دانشمندان

دانشمندان و بزرگان علم با اختراعات خود عامل پیشرفت‌های فراوانی بوده‌اند. کتاب پیش رو یکی از عنوان‌های مجموعۀ «همراه با علم، همگام با دانشمندان» است که با نثری ساده و روان می‌کوشد مهم‌ترین زوایای زندگی دانشمندان و فعالیت‌هایی را که در قالب اختراع، اکتشاف و نظریه ارائه‌داده‌اند مطرح کند. در این جلد، زندگی آلبرت اینشتین از تولد تا سرگرمی‌های کودکی، اولین مهاجرتش، دبیرستان و دانشگاه رفتنش، ازدواج، نظریۀ نسبیت، جنگ جهانی دوم، اعتقادات دینی آلبرت، افتخارات جهانی و پایان زندگی او بیان شده اند.

دانشمند کسی است که دربارۀ جهان و عملکرد آن مطالعه می‌کند. در کتاب پیش رو، مخاطب با دانشمندان، روش کار آن‌ها، شگفتی‌های علومی مثل ریاضی و درخشش‌های علمی در نقاط جهان آشنا‌ می‌‌شود. شناخت دانشمندانی مثل داوینچی، گالیله و هوک و کشف میکروب توسط او، نیوتن و حرکت، لینه، شیمی‌دانانی مثل بویل و دالتون، فارادی و فیزیک، داروین و نظریۀ تکامل تدریجی، ماری کوری، دانش‌هسته‌ای و عالمان آن و فضاشناسانی مثل هابل، او را با علم و تاریخ آن مواجه‌ می‌کند.

روش‌های زیادی برای پی بردن به اسرار این جهان وجود دارد و علم تنها یکی از این روش ها است. کتاب حاضر یک دانشنامه تصویری است که داستان جالب علم و هر آنچه که توسط علم و دانش کشف شده است را بازگو می‌کند. رشته‌های علمی در کل به شش گروه علوم زیستی، علوم زمین، علوم فیزیک، علوم اجتماعی، ستاره‌شناسی و ریاضیات تقسیم می‌شوند. امروزه وسعت علوم کشف شده به قدری عظیم و گسترده است که هیچ انسانی به تنهایی قادر نیست همه آن‌ها را بیاموزد به همین خاطر دانشمندان مختلف در حوزه‌های مختلف علم تبحر پیدا می‌کنند. در این کتاب روش علمی، درون اتم‌ها، تولید امواج، واکنش‌های شیمیایی، ساختار DNA، سوالات بی‌جواب، انرژی اتمی و ... بررسی می‌شود.

شناخت دانشمندان بزرگ برای بسیاری از دوست‌داران علم جالب است. کتاب حاضر از مجموعۀ « شاهد عینی» دانش‌نامه‌ای است شامل اطلاعاتی کامل و البته کوتاه دربارۀ دانشمندان بزرگ. محتوای کتاب با تصویرهای علمی از زمینۀ فعالیت‌ هر دانشمند کامل شده است تا مخاطب ارتباط بهتری با موضوع برقرار کند. «ارسطو، ابن هیثم، ایزاک نیوتن، اروین، فارادی، مندلیف، اینشتین و هاوکینگ» بعضی از این افراد هستند. در انتهای کتاب نیز گاه‌شمار رویدادهای مهم علمی، بیشتر بدانید،جایزۀ نوبل، واژه‌نامه و نمایه محتوای آن را کامل کرد‌ه‌اند.

نگارنده در این کتاب بر آن است که تصویری روشن از روش‌های طبقه‌بندی علوم نزد علمای متقدم اسلامی عرضه دارد تا از این راه زمینه و بستر مناسبی برای شناخت درست جایگاه و جوهر علوم در تمدن اسلامی فراهم آورد و آن‌گاه به بررسی مفاهیم و مقولات علمی نزد دانشمندان مسلمان بپردازد.

ریاضیات و اخترشناسی از نخستین مراحل شکل‌گیری تمدن عظیم اسلامی حضوری پررنگ و درخشان داشته است. کتاب حاضر ترجمه‌ای از کتاب «ریاضی‌دانان، اخترشناسان و دیگر محققان تمدن اسلامی» تألیف گالینا یا ولوونا ماتویوسکایا است. این کتاب اصطلاحات و افزوده‌هایی از جمله نام و معرفی دانشمندان علم ریاضی و نجوم و نیز اسامی افرادی که در آن کتاب از قلم افتاده‌اند را شامل می‌شود.

این کتاب ادامه کتاب‌ دوم، جلد اول از کتاب «تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» است که در آن به معرفی دانشمندان و اندیشمندان دانش ریاضیات و نجوم در جهان اسلام و آثار مسلمانان در این زمینه براساس کتابی از یاولوونا ماتویوسکایا پرداخته می‌شود.

مباحث علوم قرآنی یکی از جنبه‌های مهم در فهم کتاب الهی است. در این کتاب آموزشی 10 موضوع مهم علوم قرآنی با استناد به چکیده نظرات دانشمندان متقدم و معاصر بررسی می‌شود. در پایان هر فصل از کتاب سؤالاتی مطرح شده‌اند تا مطالب در ذهن دانش‌پژوهان تثبیت شوند.

در این کتاب، ابعاد زندگی علامه عبدالعلی بیرجندی، ریاضی‌دان و ستاره‌شناس سده‌های نهم و دهم هجری قمری بررسی شده است. معرفی شخصیت وجودی بیرجندی و نیز آثار او در موضوعات نجوم، جغرافیا، کشاورزی، منطق، علوم قرآنی، ریاضی، صرف، فقه و طالع‌بینی، بن‌مایه اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهد.

همه دانشمندان مسلمان، از گذشته تاکنون، عبدالله بن عباس را چهره‌ای بارز و تأثیرگذار در پیدایش و تکوین علوم مختلف اسلامی مانند تفسیر، واژه‌شناسی، تاریخ و فقر می‌دانند. در این کتاب به معرفی، تبیین و نقد دو اثر لغوی منسوب به ابن‌عباس، یعنی «مسائل نافع بن ارزق» و «اللغات فی القرآن» پرداخته می‌شود. همچنین، نظریه «ونزبور» درباره تدوین و تثبیت نهایی قرآن و شیوه تحلیل ادبی آن بررسی می‌شود.