تفسیر قرآن

کتاب حاضر که مشتمل بر آرا و نظرات علامه طباطبایی است، به بررسی حقیقت کتاب قرآن، کلمه، کلام و آیه به ‌عنوان عناصری از هستی از دیدگاه قرآن می‌پردازد. عناصری که هر یک به خودی خود معرفت و جلوه‌گر حق در عالم هستند. علم یافتن انسان به این حقیقت انسان را به مقام «عالم امر» که مقام اراده رحمت خداوند است، سوق می‌دهد.

این کتاب مشتمل بر شرح و تفسیر نیایش‌های قرآنی است و 104 آیه از دعاهای مستقیم قرآنی در آن ارائه شده‌اند و در مجموع 159 خواسته از نیایشگر مطرح می‌شد. همچنین، 48 مناجات در کتاب آورده شده است که به صراحت از مناجات پیامبران و نیک‌اندیشان با پروردگار حکایت می‌کند، بدون آنکه هیچ خواسته‌ای در آن‌ها مطرح باشد.

در این کتاب با استناد به آیات قرآن کریم به اثبات حق و حقیقت و کشف اسرار آفرینش پرداخته می‎‌شود. همچنین نکاتی نیز در حوزه تدبیر و اراده انسان مطرح می‌شود که در ارتباط با مسائل اخلاقی، خانوادگی و اجتماعی اوست.

در این کتاب با نگاهی به آخرین آیات سوره‌های «حمد»، «بقره» و «آل عمران» و با پرداختن به دعا و طلب و طریقه فطرت و صراط مستقیم، سبک زندگی اسلامی و پرورش ویژگی‌های اخلاقی ، مثل شجاعت، عدالت، طهارت، خلوص و ولایت‌مداری توضیح داده شده است.

آشنایی با واژه‌های قرآن، یکی از پایه‌های اصلی فرایند آموزش ترجمه، مفاهیم و تفسیر قرآن است. این کتاب اثری آموزشی است که با هدف آموزش واژه‌های قرآن برای قرآن‌آموزان به ترتیب الفبایی و با ارائه مشتقات گوناگون هر ماده در قرآن به‌صورت مجزا و با طرح‌ مثال‌های قرآنی برای معانی گوناگون هر ماده به رشته تحریر درآمده است. شرح و توضیح برخی از عبارات کنایی قرآن از ویژگی‌های این اثر آموزشی است.

تدبر تربیتی در آیات نوعی سیاق قرآنی است که درباره یکی از سوره‌های قرآن یا در میان سوره‌های قرآن انجام می‌پذیرد. مخاطب تدبر در قرآن باید بداند که تدبر در قرآن اولیه، لایه مهم فهم معنای قرآن است. در این نوشتار، مبادی، مبانی و روش فهم تدبیر خدای حکیم در کتاب قرآن کریم که فهم لایه‌های معرفتی، ذوقی، شهودی و مصادیق در تطبیق را مسیر می‌سازد، بررسی شده‌اند.

این کتاب پژوهشی تفسیری درباره جزء27 قرآن کریم، از سوره «حدید» تا سوره «طور» است. در هر سوره به ترتیب، شناسه، متن عربی، ترجمه لفظی و آیه به آیه و ساختار سوره، تعداد سیاق‌ها و تفسیر آیات در سیاق‌های معرفی شده، مکی و مدنی بودن و پیام‌های سوره مورد توجه قرار گرفته است.

در این کتاب به معرفی و شرح قواعد تفسیری قرآن کریم پرداخته شده است. در این راستا، با بیان استدلال‌ها و مثال‌های مختلف، اثر برخی از قاعده‌ها به خوبی روشن می‌شود و تقدم‌ها و تأخرهای ساختاری در تفسیر توضیح داده می‌شود. همچنین در آغاز هر فصل اهداف آموزشی و در پایان آن چکیده فصل، پرسش‌هایی برای خودآزمایی و مسائلی متناسب با مطالب آن فصل‌ها برای پژوهش پیشنهاد شده است.

بررسی زیبایی‌شناسی قرآن، در سه حوزه زیبایی‌شناسی واژگانی، زیبایی‌شناسی ترکیبی و ویژگی‌ها و مباحث زیبایی‌شناسی، هدف کتاب حاضر بوده است. در این بررسی نوآوری‌های آغاز و پایان آیه‌ها، جایگاه الفاظ، مثال‌ها، خبرها، پندها، هشدارها، تشویق‌ها و تهدیدها، ‌استدلال‌ها، ‌توصیف‌ها و بیان‌ها، مقدار نفس و کشش بیان آیات و... مورد توجه مؤلف بوده است.

در این کتاب پس از ارائه توضیحاتی درباره معجزه بودن قرآن کریم و جلوه‌های اعجاز در قرآن، در یک مطالعه تطبیقی نظرگاه علامه طباطبایی و علامه آلوسی از مفسران اهل سنت بررسی می‌شود. علامه طباطبایی از آیات تحدی سخن می‌گوید و تحدی قرآن را فراگیر می‌داند و علامه آلوسی، ذیل آیات تحدی، فصاحت قرآن را ذیل اعجاز آن معرفی می‌کند.