سرگذشت‌نامه‌ها

این مجلد به معرفی و شرح زندگی سید جلال‌الدین ارموی، از فرزانگان شهر ارومیه اختصاص دارد. کتاب زندگی این مرد خستگی‌ناپذیر را به‌عنوان کتاب‌شناس، کتاب‌آفرین و اندرز نامه‌نویس مورد بررسی قرار داده است.

شرح زندگی سعید نفیسی (1345 ــ 1274)، از معروف‌ترین نویسندگان ایرانی در این کتاب آمده است، همچنین دوران زندگی او به عنوان کتاب‌شناس، مصحح، روزنامه‌نگار، محقق، نمایشنامه‌نویس، استاد دانشگاه و... بررسی شده است.

کتاب به معرفی و سرگذشت خان‌بابا مشار، کتاب‌شناس سخت‌کوش و با حوصله ایرانی پرداخته است. دوران زندگی مشار که پایگاه کتاب‌شناختی او در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، به‌عنوان یکی از پایگاه‌های بزرگ شناخته می‌شود، در مقام فهرست‌نویس و نسخه‌شناس در این مجلد بررسی شده است.

این اثر زندگی احمد گلچین معانی (۱۳۷۹ــ ۱۲۹۵)، از شاعران و غزل‌سرایان نامدار ایرانی را شرح داده است، همچنین نگارنده کتاب دوران زندگی وی را به عنوان کتاب‌شناس، نسخه‌شناس، سبک‌شناس، تذکره‌شناس و پژوهشگر (به‌طور ویژه در حوزه زبان و ادبیات شبه‌قاره هند) مورد بررسی قرار داده است.

این کتاب به معرفی و شرح زندگی ابن‌یوسف شیرازی (حدائق)، از پیشروان فن فهرست‌نویسی در ایران اختصاص دارد. همچنین به چگونگی ابداع روش اقتباسی ابن‌یوسف در فهرست‌نویسی، یعنی فهرست‌نویسی تحلیلی پرداخته و نیز دوران زندگی شیرازی به عنوان نویسنده، فهرست‌نویس و نسخه شناس بررسی شده است.

این کتاب به معرفی و شرح زندگی آیت‌الله محمد محسن تهرانی مشهور به «آقا بزرگ تهرانی»، بزرگ‌ترین کتاب‌شناس جهان تشیع در سده اخیر اختصاص دارد. دوران زندگی خالق آثاری مانند « طبقات اعلام الشیعه» به‌عنوان مبّلغ دین، کتاب‌شناس، مترجم و کارشناس فقه و اصول فقه در این مجلد بررسی شده است.

محمد بن موسی خوارزمی نخستین و برجسته‌ترین ریاضی‌دان، منجم و جغرافی‌دان مسلمان است و تاریخ ریاضیات در عالم اسلام با نام او آغاز می‌گردد. کتاب پیش رو کوششی برای بازنمایی دستاوردهای علمی خوارزمی و جایگاه آنها در گستره دانش است. بخش‌های نخستین کتاب راجع به موطن این دانشمند و زندگانی علمی وی در بغداد است و در بخش‌های بعدی، شهرت و آوازه جهانی خوارزمی در حیطه‌های گوناگون دانش و تأثیر وی بر دانشمندان بعدی بررسی شده است.

این اثر، به بررسی زندگی، آرا و اندیشه‌های شهید سید محمدباقر صدر، از اندیشمندان بزرگ جهان اسلام اختصاص دارد. خالق آثاری مانند «فلسفتنا»، « فدک فی‌التاریخ» و « المدرسة الاسلامیه»، وی دیدگاه‌های خاصی درباره معضلات اندیشه بشری داشت که در کتاب‌هایش، در زمینه معرفت‌شناسی و فلسفه علم به بحث درباره آن‌ها پرداخته است. جنبه‌های گوناگون عبادت و نقش آن در انسان‌سازی از نگاه صدر، از دیگر موارد بحث در این کتاب است.

شناخت امامان و پیامبران و شخصیت‌های تأثیرگذار جهان اسلام برای علاقه‌مندان با رجوع به کتاب‌های معتبر دینی و منابع دست اول میسر می‌شود. در این کتاب زندگی‌نامه و مهم‌ترین رویدادهای زمان قبل و بعد از خلافت حضرت علی (ع) با استناد به آیات قرآن و احادیث اسلامی تشریح شده است. در هر بخش علاوه بر شرح وقایع، متن عربی آیه یا حدیث همراه با ترجمه آن درج گردیده است.

در اثر مصور حاضر، نگارنده با روایتی روان، به سرگذشت چاپ و مخترع آن پرداخته است. چگونگی شکل‌گیری و گسترش این صنعت، نحوه حروف‌چینی، لیتوگرافی، حروف متحرک، اولین ماشین و اولین کتاب‌ها و روش‌های جدید نیز به‌طور کامل در این کتاب تشریح شده‌اند.