سرگذشت‌نامه‌ها

امروز و دگر روز و سوم روز یکی از عناوین مجموعه‌ «خرده مینا بر خاک» است که با هدف بازخوانی شاهکارهای نثر کهن فارسی شکل گرفته است.در این گزیده که برگرفته از کتاب تذکرةالاولیا اثر گرانسنگ عطار نیشابوری است و در آن زندگی 72 نفر از بزرگان را روایت کرده است، به نقل برش‌هایی از زندگی و سخنان پانزده تن از مشایخ بسنده کرده است.

این کتاب به معرفی کوتاه پنجاه‌تن از زنان ایرانی می‌پردازد که از نظر مؤلفان پیشرو به شمار می‌آیند. این افراد، از میان زنان بی‌شماری انتخاب شده‌اند که در رشته‌های مختلف فعالیت دارند. زندگی هر کدام از این شخصیت‌ها در یک صفحه کتاب بازگویی شده است. در صفحه‌ای دیگر تصویری از این چهره‌ها آورده شده است.

این کتاب درباره «ابوعلی‌سینا» است و در قالب طنز نوشته شده است. نویسنده می‌کوشد راز ستایش مردم از دانشمندانی مانند ابوعلی سینا را که قرن‌ها دوام داشته، برملا کند. ‌‌او در شرح زندگی ابوعلی آثار او از جمله کتاب «قانون» و «شفا» را نیز معرفی کند. کتاب پر از تصویر است و نویسنده کوشیده است با دخالت‌های گاه و بی‌گاه خود در حین روایت زندگی شخصیت اصلی، فضایی تعاملی بیافریند و از خسته شدن خواننده جلوگیری کند.

این کتاب کوشیده است با بهره‌گیری از زبان طنز، شاعر بزرگ زبان فارسی «فردوسی» به خوانندگان نوجوان و جوان معرفی کند.کتاب پر از تصویر است و نویسنده کوشیده است با دخالت‌های گاه و بی‌گاه خود در حین روایت زندگی شخصیت مورد نظر، فضایی تعاملی بیافریند و از خسته شدن خواننده جلوگیری کند. او در شرح زندگی فردوسی، به سراغ ‌شخصیت‌های شاهنامه نیز می‌رود که حکایت آن‌ها تمام زندگی شاعر و حکیم نامی را به خود اختصاص داد.

امام «جعفر صادق»(ع) به دستور «منصور» عباسی خلیفه وقت، با انگور زهرآلود، مسموم شده‌ و در بستر بیماری هستند. در ساعات آخر عمرشان می‎خواهند که تمام اقوام و بستگان جمع شوند تا آخرین سخنانش را با آن‌ها در میان بگذارند. کم‌کم خویشان و بستگان از راه می‌رسند و دور امام جمع می‎شوند. امام چشم باز می‎کنند و خطاب به کسی که گریه می‎کند، می‎فرمایند: «هر اتفاقی برای مؤمن بیفتد خوب است، اگر ... .» نکند این آخرین سخن امام باشد؛ بعد از چند دقیقه دوباره چشمانشان را باز می‎کنند و... .

«نزار قبانی»، شاعر معروف عرب، در دمشق به دنیا آمد و در لندن درگذشت. این کتاب گفت‌وگویی پیرامون شعر و زندگی این شاعر سوری است. این مصاحبه‌ها موضوعات مختلفی دارد، ازجمله «چرا می‎نویسم؟ »، «جمهوری متحد عشق عربی»، «تو می‎نویسی، پس رسوا هستی» و «ترجیح دادم خنجر باشم». جهان عرب، سیاست قرن بیستم، زن و جایگاه او و همسرش، «بلقیس»، ازجمله موضوع‌هایی است که نزار با صراحت و غالباً با زبانی شاعرانه از آن‌ها می‎گوید. قبانی در کتاب حاضر از فنون سرایش شعر می‌گوید. او همچنین می‎گوید: «این گفت‌گوها راه‌هایی هستند برای یافتن ریشه‌ها، عبور از پوسته شعر و خواندن شعر از زاویه‌ای فرهنگی که به دور از تفکرات مردسالارانه و سادیستی است.»

«ابونصر فارابی» در کودکی نواختن «عود» را از مادرش می‎آموزد و با پسرعمویش بزرگ می‎شود؛ چراکه عمویش در جنگ کشته شده است. «محمد» و «سیاوش» زیر سایه محبت‌های مادر محمد قرار می‎گیرند؛ اما طولی نمی‎کشد که مادر را از دست می‎دهند. پدر محمد در سپاه «سامانیان» مشغول به کار است و همیشه در سفر. او آن‌ها را به بغداد می‎فرستد تا درس بخوانند. در مکتب‌خانه، سیاوش مسئول نظم دادن به حلقه درس می‎شود؛ چون استاد به استعداد ذاتی او برای ریاست پی می‎برد و محمد با ذکاوت‌ترین فرد حلقه است. هوش سرشار محمد باعث می‌شود که به زودی نامش به عنوان فیلسوف و دانشمند شهرت ‎یابد.

شرح زندگی زنان نامدار تاریخ ایران خواندنی و عبرت‌‌آموز است. کتاب حاضر از مجموعه‌ای چندجلدی، ماجراهای زندگی حضرت خدیجه را به روایتی کاملاً داستانی و به زبانی ساده روایت می‌کند. داستان با شرح چگونگی زنده‌به‌گورکردن دختران در آن عصر شروع می‌شود و با وفات حضرت خدیجه پایان می‌یابد.

کتاب حاضر هفت روایت از زندگی امام «موسی‌صدر» است که دربردارنده مصاحبه‌هایی است که نویسنده در سفرش به «لبنان»، با خانواده او انجام داده است. این مصاحبه‌ها با همسر، فرزندان، خواهرها و دوست خانوادگی امام موسی‌صدر انجام شده است. همسرش می‌گوید، او آدم بزرگی بود که برای کارهای بزرگ ساخته شده بود، زندگی‌اش را سر آن‌ کارها گذاشته بود و من هر کاری می‎کردم تا طی این راه برای او آسان‌تر شود.

کتاب حاضر از مجموعه تاریخ شفاهی امام «موسی صدر» است و شامل گفت‌وگو با دکتر «حسن حبیبی»، قبل از فوت ایشان، درباره امام صدر است. علاوه‌بر این، با همسر ایشان، خانم «شفیقه رهیده»، نیز در این باره مصاحبه شده است که نکات خواندنی دیگری به کتاب می‌افزاید. در بخش سوم، دو پیوست به کتاب اضافه شده است. پیوست نخست، متن سخنرانی دکتر حبیبی در سال ۱۳۷۵ و در جریان اعطای دکترای افتخاری دانشگاه تهران است. پیوست دوم، روایت دکتر حبیبی از هجرت امام‌خمینی (ره) از عراق به فرانسه است.