شاعران

نویسنده در کتاب حاضر بخشی از زندگی و آثار مهدی شکوهی (1313 ــ 1247 ه.ق) را ارائه کرده است. وی از شاعران دوران مشروطه بود. او به همراه عده‌ای از دوستان متفکر خود در تبریز و مراغه در گسترش فرهنگ و علوم جدید و پی‌ریزی مشروطیت زحمات بسیار زیادی را متحمل شد. از میرزا مهدی آثاری در ادبیات، به ترکی و فارسی به جای مانده است که از میان آن‌ها می‌توان به لطایف و ظرایف که به تقلید از آثار عبید زاکانی تألیف شده است و سیصد بند در مرثیه، اشاره کرد. قسمت‌هایی از هر دو اثر در کتاب آورده شده است.

دوران زندگی حرفه‌ای اوحدالدین مراغه‌ای، از شعرای عصر مغول بررسی شده است. او در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری می‌زیست. درخشان‌ترین روزگار شهرت مراغه‌ای به سلطنت ابوسعید (736 ــ 716 ه.ق) باز می‌گردد. بازتاب آشفتگی‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آن روزگار و نیز نتایج ظلم حکام و ارباب قدرت را می‌توان در اشعار اوحدی مشاهده کرد.

این کتاب شامل چکیده مقالات برتر همایش ملی و کشوری انجمن معلمان ادبیات فارسی استان آذربایجان شرقی است. محوریت موضوعی بیشتر این مقالات به مسائلی مانند حکمت، فلسفه، اجتماع، عرفان مطرح در «پنج‌گنج» نظامی باز می‌گردد.

نویسنده در این اثر گوشه‌هایی از فرهنگ ایرانی ــ اسلامی را به دانش‌آموزان معرفی می‌کند. در همین راستا ابتدا درباره تاریخ ایران توضیحاتی می‌دهد، سپس به زندگی‌نامه بزرگان ایران همچون ابوریحان بیرونی، جامی، سعدی، پرفسور حسابی و... اشاره می‌کند. بخش دوم کتاب شامل سرودهایی به مناسبت‌های مختلف مانند عیدهای ملی، مذهبی و دهه فجر است.

ازدواج پادشاهان و پهلوانان ایرانی با زنان بیگانه، از ازدواج‌های پرشور « شاهنامه» فردوسی است که هر کدام رویداد‌های دردناک و غم‌انگیز این حماسه ملی را رقم زده‌اند. در این کتاب 18 ازدواج نامبارک به وقوع می‌پیوندد که تبعات آن‌ها در مناسبات و روابط سیاسی ـ اجتماعی بررسی شده و همچنین نقش تقدیر و سرنوشت در شکل‌گیری این ازدواج‌ها تحلیل می‌شود.

در این داستان در روایتی مصور از پسر کوچکی سخن به میان می‌آید که دوست دارد آفتاب را در دست بگیرد و با او حرف بزند. پسر همه تلاشش را می‌کند و از میان علفزارها و از کنار جویبار‌ها و از لا‌به‌لای سنگ‌ها عبور می‌کند و در بالای کوهی با آفتاب سخن می‌گوید. او اینک زبان همه آن‌ها را می‌داند و شاعر توانمندی شده است. شعر او در پایان کتاب آمده است. او علی اسفندیاری یا همان نیمایوشیج است.

داستان زندگی محمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به شهریار، شاعر ایرانی اهل آذربایجان که به زبان‌های ترکی آذربایجانی و فارسی شعر سروده، در این کتاب آمده است. مهم‌ترین اثر استاد شهریار، منظومه «حیدر بابایه سلام» است که از شاهکارهای ادبیات ترکی به‌شمار می‌آید. هدف از ارائه این اثر معرفی یکی از بزرگان شعر ایران به کودکان و نوجوانان بوده است.

کتاب حاضر زندگی‌نامه و شرح سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی، شاعر و قصیده‌سرای قرن پنچم هجری است. قبادیانی آهنگ سفر را از مرو آغاز می‌کند و در بلخ به پایان می‌رساند. این سفرنامه با یک حادثه داستانی شروع می‌شود و از زبانی روایی ــ ادبی برخوردار است. حکایت‌های دلنشین، دقت و جزئی‌نگری از ویژگی‌های بارز این سفرنامه است.

زندگی ابوعبدالله جعفر‌بن‌محمد رودکی، از شعرای معروف اوایل قرن چهارم هجری در عصر سامانی و خالق «کلیله و دمنهِ» منظوم، شرح داده شده است. این غزل‌سرای نامی در قالب‌های شعری مختلف شعر سروده است. معانی لغات مبهم متن در پانوشت کتاب درج شده است.

زندگی‌نامه و متن کتاب «گلستانِ» شیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی، شاعر و نویسنده بزرگ ایرانی قرن هفتم در این کتاب آمده است. گلستان هشت باب دارد که در آغاز آن سعدی از سیرت پادشاهان سخن می‌گوید و با کنایه‌هایی بر ضد درویشان شکم پرست ادامه می‌دهد و آنان را به صبر و تحمل و بخشش دعوت می‌کند و در پایان خود را حامی اغنیا و خداوندان نعمت می‌شمارد و هواداران فقر و درویشی را پاسخ می‌دهد.