مطالعات اجتماعی

در سرزمین اسلامی ما ایران، بیشتر کودکان مسلمان هستند. کتاب حاضر که از سروده‌های نادر ابراهیمی، شاعر بلندآوازۀ ایرانی است، به زبانی بسیار ساده و دوستانه، دربارۀ ویژگی‌های اسلام و مسلمانی برای مخاطب کودک و نوجوان صحبت می‌کند. نویسنده به دلیل اسلام آوردن مسلمانان اشاره‌می‌کند، از آورندۀ اسلام و سخنان او می‌گوید. دربارۀ عزاداری‌ها و آداب و رسوم مسلمانان می نویسد و از بزرگانی مثل حافظ، ناصرخسرو، ابن سیناو غزالی نام می‌برد که مایۀ افتخار مسلمانان هستند.

در این کتاب تاریخ پرفراز و نشیب ایران از دورة باستان تا دوران معاصر در ساختاری نو و در قالب 100 مقالة کوتاه بازخوانی می‌شود. در این مقاله‌ها، 10 تن از فرمانروایان و سرداران ایرانی به ترتیب دورة فعالیت معرفی می‌شوند، تصویرهای کتاب گوشه‌هایی از تمدن و فرهنگ ایرانی را به نمایش می‌گذارند. گاه‌شمار تاریخ ایران نیز به کتاب پیوست شده است.

تاریخ شخصیت های بزرگی را در خود داشته است که بعضی مؤثر و سازنده بوده‌اند و بعضی دیگر مخرب و ویرانگر. کتاب حاضر از مجموعۀ «همراه با تاریخ» به شرح زندگی چنگیزخان مغول می‌پردازد؛ مردی که قبایل مغول را متحد ساخت و با فتح قسمت های بزرگی از آسیا، حکومت مغول را پایه‌گذاری کرد. در این کتاب، از ابتدای زندگی چنگیز که تموچین نام داشت، تا آرزوی او برای فتح چین، حملۀ او به ایران و چگونگی تصرف آن و در نهایت نیز مرگ او در اثر رم کردن اسبش، مطالبی می‌خوانیم.

تاریخ شخصیت های بزرگی را در خود داشته است که بعضی مؤثر و سازنده بوده‌اند و بعضی دیگر مخرب و ویرانگر. کتاب حاضر از مجموعۀ «همراه با تاریخ» به شرح زندگی تیمور‌لنگ می‌پردازد؛ مردی که بسیار خشونت و قتل‌عام کرده و درعین حال، هنرمندان و دانشمندان شهرهای بسیاری را به سمرقند فراخوانده‌است. کتاب از ابتدای زندگی تیمور، خواب پدرش دربارۀ به دنیا آمدن او، علت نامیده‌شدن او به تیمور، سپس از فرماندهی او و قتل و غارت فراوانش و شهرهایی که فتح کرده و در نهایت هم از آخرین آرزویش که فتح چین بوده است، سخن می‌گوید.

تاریخ شخصیت های بزرگی را در خود داشته است که بعضی مؤثر و سازنده بوده‌اند و بعضی دیگر مخرب و ویرانگر. کتاب حاضر از مجموعۀ «همراه با تاریخ» به شرح زندگی خسروانوشیروان می‌پردازد؛ مردی که به دادگری و سحرخیزی معروف بود. در این کتاب، از ابتدای زندگی او، وزیرش بزرگمهر، ساخت ایوان مدائن، برزویۀ طبیب و کتاب کلیله و دمنه و انتخاب هرمز به عنوان جانشین او، مطالبی می‌خوانیم. دوران پادشاهی انوشیروان درخشان‌ترین دورۀ عهد ساسانی بود و در آن آرامش بر کشور حکم‌فرما بود.

خوزستان با مساحت 64 هزار کیلومتر مربع، 14 درصد از مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد و و سیع‌ترین استان در نیمه غربی ایران است. در این استان 27 شهرستان وجود دارد و یکی از باستانی‌ترین و تمدن‌‌خیزترین قسمت‌های جهان به شمار می‌رود. این کتاب در قالب 18 پرسش به کنجکاوی روزمره کودکان درباره این استان پاسخ می‌دهد.

نویسنده از لابه‌لای‌تاریخ با استناد به نمونه‌های واقعی به بیان این نکته می‌پردازد که رشد تمدن غرب و اروپا مدیون تمدن ایرانی ــ اسلامی است. او اشاره می‌کند که این امر هیچ منافاتی با تأثیرات مهم تمدن یونانی، رومی، چینی، هندی، یهودی و یا حتی رشد تمدن ژرمن‌ها و رومانی‌ها ندارد. در این راستا از دانشمندانی چون خوارزمی، ابن‌سینا، ابن‌هیثم، ابوریحان بیرونی و صدها دانشمند دیگر یاد شده است.

در روایتی داستانی گوشه‌هایی از فرهنگ و تمدن مردم ایران، پس از ورود اسلام به تصویر کشیده شده است. این داستان از دوران انوشیروان، شاهنشاه ساسانی آغاز می‌شود و با پرداختن به حکومت عباسیان ادامه می‌یابد و با معرفی کتابخانه‌ها و نحوه ورود صنعت چاپ در دوره ناصرالدین شاه قاجار پایان می‌پذیرد.

نویسنده سعی دارد در روایتی تصویری کودکان را با تاریخچه زندگی اجتماعی و عوامل پدیدآورنده زندگی روستایی آشنا سازد و به دنبال آن زندگی شهری و نیز روابط شهر‌نشینان در فضای شهری را معرفی می‌کند. همچنین این آشنایی با شناخت حقوق شهروندی و نحوه اداره کردن شهرهای بزرگ و سازمان‌های اداره کننده شهرها کامل می‌شود.

رویکرد این کتاب مبتنی بر پرورش مهارت‌های کاوشگری است تا دانش‌آموز را برای چگونه یادگرفتن یاری کند. متن شامل تمرین‌هایی است که در قالب چهارگزینه‌ای، جای خالی، کوتاه‌پاسخ، بلند‌پاسخ و نقشه و نمودار طراحی شده است. چک لیست‌های ارزشیابی از محتوای هر فصل نیز در کتاب درج شده است.