.

دانش‌آموزان کلاس اول ابتدایی پیش از کسب مهارت خواندن و نوشتن نیاز دارند که با استفاده از واژه‌ها و جمله‌های مناسب گفت‌وگو کنند و منظور خود را بیان نمایند. تصویر‌هایی که در کتاب فارسی با عنوان «نگاره» از آن‌ها یاد شده است از ابزارهایی است که زمینه مناسب برای گفت‌وگو با نوآموزان را فراهم می‌کند. در این کتاب، تلاش شده است داستان‌های تصویری بی‌کلامی ارائه شود که ضمن جلب توجه کودک به توالی منطقی تصویرها، زمینه گفت‌وگو درباره مسائل آشنا و روزمره را برای آن‌ها فراهم نماید. لازم به یادآوری است تصاویر انتخاب‌شده مطابق با نگاره‌های کتاب فارسی اول دبستان است.

در هر کلاسی معمولاً چند دانش‌آموز در امتحانات و آزمون‌ها بهتر عمل می‌کنند. نویسندۀ کتاب حاضر علت موفقیت این افراد را بالابودن سطح تحصیلی نمی‌داند، بلکه آن را اطلاعات و مهارت‌های ویژه‌ای می‌داند که افراد در این زمینه دارند. مخاطب این کتاب با این دانش‌‌ها و مهارت‌ها آشنا می‌شود و می‌آموزد چطور با تأمین سلامت مغز، اصلاح عادت‌های ذهنی و برنامه‌ریزی و رقابت، تمرکز، مطالعۀ صحیح و دوری از عوامل کاهندۀ توان مغز، پیشرفت تحصیلی بهتری داشته‌باشد.

در این کتاب که آن را در 12 فصل می‌خوانید، راهبردهای مختلف مرتبط با مطالعه همچون هدف گذاری، مدیریت زمان، بهبود حافظه، یادداشت برداری، افزایش تمرکز، علامت‌گذاری متن کتاب، سازمان‌دهی و مرور طرح شده‌اند. سه فصل پایانی کتاب به روش های آماده شدن برای آزمون‌ها اختصاص یافته است.

برای اینکه مفهومی آموخته شود، حتماً باید معنا داشته باشد. بنابراین، باید نقص‌های مطالعه را برطرف کرد تا به لذت درس‌خواندن پی برد. کتاب حاضر روش‌های کاربردی مطالعه را شرح می‌دهد. همچنین، به چگونگی نشستن هنگام مطالعه، خواب‌آلودگی، بهترین زمان درس‌خواندن، ویژگی‌های محل مطالعه، لذت بردن از مطالعه، فوت و فن امتحان‌دادن و الفبای بیست گرفتن می‌پردازد.

نویسنده در این کتاب تکنیک‌های مؤثر مطالعۀ مفید، تقویت تمرکز حواس و تقویت حافظه را بیان کرده است. همچنین، انواع روشهای خواندن و مطالعه، تندخوانی، دقیق‌خوانی، خلاصه‌نویسی و ترسیم نقشۀ ذهنی از مطالب یادگرفته شده، عنوان شده است. در هر فصل نخست، روشها با جداول، نمودارها و تصاویر توضیح داده شده‌اند و سپس تمرین‌های عملی گنجانده شده است. این کتاب بر اساس استاندارد مهارت تندخوانی سازمان فنی و حرفه‌ای تدوین شده و برای هنرجویان رشتۀ امور اداری شاخۀ کاردانش مناسب است.

کسب مهارت مطالعه غالباً به عهدۀ دانش‌آموز گذاشته می‌شود و در مدرسه‌ها نیز تدریس نمی‌شود. در کتاب حاضر، مهارت‌های مطالعه به زبان ساده و به صورت خودآموز در سه گام (قبل از مطالعه، در هنگام مطالعه و بعد از مطالعه) به گروه‌های سنی‌دوره‌های اول و دوم متوسطه آموخته می‌شود. این کتاب منبع راهنمای کاربردی برای آموزگاران و معلمان نیز محسوب می‌شود. نویسنده تأکید دارد این کتاب نوعی کتاب کار است و صرف مطالعۀ آن کافی نیست و باید به موارد گفته شده عمل کرد.

برای پیشرفت تحصیلی کتاب‌های زیادی تدوین شده‌اند. این کتاب پنج فصلی در فصل اول شرایط صحیح مطالعه، اعم از روش، اصول و تکنیک سامان‌دهی، و مدیریت زمان و مکان مطالعه رابیان می‌کند. در فصل دوم چیستی برنامه‌ریزی و نحوۀ جمع‌بندی درس‌ها در سه ماه آخر آمده است. مهارت‌های کسب موفقیت‌ تحصیلی و راهکارهای تقویت حافظه در بخش سوم و خلاصه‌نویسی و مرور و تکنیک‌های مربوط در فصل چهارم مطرح شده اند. شیوه‌های تست ‌زدن و پنج کلید ساده در حل انواع تست‌های دشوار نیز محتوای فصل آخر کتاب را تشکیل می‌دهند.

دربارۀ مطالعه و افزایش کیفیت آن مطالب زیادی گفته‌اند. در کتاب حاضر، معنای مطالعه، روش‌ها و مقدمات آن، گام‌ها و نکات اساسی در مطالعه اولین مطالبی هستند که بیان شده‌اند. سپس تکنیک‌های حضور فعال در مطالعه و تمرکز حواس، برنامه‌ریزی، مراحل آمادگی برای امتحان، تکنیک‌های تندخوانی، عوامل تغذیه‌ای مؤثر در مطالعه، انگیزه و راه‌های بالابردن آن، راه‌های تقویت اعتماد به‌نفس و خودباوری مطرح شده‌اند. کتاب شامل تعدادی نمونه جدول برنامۀ درسی برای مطالعۀ روزانۀ دانش‌آموز به تفکیک رشته و پایۀ تحصیلی است.

نویسنده در این کتاب شیوه‌های راه‌اندازی باشگاه کتاب‌خوانی را توضیح داده است. هدف این طرح، ترویج کتاب‌خوانی و جلب مشارکت مردمی در این امر است. این طرح چندین مرحله دارد که عبارت‌اند از: چه کسی یا کسانی می‌توانند باشگاه تشکیل دهند، کجا می‌توان باشگاه تشکیل داد، مراحل شکل‌گیری باشگاه و الزامات باشگاه‌های کتاب‌خوانی، و در هر مرحله مواردی فهرست‌وار ذکر شده‌اند.