نقد ادبی-آموزش ادبی

این کتاب در وهله نخست قصد دارد به صورت کلی مبتنی بر پژوهش‌های شعر کودک و نوجوان در ایران، مهم‌ترین خلأهای پژوهشی شعر کودک، نظریه‌های شعر کودک و... را ارائه دهد. سپس با هفت رویکرد استدلالی، استنادی، ساختاری، روشنگری، ابزارشناسی، شناخت میان‌رشته‌ای و مخاطب‌شناسی کتاب‌های پژوهشی شعر کودک و نوجوان را بررسی کند.

تو چه داستانی دوست داری؟ دوست داری داستان ترسناک بنویسی؟ دوست داری داستان خیالی بنویسی؟ ... . نویسنده در این کتاب به کودکان کمک می‌کند تا بتوانند داستان مورد علاقه خود را بنویسند و در این راه با چگونگی خلق شخصیت، انواع داستان، ژانرها و سبک‌های مختلف، ایده‌پردازی، و...، آشنا می‌شوند.

ویژگی منحصر‌به‌فرد کتاب‌های تصویری، ترکیب دو سطح ارتباط دیداری و واژگانی است. این ویژگی، آثار را به قطعه‌ای هنری _ ادبی و یگانه تبدیل کرده که نیازمند نظریۀ ویژۀ خود است. کتاب حاضر رابطه یا بازی میان متن واژگانی و متن دیداری را به ژرفی کاویده و نقش این رابطه را در زیباشناسی و تفسیر کتاب‌های تصویری، با مثال‌های گوناگون نشان داده است.

این کتاب، شرحِ‌حال سه سال زندگی نویسنده در چین، به‌خصوص در شهر شانگهای و به‌ویژه در دانشگاه «سیسو» است. آنچه در این کتاب آمده، مشاهدات و دریافت‌های شخصی نویسنده است. زندگی نویسنده در چین و روایت آن در این کتاب به طور غیر مستقیم ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی است.
در صفحه آغازین این کتاب می‌خوانید: «پس از چهارماه‌ونیم، زمان سفر فرا رسید. از دوشنبه 31شهریور که به من اطلاع دادند که برای تدریس زبان و ادبیات فارسی باید به...».

این کتاب در دوازده سرفصل جداگانه، دیدگاه‌ و نظر رهبر انقلاب را درباره شعر و شاعری توضیح می‌دهد. «کلیاتی درباره شعر و شاعری»، «بایدهای شعر خوب»، «اهمیت شعر و کار ادبی تاثیرگذار»، «ارزیابی وضعیت شعر، از گذشته تا امروز» و «ارزیابی وضعیت شعر انقلاب»، ازجمله سرفصل‌های اصلی این کتاب است. نویسنده در بخش پایانی، منظومه فکری مقام رهبری در موضوع شعر را تبیین و تحلیل و آن را با سایر نظریات و رویکردهای متداول مقایسه کرده است.
کتاب با دسته بندی و طبقه بندی درست توانسته است بیانات کاربردی مقام معظم رهبری را به شکلی مناسب و مطمئن در دسترس مخاطب قرار دهد.

بخش مهمی از منابع فرهنگ ایرانی، منابع روایی داستانی از اسطوره‌ها تا افسانه‌هاست. گذشته از متن‌های سنتی که افسانه‌ها و قصه‌های ایرانی را پدید آورده‎‌اند، نخستین تلاش‌ها در این زمینه، از سوی صادق هدایت، انجوی شیرازی و صبحی صورت گرفت و کسانی مانند احمد شاملو در فرهنگ کوچه بسیاری از قصه‌ها را ثبت و ضبط کردند. نویسندۀ این اثر با توجه به درک افسانه‌های تمثیلی به مثابۀ دانش فرهنگی، در این کتاب می‌کوشد کاربردها و کارکردهای افسانه‌های تمثیلی را در فرایند فرهنگ‌پذیری نشان دهد و ابزار لازم را برای تحلیل این‌گونه را در اختیار مخاطبان قرار دهد.

این کتاب داستان‌نویسی را به دانش‌آموزان آموزش می‌دهد و شامل سه بخش است. بخش چگونگی استفاده از کتاب، نوشتن داستان و ابزارهای داستان‌نویسی. در بخش اول جاهای خالی‌ای وجود دارد تا مخاطبان داستان‌هایشان را در آن قسمت‌ها بنویسند؛ البته در گوشه و کنار این بخش، ایده‌ها و پیشنهادهایی آمده برای بهتر نوشتن. در بخش دوم، طرح‌های کلی ارائه شده و به کودکان این امکان را می‌دهد تا شخصیت‌ها، موقعیت‌ها و ماجراهای خود را خلق کنند. بخش سوم... .

نوشتن مهارتی آموختنی است که می‌توان مانند دوچرخه‌سواری و نقاشی آموخت و با تمرین به مهارت رسید. رویکرد آموزشی این کتاب کاملاً مهارتی است تا فراگیران بی‌مقدمه و بدون هراس قلم بردارند و بنویسند. ضرورت یادگیری توصیف به این علت است که پس از کسب این مهارت، خودبه‌خود زمینه لازم برای یادگیری دیگر گونه‌های نوشتن، مانند داستان و خاطره، فراهم می‌شود.

این کتاب دو فصل دارد و ادبیات کودک را بررسی می‌کند. ازجمله مطالبِ فصل اول، عمده‌ترین شگردهای آفرینش ادبیت در ادبیات کودک است که خود شامل سه بخشِ آهنگین کردن کلام، تصویری کردن آن و آشنایی‌زادیی است. در فصل دوم، نویسنده اهمیت شعر برای کودکان و سیر تاریخی آن و همچنین شاخص‌ترین گونه‌های شعر کودک را بررسی می‌کند و بعد به سراغ آهنگ کلام می‌رود. سپس... .

کتاب حاضر به زبانی ساده در دوازده فصل نوشته شده است. هدف نویسنده ایجاد پیوند بین نظریه‌های ادبی بزرگسال و شگردهای زیبایی شناختی داستان های کودک است. خلاف کتاب‌های نقد و نظریۀ ادبی که می‌‌ کوشند تا تمام نظریه های ادبی را معرفی کنند، در این کتاب صرفا بخش هایی از برخی نظریه ها که تناسب بیشتری برای تحلیل داستان های کودک دارند، به صورت غیرنظام مند با ذکر مثال توضیح داده شده است. منظور از «غیرنظام مند بودن» فصل ها این است که خواننده می تواند هر فصل را مستقل از فصول دیگر بخواند؛ یعنی از کتاب به عنوان «مرجعی توصیفی برای آشنایی با کاربردهای نظریه ها در ادبیات کودک» استفاده کند. فصل اول با عنوان «زیبایی ‌شناسی نویسنده» به مسائلی همچون تأثیر دانستن اطلاعات زندگی نامه‌ایِ نویسنده بر خوانش مخاطب می‌پردازد. فصل دوم «زیبایی ‌شناسی اثر» نام دارد و رویکردی نشانه‌شناسی به متن و مسائل بینامتنیت دارد. فصل سوم، «زیبایی‌شناسی گونۀ ادبی»، مرزهای مقوله‌بندی ادبیات کودکان را به چالش می‌کشد. «زیبایی‌شناسی محتوا»، «زیبایی‌شناسی ترکیب‌بندی»، «زیبایی‌شناسی شخصیت»، «زیبایی‌شناسی روایت»، «زیبایی‌شناسی زبان»، «زیبایی‌شناسی رسانه»و «زیبایی‌شناسی خواننده» عناوین فصل‌های دیگر کتاب است.