علوم قرآنی

یکی از مسائل مهم تفسیر قرآن، تشخیص مرجع ضمایر آن است. در تعیین مرجع بسیاری از ضمایر قرآن بین مفسران اختلاف وجود دارد. از این‌رو، این کتاب درصدد است آیاتی را که مفسران در تعیین مرجع آن‌ها اختلاف دارند، مشخص کرده و به بررسی آن‌ها بپردازد و راهکارهایی را پیش راه آیندگان قرار ‌دهد.

تعالیم قرآن با توجه به ابعاد معنوی و مادی و با شناخت استعدادهای انسان و به فعلیت رساندن قوا و ایجاد تعادل در آنها برای رسیدن به کمال مطلوب وضع شده است. مؤلف کتاب حاضر با نگاهی نو به تبیین برخی روش‌های تربیتی استنباط‌شده از کتاب آسمانی پرداخته و عمل به این آموزه‌ها را برای شکوفایی و کمال انسانی ضروری دانسته است.

یاد خدا از زیباترین و بنیادی‌ترین جلوه‌های عبودیت است که موجب نشاط درونی می‌شود و نمی‌گذارد اندوه‌های برخاسته از کاستی‌های حیات مادی موجودیت انسان را به خطر افکند. مؤلف اثر حاضر با بیان مفهوم، انواع و مراتب ذکر ، فضیلت و اهمیت آن را بررسی کرده و در این مسیر از آیات قرآنی و احادیث پیامبر نیز بهره برده است. همچنین به پیامدهای دوری از یاد خداوند و موانع آن پرداخته است.

مرگ از نظر فلاسفه الهی فنا نیست بلکه انتقال از نشئه‌ای به نشئه دیگر است. باور منازل پس از مرگ عامل رستگاری و مانع انحراف انسان است. در این مجموعه براهین و ادله مربوط به معاد بدون نیاز به مقدمات پیچیده علمی و اکثراٌ با تکیه بر آیات و شواهد قرآنی و روایی بیان شده‌اند. در این بیانات اخلاقی اعتقادی که بیشتر تزکیه نفوس و تربیت اخلاقی مدنظر بوده است مسئله احتضار، قبر، قیامت و حیات برزخی به تصویر کشیده شده است.

پیام این سوره که به دهر نیز مشهور است، معرفی عترت و ترسیمی از چهره‌ نیکوکاران است. قسمت اول سوره درباره ابرار و اعمال صالح آنهاست. در این تفسیر به کیفر کافران، اوصاف و پاداش ابرار، ویژگیهای آنان در بهشت، دنیاپرستی کافران و تک تک آیات پرداخته شده است.

این نوشته تلاشی است برای آشناکردن مخاطب با هدایت‌های استوار قرآنی. نویسنده با علم بر اینکه از رهگذر درک درست مفاهیم « یاسین» می‌توان به طرح کلی از کتاب حکیم دست یافت، در قالب گفت‌وگوی دوستانه معلم و شاگردان، گامی در جهت شناخت این سوره و آموزه‌های معنوی آن برداشته است.

در این اثر آموزه‌های تربیتی و معرفتی در قالب گفت‌وگوی معلم با شاگردان آمده است. معلم می‌کوشد با بهره‌گیری از پژوهش دینی خود، آنچه را از سوره «طاها» به دست آورده است به دانش‌آموزان انتقال دهد، ذهن آنان را به تکاپو وا دارد و با قرآن کریم مأنوس سازد.

مهم‌ترین راه دستیابی به معارف عمیق قرآن،‌ آشنایی با ترجمه صحیح و توانایی استخراج مفاهیم آن بر اساس اصول و قواعد علوم مختلف و مرتبط با حوزه فهم قرآن است. در این کتاب قرآن‌آموزان به صورت روشمند با ترجمه و مفهوم قرآن آشنا می‌شوند. به این منظور به بیان علومی چون لغت، نحو، حروف و بلاغت پرداخته شده و بخشی نیز به معناشناسی واژه‌هایی اختصاص یافته که در قرآن فقط یک‌بار به کار رفته‌اند.

این اثر نگاهی دارد به جایگاه و مراتب قرآن و حقیقت و ماهیت معرفت‌خیز بودن آن. نویسنده پس از شرح روش تأویل قرآن و تأکید بر نقش تزکیه نفس در آن نسبت بین ظاهر و باطن قرآن را بررسی و نقش عقل را در کشف معیارهای باطنی قرآن بیان می‌کند. فرق بین تأویل قرآن را با تفسیر به رأی شرح می‌دهد. به بررسی رابطه میان شریعت، طریقت و حقیقت با رویکردی عرفانی می‌پردازد. نقش اساسی اهل بیت(ع) را در تأویل به عنوان راسخون در علم ثابت می‌کند و اصول و مبانی تأویل قرآن را از نظر مفسران شیعه و سنی بیان می‌نماید.

بر پایه برخی روایات معناشناسانه حروف مقطعه مفاهیم باطنی و ژرفی دارند. از دید بعضی، این حروف بیانگر اسما و صفات الهی هستند. روایات مصداق‌گرایانه آنها را نشان‌دهنده برخی نمودهای بیرونی همچون نام پیامبر (ص) و رویداد کربلا می‌دانند. نظر مفسران معناگرا و قرآن‌پژوهان ظاهرنگر نیز چیز دیگری است. این اثر پژوهشی درباره روایات تفسیری اهل بیت (ع) و دیدگاه مفسران درباره حروف مقطعه و نقدهایی است که هر یک از نظریه‌ها با آن روبه‌رو هستند.