علوم تجربی

این داستانِ سفرِ یک قطره آب است. قطره‌ای که ته ظرفی باقی مانده است. او به کمک آفتاب سبک ‎شده و به آسمان می‎رود و در ابری ساکن می‌شود. هوا آن‌قدر سرد است که او تبدیل به یک قطره آب می‎شود و باد او را جایی خیلی دور و خیلی بالا می‎برد. بعد ابر می‎ایستد و قطره کوچولو شبیه بلور برف می‎شود. او روی گلبرگ گلی می‎نشیند و با اولین تابش خورشید آب می‎شود، سپس از روی گلبرگ‌ها سُر می‎خورد و... .

منظومۀ ‌شمسی ما یکی از تریلیون منظومۀ دنیاست و ما در یکی از سیارات این منظومه، به نام «زمین» زندگی می‎کنیم. این سیاره از دوبخش خشکی و دریا تشکیل شده است. در کنار این‌ دو آسمان هم هست که خیلی پیچیده است، ازجمله کهکشان راه شیری که شامل میلیاردها ستاره و سیاره دیگر می‎شود. روی زمین آدم‌ها زندگی می‎کنند که شکل و اندازه و رنگ‌های مختلفی دارند. روی زمین حیوانات هم هستند. آن‌ها از آدم‌ها هم متنوع‌ترند. زمین به نظر بزرگ می‎آید؛ ولی ما هم خیلی زیاد هستیم، همه‌چیز به اندازه کافی برای همه هست، پس مهربان باش.

خرس‌های قطبی لایه ضخیمی از چربی دارند که آن‌ها را گرم نگه می‎دارد. این لایه از خرس‌های قطبی در هوای سرد و یخبندان، حتی زمانی که در آب‌های یخ‌زده شنا می‎کنند، محافظت می‎کند. در قطب غذای زیادی وجود ندارد و تعداد کمی از حیوانات و گیاهان می‏‌توانند آنجا زندگی کنند. به دست آوردن غذا برای یک خرس قطبی، زمانی که خرس‌های قطبی گرسنه زیادی اطرافش نباشد، راحت‌تر است. آن‌ها بچه‌هایشان را در لانه‌هایی پنهان و دنج در زیر برف به دنیا می‎آورند. خرس‌های قطبی... .

کتاب حاضر درباره گوریل‌هاست و به سوالات بسیاری پاسخ می‎دهد. ازجمله اینکه چرا گوریل‌ها تخم نمی‎گذارند؟ پاسخ این پرسش این است که چون آن‌ها پستاندار هستند و بچه‎های خود را زنده به دنیا می‎آورند. بچه‌گوریل در سه سالگی راه می‎افتد. دُمِ گوریل‎ها دراز نیست، زیرا آن‌ها جزء آدم‌نماها هستند، نه میمون‌ها. گوریل‌ها دست‌ها و پاهای بلندی دارند و می‎توانند هرچیزی را به دست آورند. گوریل‌ها حیواناتی خونگرم و اجتماعی هستند و دسته‌جمعی زندگی می‌‏کنند. آن‌ها... .

در بهار خورشید مدت زمان بیشتری در روز می‌تابد، هوا و خاک گرم می‎شوند و شرایط مناسبی را برای رشد گیاهان آماده می‎کنند. پیاز گل‌هایی مانند نرگس و سنبل در تمام طول سال زیر خاک می‎ماند و در بهار جوانه‌هایشان از خاک بیرون می‎آید. جوانه‌ها رشد می‎کنند و تبدیل به گیاه می‎شوند. تابستان بهترین زمان رشد برای گیاهان و گل دادن آن‌هاست. نور خورشید به گیاهان کمک می‏‌کند تا غذای مخصوص خودشان را بسازند. گل‌ها دانه تولید می‎کنند و گرد پودر مانند مخصوصی دارند که «گرده» نامیده می‎شود... .

این کتاب درباره ماشین شگفت‌انگیزی به نام «مغز» است. داخل سر و پشت چشم، مغز وجود دارد که سطح آن پر از چروک است. جمجمه که از استخوان درست شده است، برای محافظت از مغز ساخته شده است. مغز دو بخش دارد. نیمه راست، همه کارهای نیمه چپ بدن را انجام می‎دهد و نیمه چپ، همه کارهای راست بدن را. ساقه مغز در طول گردن پایین می‌‏رود و وظیفه آن حمل مقدار مناسب و کافی از خون و هوا به سمت بالا و مغز است. حیوانات هم مغز دارند و... .

این کتاب درباره فرآیند جالبی در بدن است که «هضم» نامیده می‌شود. وارد کردن غذا به بدن، مثل وارد کردن بنزین به ماشین است. اگر آن را پر نکنید، به خوبی کار نمی‏‌کند. بدن قبل از آنکه بتواند تمام مفید را جذب کند، لازم است آن‌ها را به شکل مایع و رقیق تبدیل کند. پشت دهان دو لوله وجود دارد. یکی برای تنفس که «نای» نامیده می‎شود و دیگری برای قورت دادن غذا و نوشیدن نوشیدنی‌ها که «مری» نام دارد. هنگام قورت دادن هرچیزی لایه‎ای از مخاط (پوست) لوله تنفسی را می‎پوشاند تا چیزی اشتباهی در مسیر دیگری پایین نرود. اسیدهای معده بسیار قوی هستند و... .

درون بدن انسان، سیستم جالبی قرار دارد، به نام اسکلت که از تکه‌های سفید و محکمی که سرِ هم شده‌اند، به وجود آمده است. به این تکه‌ها «استخوان» می‎گوییم. وظیفه بعضی از استخوان‌ها محافظت از اعضای نرم و ضربه‌پذیر بدن، مانند ریه‎ها و قلب است. ستون استخوانی که از پشت بدن بالا آمده است، «ستون فقرات» نامیده می‌شود. استخوان‌ها شکل‎ها و اندازه‎های مختلفی دارند. حیوانات نیز به استخوان نیاز دارند... .

کتاب حاضر درباره عضو هیجان‌انگیز بدن، چشم، است. چشم‌ها در جلوترین قسمت سر قرار دارند؛ چون بهترین قسمتی است که می‎توان همه‌جا را خیلی خوب دید. بعضی از حیوانات دوطرف سرشان چشم دارند تا بتوانند به راحتی هرچیزی که می‎خواهد آن‌ها را بگیرد، ببینند. قسمت رنگی چشم، «عنبیه» نام دارد و نقطه سیاه وسط چشم، «مردمک» که اندازه آن با شدت نور تغییر می‎کند. گاهی اوقات کودکان بیماری تنبلی چشم پیدا می‌‏کنند و... .

این کتاب از مجموعه کتاب‌های «شناخت سنگ‌ها» است و «فسیل‌ها» نام دارد. نویسنده ابتدا درباره فسیل‌های شگفت‌انگیز توضیح می‎دهد؛ سپس جاهایی را معرفی می‌کند که می‌توان فسیل پیدا کرد. همچنین درباره چگونگی شکل گرفتن فسیل‌ها صحبت می‎کند و سپس از سوخت‌های فسیلی می‎گوید. اکثر فسیل‌های یافت شده، جانورانی هستند که در اقیانوس زندگی می‏‌کردند. شرایط برای محافظت و نگهداری فسیل در اقیانوس‌ها، بهتر از روی زمین است. وقتی جانوران و گیاهان می‌میرند، در اعماق اقیانوس‌ها غرق و در گل و لای کف اقیانوس مدفون می‎شوند و... .