زبان و ادبیات فارسی

مقالۀ علمی معمولاً در نتیجۀ پژوهش منتشر می‌شود و در واقع گزارشی است از یافته های علمی محقق و نتایج آن. مقاله باید مختصر و مفید، و به روز و جامع باشد. اصول تهیۀ مقالۀ علمی موضوع اصلی کتاب حاضر است تا محققان را با شیوۀ تدوین مقاله آشنا کند. ملاک‌های محتوایی، ساختار علمی مقاله، انواع مقالات ژورنالی و کنفرانسی و نوشتن مقاله از ابتدایی‌ترین موضوع تا تنظیم کامل متن و منابع و ویرایش در این کتاب به اختصار آمده‌اند.

تاریخ ادبیات یکی از مباحث درس ادبیات فارسی است که در کنکور نیز تعدادی سؤال را به خود اختصاص می‌دهد. کتاب حاضر با تأکید بر موضوع تاریخ ادبیات، می‌کوشد تمام نکات مربوط به اشخاص و آثار، اعلام کتاب‌های درسی دورۀ متوسطه را با ارائۀ کلیدواژه‌ها و سرواژه‌های خاص، خلاصه و چکیدۀ جامع مباحث، با دسته‌بندی ویژه و ارائۀ نمونه سؤال‌های سال‌های گذشته، دانش مخاطب را در تاریخ ادبیات تقویت کند. نشانه‌هایی در هر بخش آمده‌اند که هر کدام معنای خود را دارند و برای مثال به مطالب خوانده شده یا نشده اشاره می‌کنند.

کتاب‌های کمک آموزشی انواعی دارند و هر کدام از جنبۀ خاصی به آموزش کمک می‌کنند. کتاب حاضر که کتاب «آموزش و تست» است، برای هر مبحث درس‌نامه‌ای شامل مفاهیم و مطالب اصلی درس را در نظر گرفته‌است. سپس تست‌ها آمده‌اند. برخی نکات ویژۀ تستی در قالب «راهبردهای آموزشی ارائه شد‌ه‌اند. پرسش‌های چهارگزینه‌ای به سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری تقسیم شده‌اند. کتاب حاضر تاریخ ادبیات جامع فارسی یازدهم را دربردارد.

نویسندۀ این کتاب کوشیده است بر اساس ایده‌ها و مفاهیم شعر و نقد ادبی، نه به تفکیک شاعران، روایتی از این موضوع ارائه دهد. بنابراین، ابتدا «روایت معیار» شعر معاصر را نقد و معرفی کرده و سپس با اصلاح روایت رسمی و معیار، روایتی مبتنی بر داده‌ها و شواهد تاریخی و با دیدگاهی منسجم ارائه کرده‌است. در پایان نیز گزارشی تاریخی از شعر معاصر ایران به همراه یک جریان شناسی توصیفی داده است. در این کتاب، شعر معاصر به شعر نو منحصر نشده و انواع قدمایی نیز آمده‌اند. تحولات شعر معاصر پس از انقلاب اسلامی نیز در آن دیده می‌شود.

حکیم عمر خیام، فیلسوف، دانشمند و ادیب ایرانی، از چهره‌هایی است که ما ایرانیان به داشتن آن افتخار می‌کنیم. در این کتاب که یکی از کتاب‌های مجموعۀ «صد کتاب خوب» است، حدود 55 رباعی از 162 رباعی اصیل خیام که تبلور دقیق‌ترین اندیشه‌های این شاعر است، در هشت موضوع مطرح شده‌اند. کتاب به دو زبان انگلیسی و فارسی نگارش یافته و هر رباعی با ترجمه به نثر فارسی روان و نیز ترجمه به انگلیسی آمده‌است.

کتاب‌های کار به منظور کمک رسانی به دانش‌آموز در تمرین و تثبیت آموخته‌ها تدوین می‌شوند. کتاب کار حاضر که با رویکرد مهارتی تدوین شده‌است، بر آموزش و تقویت مهارت‌های زبانی، فرازبانی و ادبی درس فارسی پایۀ یازدهم تأکید دارد. ابتدا آموزش مختصر و مفید متن هر درس آمده و سپس پرسش‌هایی در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری طراحی شده‌اند که در واقع محتوای درس را پوشش می‌دهند. پرسش‌های متنوع کوتاه پاسخ، جای‌خالی، درست و نادرست، چندگزینة‌ای، جورکردنی و تشریحی نیز دانش‌آموز را با گوشه‌های پنهان درس‌ها آشنا می‌کنند.

کاربرگ ابزار عملیاتی‌کردن اهداف طرح درس و برگه‌ای آموزشی در خدمت فرایند تدریس است. کتاب حاضر یکی از اجزای بستۀ آموزشی محسوب می‌شود و ناشر اصرار دارد از آن به عنوان برگۀ سنجش استفاده نشود. معلم کاربرگ را باید در ضمن تدریس و به عنوان مکمل طرح درس استفاده کند. کاربرگ حاضر به درس فارسی پایۀ یازدهم رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی اختصاص دارد. هر برگ دو صفحه‌ای از کاربرگ، مفاهیم یک هفتۀ آموزشی را دربردارد. محتوای این کتاب در 20 کاربرگ ارائه ‌شده است که قابل جداشدن هستند. کاربرگ‌های دهم و بیستم جمع‌بندی مطالب آموخته‌شده هستند.

کتاب‌ کار و تمرین ابزاری آموزشی است که با ارائه تمرین‌های متنوع، فرایند یادگیری دانش‌آموز را عمق می‌بخشد. کتاب کار و تمرین حاضر مخصوص درس فارسی دانش ‌آموزان پایۀ یازدهم رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی است. هر هفته از 20 هفته درس شامل تمرین‌هایی از متن درس است تا دانش‌آموز به مباحث درس مسلط شود. از این کتاب می‌توان به عنوان کتاب کار و تکلیف استفاده کرد. سؤالات کتاب از ساده به مشکل طراحی شده‌اند. در پایان هر فصل آزمون آن فصل آمده‌است. همچنین، سؤالاتی مخصوص دانش‌آموزان علاقه‌مند و آزمون‌های چهار گزینه‌ای نیز در کتاب موجودند.

شناخت و کشف آرایه‌های ادبی برای دانش‌آموزان چندان ساده نمی‌نماید. کتاب حاضر با زبانی ساده و مثال‌های متعدد به معرفی این آرایه‌ها اختصاص یافته است. کتاب به دو شاخه از علم بلاغت یعنی بدیع و بیان می‌پردازد. آرایه‌های ادبی در بخش بیان مطرح می‌شوند و آرایه‌های لفظی و معنوی در بخش بدیع. در ابتدا بیان و موضوعاتی مثل تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه و نماد، و در فصل دوم آرایه های لفظی از جمله واج آرایی، تکرار، سجع، موازنه و جناس آمده‌اند. آرایه‌های معنایی مثل مراعات نظیر، تضاد و طباق، وایهام در بخش آخر بررسی می شوند.

درس فارسی 2 نیز مانند بسیاری از درس‌های دبیرستانی کتاب کار دارد. کتاب حاضر مباحث درس فارسی پایۀ یازدهم (شامل هشت فصل از انواع ادبیات تعلیمی، سفر و زندگی، غنایی، پایداری، انقلاب اسلامی، حماسی، داستانی و جهان) را در قالب کتاب کار ارائه‌داده است. هر درس ساختاری به این شکل دارد: قلمرو زبانی شامل واژه‌های مهم هر درس و مباحث دستوری؛ قلمرو ادبی شامل آرایه‌های ادبی، سبک نثر، زندگی‌نامه و آثار نویسندگان و شاعران؛ قلمرو فکری شامل مفاهیم مهم هر درس.