نقد ادبی-آموزش ادبی

این کتاب در وهله نخست قصد دارد به صورت کلی مبتنی بر پژوهش‌های شعر کودک و نوجوان در ایران، مهم‌ترین خلأهای پژوهشی شعر کودک، نظریه‌های شعر کودک و... را ارائه دهد. سپس با هفت رویکرد استدلالی، استنادی، ساختاری، روشنگری، ابزارشناسی، شناخت میان‌رشته‌ای و مخاطب‌شناسی کتاب‌های پژوهشی شعر کودک و نوجوان را بررسی کند.

این کتاب چهار فصل دارد. نویسنده تلاش کرده است مخاطب علاوه بر چکونه بهتر درک‌کردن داستان، داستان‌نویسی را نیز بیاموزد.
در فصل نخست، مخاطب با موضوعاتی مانند تاریخچه داستان کوتاه، اولین زنان نویسنده و گنجینه‌های نثر فارسی آشنا می‌شود.
در فصل دوم مباحثی همچون اهمیت آرایه‌های ادبی، شیوه‌های هشت‌گانه شروع داستان کوتاه و نکات مهم ویرایشی توضیح داده شده‌اند.
در فصل سوم چند نویسنده معرفی و درباره داستان‌هایشان اطلاعاتی ذکر شده‌اند. سپس نامگذاری بر اثر و موضوع‌سازی مطرح شده‌اند. در فصل پایانی طرح‌نامه آفرینش داستان کوتاه و کتاب‌شناسی نیز ارائه شده‌اند.

این کتاب در دوازده سرفصل جداگانه، دیدگاه‌ و نظر رهبر انقلاب را درباره شعر و شاعری توضیح می‌دهد. «کلیاتی درباره شعر و شاعری»، «بایدهای شعر خوب»، «اهمیت شعر و کار ادبی تاثیرگذار»، «ارزیابی وضعیت شعر، از گذشته تا امروز» و «ارزیابی وضعیت شعر انقلاب»، ازجمله سرفصل‌های اصلی این کتاب است. نویسنده در بخش پایانی، منظومه فکری مقام رهبری در موضوع شعر را تبیین و تحلیل و آن را با سایر نظریات و رویکردهای متداول مقایسه کرده است.
کتاب با دسته بندی و طبقه بندی درست توانسته است بیانات کاربردی مقام معظم رهبری را به شکلی مناسب و مطمئن در دسترس مخاطب قرار دهد.

هیچ نظر جدید و رویکرد متفاوتی در پژوهش دیده نمیشود. صرفا گردآوری داده ها است. به همین خاطر میتواند راهنمایی برای آشنایی معلمانی باشد که اطلاعات کافی درخصوص تفاوت رمان با ژانرهای مشابه رمان (مثل حکایت، داستان کوتاه و ...) را ندارند. این کتاب روایتی ساده از زیست و زندگی رمان است و می‌کوشد بر پایه تحقیقات، مطالب را خواندنی‌‌تر کند و متنی سهل‌خوان و به دور از حواشی و فشرده درباره این موضوع ارائه دهد. کتاب حاوی دو فصل است. تعریف رمان، خویشاوندان رمان و گوناگونی آن از مطالب فصل اول و پیشینه تولد رمان، رنسانس سرآغاز ادبیات مدرن، از مطالب فصل دوم است.

بخش مهمی از منابع فرهنگ ایرانی، منابع روایی داستانی از اسطوره‌ها تا افسانه‌هاست. گذشته از متن‌های سنتی که افسانه‌ها و قصه‌های ایرانی را پدید آورده‎‌اند، نخستین تلاش‌ها در این زمینه، از سوی صادق هدایت، انجوی شیرازی و صبحی صورت گرفت و کسانی مانند احمد شاملو در فرهنگ کوچه بسیاری از قصه‌ها را ثبت و ضبط کردند. نویسندۀ این اثر با توجه به درک افسانه‌های تمثیلی به مثابۀ دانش فرهنگی، در این کتاب می‌کوشد کاربردها و کارکردهای افسانه‌های تمثیلی را در فرایند فرهنگ‌پذیری نشان دهد و ابزار لازم را برای تحلیل این‌گونه را در اختیار مخاطبان قرار دهد.

این کتاب، کتابی در حوزه «نقد ادبی» است که ریشه‌های عمیق بررسی خود را از سنت نگرش مارکسیستی به حوزه ادبیات وام می‌گیرد. نویسنده در مقدمه کوتاهِ چندصفحه‌ای این کتاب، هدف از این بررسی را اهمیت و کارکرد بیشینه «عمل نقد» در شرایطی می‌داند که مترصد از بین بردن هرگونه نگاه نقادانه در میان «سوژگان» است. در نظر او، نقد، اساسا اقدامی سیاسی و زاده پیکار با نظام خودکامه است و از آنجایی که نگاه وی ریشه در سنت انسان‌دوستانه و مبارزی چون «مارکسیسم» دارد، ریشه‌های این اقدام سیاسی و پیکارجو را در پیوند با تفکر مارکسیستی قرار می‌دهد. پرسش اساسی این کتاب آن است که «چگونه می‌توان ادبیات را در شرایط و زمینه اجتماعی آن استوار کرد، بی‌آن‌که این شرایط و زمینه را کاهش داد.

این کتاب درباره یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های ادبیات و سینمای جهان «شرلوک هولمز»، نوشته شده است. با مطالعه این کتاب با مضامین، زمینه‌ها، و شخصیت‌های اصلی داستان «شرلوک هولمز» آشنا می‌شوید، تأثیری که داستان‌های شرلوک بر ادبیات جنایی و داستان‌های مرموز پس از خود گذاشته است را درک می‌کنید، شخصیت شرلوک را از طریق طرفداران او و همچنین اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی می‌شناسید و پی به نبوغی می‌برید که در شخصیت خالق این ماجراها نهفته است.

نوشتن مهارتی آموختنی است که می‌توان مانند دوچرخه‌سواری و نقاشی آموخت و با تمرین به مهارت رسید. رویکرد آموزشی این کتاب کاملاً مهارتی است تا فراگیران بی‌مقدمه و بدون هراس قلم بردارند و بنویسند. ضرورت یادگیری توصیف به این علت است که پس از کسب این مهارت، خودبه‌خود زمینه لازم برای یادگیری دیگر گونه‌های نوشتن، مانند داستان و خاطره، فراهم می‌شود.

این کتاب دو فصل دارد و ادبیات کودک را بررسی می‌کند. ازجمله مطالبِ فصل اول، عمده‌ترین شگردهای آفرینش ادبیت در ادبیات کودک است که خود شامل سه بخشِ آهنگین کردن کلام، تصویری کردن آن و آشنایی‌زادیی است. در فصل دوم، نویسنده اهمیت شعر برای کودکان و سیر تاریخی آن و همچنین شاخص‌ترین گونه‌های شعر کودک را بررسی می‌کند و بعد به سراغ آهنگ کلام می‌رود. سپس... .

کتاب حاضر به زبانی ساده در دوازده فصل نوشته شده است. هدف نویسنده ایجاد پیوند بین نظریه‌های ادبی بزرگسال و شگردهای زیبایی شناختی داستان های کودک است. خلاف کتاب‌های نقد و نظریۀ ادبی که می‌‌ کوشند تا تمام نظریه های ادبی را معرفی کنند، در این کتاب صرفا بخش هایی از برخی نظریه ها که تناسب بیشتری برای تحلیل داستان های کودک دارند، به صورت غیرنظام مند با ذکر مثال توضیح داده شده است. منظور از «غیرنظام مند بودن» فصل ها این است که خواننده می تواند هر فصل را مستقل از فصول دیگر بخواند؛ یعنی از کتاب به عنوان «مرجعی توصیفی برای آشنایی با کاربردهای نظریه ها در ادبیات کودک» استفاده کند. فصل اول با عنوان «زیبایی ‌شناسی نویسنده» به مسائلی همچون تأثیر دانستن اطلاعات زندگی نامه‌ایِ نویسنده بر خوانش مخاطب می‌پردازد. فصل دوم «زیبایی ‌شناسی اثر» نام دارد و رویکردی نشانه‌شناسی به متن و مسائل بینامتنیت دارد. فصل سوم، «زیبایی‌شناسی گونۀ ادبی»، مرزهای مقوله‌بندی ادبیات کودکان را به چالش می‌کشد. «زیبایی‌شناسی محتوا»، «زیبایی‌شناسی ترکیب‌بندی»، «زیبایی‌شناسی شخصیت»، «زیبایی‌شناسی روایت»، «زیبایی‌شناسی زبان»، «زیبایی‌شناسی رسانه»و «زیبایی‌شناسی خواننده» عناوین فصل‌های دیگر کتاب است.