طیف اتیسم

بیش فعالی اختلالی است که در آن پرتحرکی، بی‌توجهی و رفتارهای ناگهانی بیشتر و شدیدتر از کودکان دیگر وجود دارد. در این کتاب اختلال«بیش‌فعالی» توصیف می‌شود. چگونگی تشخیص کودک بیش‌فعال از دیگر کودکان بازیگوش، مشخصۀ مبتلایان به این اختلال، دسته‌بندی، انواع و عوارض، تفاوت بیش‌فعالی دختران و پسران، آزمون تشخیص بیش‌فعالی، درمان، راهنمایی‌هایی برای والدین و آموزگاران، و بازی‌ها و تمرین‌هایی برای پرورش دقت در چنین کودکانی، از جمله مسائل کتاب هستند.

افراد مبتلا به اتیسم به حمایت و توجه نیاز دارند و معمولاً خانواده‌ها نمی‌دانند چگونه با این موضوع کنار بیایند. کتاب حاضر نوشتۀ مادری است که خود کودک مبتلا به اتیسم دارد. متن کتاب از زبان کودک دچار اتیسم نوشته شده و 10 نکته را که در کار با کودکان مبتلا باید در نظر داشت به زبان بسیار ساده و روان توضیح می دهد. مطالب کتاب قابل درک و کاربرد هستند و از زبان علمی یا اصطلاحات دانشگاهی به دورند.

استفاده از وسایل دیجیتالی امروزی برای کودکان طیف اتیسم به مثابه «تیغ دولبه» است، زیرا از یک طرف این وسایل از تعامل کودکان اتیسم با مربی می‌کاهند و از طرف دیگر استفادۀ هدفمند و با کاربرد درمانی از آن‌ها، می‌تواند در کاهش مشکلات چنین کودکانی مؤثر باشد. در کتاب حاضر، علاوه بر معرفی مختصر اختلال طیف اتیسم و مروری بر جدیدترین نظریه‌های مطرح در این باره، کاربردهای درمانی تکنولوژی برای کمک به کودکان مبتلا به اتیسم مطرح‌شده‌اند.

توانمندی در کنار آمدن با انواع هیجان‌ برای همۀ افراد لازم است. به هنگام ناسازگاری بین فردی و درون فردی، به‌کارگیری روش درمانی کارامدی هیجان روشی مؤثر محسوب می‌شود. کتاب حاضر در 10 فصل موضوعات زیر را دربرگرفته‌است: کارامدی هیجان، آگاهی هیجانی، پذیرش ذهن آگاهانه، موج‌سواری هیجان، رفتارهای ارزش‌مدارانه، تن‌آرامی و خودآرام سازی، تفکرات سازگارانه و پذیرش افراطی، توجه برگردانی و توقف، و کنار هم قراردادن مهارت‌ها.

درصدی از افراد هر جامعه‌ای کودکان با نیازهای ویژه هستند که مسئلۀ اصلی آ‌ن‌ها در جامعه، نه کمبود امکانات و تسهیلات، بلکه نگاه و نگرش منفی و ترحم‌آمیز دیگر افراد جامعه است. این کتاب به طور مفصل و دقیق افراد با نیازهای ویژه را در یازده گروه معرفی می‌کند؛ از جمله: کم‌توانی ذهنی، تیزهوشی، ناتوانی‌های یادگیری، نارسایی توجه-فزون‌کنشی و اختلال‌های هیجانی رفتاری. محورهای اصلی آموزشی، توان‌بخشی، روان‌شناختی و پزشکی هر گروه، بررسی آخرین دستاوردهای پژوهشی و منابع موجود دنیا بحث می‌شود.

نحوۀ تربیت فرزندان همواره از دغدغه‌های والدین بوده‌است. این کتاب در چهار بخش والدین را راهنمایی می‌کند با کودکان خود چگونه رفتار کنند. ویژگی‌های خانواده‌های امروز ایران از جمله بچه‌های دردانه، مادران حساس و پدران گرفتار در بخش اول بررسی می‌شوند. ویژگی‌های مدرسه‌های ایران مثل معضل نمره، معلم کم‌حوصله و مدیر کارپرداز در بخش دوم مطرح شده‌اند. پیامدهای مسائل خانه و مدرسه مثل بدغذایی و بدخوابی، کم‌رویی، و پرخاشگری در فصل سوم آمده‌اند و در نهایت، مهارت‌های زندگی (از جمله: خودآگاهی، همدلی، روابط بین فردی، ارتباط مؤثر و نه‌گفتن) در فصل آخر بررسی شده‌اند.

والدین کودکان دارای نیازهای خاص در زندگی با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند. کتاب حاضر راهنمایی عملی است که خطوط مداخله در خانه و مراکز آموزشی را با تأکید بر تحلیل رفتار کاربردی برای کودکان دچار اتیسم و سایر کودکان خاص ترسیم می‌کند. در بخش‌های اول و دوم کتاب اصطلاحات و روش‌های عملی تشریح شده‌اند. در بخش سوم سؤال‌های رایج والدین این کودکان مطرح و مداخلات مبتنی بر اصول تحلیل رفتاری ارائه‌شده‌اند. نویسنده کوشیده است به والدین بیاموزد چگونه به فرزندشان فرصت دهند تا موارد آموخته‌شده را تعمیم دهد.

یکی از مشکلات مهم خانواده‌های دارای کودکان طیف اتیسم، دغدغۀ مسائلی چون آیندۀ شغلی و استقلال حرفه‌ای آ‌ن‌هاست. نویسندۀ این کتاب کوشیده است مخاطب را با مقولۀ توان‌بخشی حرفه‌ای بیشتر آشنا کند تا این نوجوانان در محیط حرفه‌ای مهارت‌های اجتماعی را در تعامل با دیگران داشته‌باشند و نیز ارتباط آ‌ن‌ها با محیط بهتر شود. معرفی اختلال طیف اتیسم، توان‌بخشی حرفه‌ای و فعالیت‌های لازم برای این توان‌بخشی، محتوای کتاب را تشکیل می‌دهد.

در کنار مداخله‌ها و رویکردهای درمانی، آموزشی و توان‌بخشی به کودکان طیف اتیسم، تئاتر درمانی از جمله رویکردهای مؤثر است. در این کتاب، با توجه به علائم و نشانه‌های کودکان و نوجوانان مبتلا به اتیسم، و توانمندی‌های آن‌ها، تکنیک‌های تئاتر درمانی ارائه‌شده‌اند تا خانواده‌ها و مربیان اتیسم در بهبود مشکلات کودکان از آن‌ها استفاده کنند. تکنیک‌ها 11 مورد هستند و علاوه بر سادگی زیاد، توسط مؤلفان کتاب، در کار با کودکان مبتلا تجربه‌شد‌ه‌اند.

کار مربی و درمانگر اوتیسم کمک به ارتقای مهارت‌های کودکان مبتلاست تا کمتر رنج و ناکامی را تجربه کنند. در این کتاب، در دو فصل، به مسائل و اختلال‌های طیف اوتیسم و پژوهش‌های مرتبط نگاهی شده‌است. سپس در فصل سوم، شانزده تمرین در شکل یک برنامۀ هنر درمانی، با هدف کاهش و بهبود علائم مشترک این کودکان، عرضه شده‌اند. تمرین‌ها کاربردی هستند و به عنوان نمونه در اختیار خانواده‌ها کودکان مبتلا و مربیان و درمانگران قرار گرفته‌اند.