مطالعات اجتماعی

حفظ محیط زیست راه‌ها و وراهکارهایی دارد که لازم است از کودکی آموخته شوند. کتاب حاضر شامل توضیحاتی دربارۀ مشکل آلودگی هوا و اثر مخرب آن بر محیط زیست، روش‌های استفاده از انرژی‌های جایگزین مانند انرژی خورشیدی و برق در اتومبیل، کاشتن درخت و روش‌های عملی‌تر مانند استفاده از وسایل نقلیۀ عمومی و دوچرخه است.و در پی آن، چند فعالیت برای کودکان طراحی کرده است تا بتوانند با انجام آن‌ها به حفظ محیط زیست کمک کنند.

اینکه کودکان از همان کودکی بیاموزند محیط زیست چیست و چه خطرهایی آن را تهدید می کند و چگونه می‌توان از آن محافظت کرد، می تواند آن‌ها را در این‌باره مسئولیت پذیر بار آورد. این کتاب از مجموعه‌ای که به حفظ محیط زیست مربوط است، به موضوع شکار سنجاب‌ها در جنگل‌های بلوط می‌پردازد. کودکان با محیط‌بان که وظیفه‌اش حفظ و پاسداری از محیط زیست است، آشنا می‌شود و درمی‌یابد محیط‌بانان دوستدار طبیعت، حیات وحش و گیاهان هستند و برای حفاظت از آن‌ها فعالیت می‌کنند.

لازم است کودکان دربارۀ مصرف بهینۀ انرژی بیشتر بدانند تا مدیریت مصرف را بیاموزند. در کتاب حاضر از مجموعۀ «ماجراهای پادشاه پدپد» مخاطب دربارۀ مصرف بهینۀ برق و به خصوص یخچال، داستانی می‌خواند. شخصیت‌های داستان بسیار خیالی هستند و همه ساختۀ ذهن نویسنده‌اند. موضوع داستان باز ماندن در یخچال و هدر رفتن انرژی در اثر آن است که باعث قطع برق نیز می‌شود. در صفحه‌های پایانی کتاب، نویسنده با توصیه‌هایی به بزرگ‌ترها، آنان را راهنمایی می‌کند چگونه در این باره به کودکانشان توضیح دهند.

لازم است کودکان دربارۀ مصرف بهینۀ انرژی بیشتر بدانند تا مدیریت مصرف را بیاموزند. در کتاب حاضر از مجموعۀ «ماجراهای پادشاه پدپد» مخاطب دربارۀ مصرف بهینۀ برق و به خصوص تلویزیون داستانی می‌خواند. شخصیت‌های داستان بسیار خیالی هستند و همه ساختۀ ذهن نویسنده‌اند. شخصیت اصلی داستان تمام انرژی‌اش را می‌گذارد روی مصرف بیهودۀ برق.

از جنایت‌های متحدین در جنگ دوم جهانی سخن بسیار گفته‌اند، اما آنچه متفقین در این جنگ مرتکب شدند، کمتر مورد توجه بوده است. اثر حاضر بر اساس اسناد، جنایات هر دو سوی این جنگ بزرگ تاریخی و نیز عوارض ناشی از آن همچون قحطی و بیماری را بررسی کرده و از اردوگاه‌های مرگ و کار اجباری و جنایات روس‌ها، بمباران شهرها، جنایات شرق دور، کشتارهای دسته‌جمعی، حمله به کشتی‌های غیرنظامی و مرگ و میر ناشی از قحطی‌های جنگ دوم سخن گفته است. مخاطب این کتاب متوجه می‌شود، نازی‌ها تنها جنایتکاران جنگ نبودند و مردمان کشورهایی مثل بالکان، لهستان و اکراین نیز در کشتارها نقش داشتند.

کتاب‌های کار منابعی هستند برای تمرین و مرور بیشتر درس‌های کتاب‌های درسی. کتاب حاضر از مجموعۀ «اکوکار علوم اجتماعی» آزمون‌هایی از درس اجتماعی پایۀ ششم ارائه می‌دهد. کتاب شامل دو خود‌ارزیابی‌ پایان نوبت اول و شش خودارزیابی نوبت دوم است که همگی سؤال‌های آن‌ها دارای ارجاع به درس یا فصل کتاب درسی هستند. انواع دیگر خودارزیابی‌های کتاب عبارت‌اند از: «پوششی» (سؤال‌هایی که طراحان به آن‌ها توجه نکرده‌اند)؛ «احتمالی»( بر مبنای سؤال‌های پرتکرار). پاسخ‌نامه‌ای کاملاً تشریحی در انتها آمده است. در انتهای کتاب، فلش‌کارت‌هایی از هر درس، مبتنی بر نکات مهم درس‌ها و خلاصۀ آن‌ها، مخاطب را در جمع‌بندی مطالب کمک می‌کنند.

دانش‌آموزان در کنار کتاب‌های درسی به منابعی برای مطالعه و تمرین بیشتر نیاز دارند. کتاب حاضر از مجموعۀ «اکوکار اجتماعی» به درس اجتماعی پایۀ ششم اختصاص دارد. در واقع این کتاب حاوی تمرین‌هایی با انواع گوناگون است که درس به درس آمده‌اند. در پایان هر فصل آزمونک‌هایی از تمام درس‌های فصل طراحی شده‌اند. در انتهای کتاب نیز یک نمونه خودارزیابی نیم‌سال‌های اول و دوم گنجانده شده‌است. هیچ کدام از تمرین‌ها پاسخ ندارند و کوشیده شده‌است این کتاب تا حد ممکن از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد.

درس مطالعات اجتماعی نوعی همبستگی بین موضوعات درسی تاریخ، جامعه‌شناسی و جغرافیا برقرار می‌کند. کتاب کار حاضر در راستای برآوردن اهداف مطالعات اجتماعی از جمله خودشناسی، درک گذشته و حال و آینده، توانایی حل مسئله و مشارکت فعال در جامعه تدوین‌شده است و حاوی تمرین‌ها، فعالیت‌ها، آزمون‌ها، نمودارهای مفهومی و نقشه‌های گنگ است که مطابق محتوای کتاب درسی سال چهارم دبستان تدوین‌شده‌اند. زنگ خلاقیت و فعالیت‌های ویژه نیز فعالیت‌های آزاد این کتاب به شمار می‌روند.

کتاب حاضر در پنج فصل مروری کوتاه بر اوضاع سیاسی ایران در عصر قاجار از اصل و نسب قاجارها تا فرجام حکومت آن‌ها دارد. فصل دوم اوضاع اداری و اقتصادی را از انتخاب تهران به‌عنوان دارالخلافه تا درآمدهای حکومتی را بررسی می‌کند. فصل سوم به اوضاع اجتماعی و آداب و رسوم مردم از زندگی شهرنشینی، ایلات و عشایر، سرگرمی شاهان قاجار، سرگرمی مردم در قهوه‌خانه‌ها پرداخته و در فصل چهارم به معرفی فرهنگ و هنر این دوره مانند مکتب خانه‌ها، ادبیات و شعر این دوره، زنان شاعر، اولین روزنامه در ایران، معماری کاخ گلستان و معرفی هنرمندانی چون کمال الملک، صنیع الملک می‌پردازد. در آخرین فصل شخصیت های تاثیرگذار این عصر مانند امیرکبیر، قائم مقام فراهانی و ... با تصاویر مربوط به آن‌ها معرفی شده است.

این کتاب با ارائه تصاویر و در قالب داستان به سرگذشت پزشکان مشهور ایرانی از زمان ساسانیان تا انقلاب مشروطه و آثار و کشفیات آن‌ها پرداخته است. در انتهای کتاب به معرفی پزشکان معروف ایرانی مانند دکتر غلام‌علی پیمان استاد دانشگاه پزشکی آریزونا امریکا، پروفسور مجید سمیعی رئیس بیمارستان علوم عصبی هانوفر آلمان، پروفسور توفیق موسیوند رئیس بخش قلب و عروق انستیتو تحقیقات قلب دانشگاه اوتاوا کانادا و ... پرداخته است.