آموزش و پرورش

در این کتاب، که محصول سال 2009 میلادی است، نظریه‌های عمده انگیزش در تعلیم و تربیت ارائه و پژوهش‌های صورت گرفته در چارچوب نظری مربوط، با رویکرد انتقادی، مرور شده‌اند. همچنین در هر فصل تعدادی از برنامه های اصلاحی و مداخله‌ای با توجه به مبنی نظری و یافته های تجربی مورد بررسی قرار گرفته‌اند و پایان هر فصل نیز، به ارائه چشم‌ اندازهای پژوهشی آینده اختصاص یافته است.

کتاب حاضر در هشت فصل به توصیف اصول کلیدی روان‌شناسی در حوزه آموزش و پرورش پرداخته و کاربرد آن‌ها را در تدریس و یادگیری مورد کاوش قرار داده است. فصل‌های هشت‌گانه کتاب از این قرار است: حافظه و درک؛ شناخت؛ ‌نظریه‌های خویشتن؛ خلاقیت؛ هیجانات؛ تاب‌آوری، سرزندگی و ثبات قدم؛ انگیزش و یادگیری مستقل.

مفهوم تدریس به آن قسمت از فعالیت‌های آموزشی اطلاق می‌شود که با حضور معلم در کلاس درس اتفاق می‎افتد. تدریس بخشی از آموزش است و مانند آموزش سلسله‌ای از فعالیت‌های منظم، هدف‌دار و از پیش تعیین شده را دربرمی‎گیرد و هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری از سوی معلم است. در این کتاب که حاوی نُه فصل است، علاوه‌بر مبانی و روش‌های تدریس، راهبردهای مورد نیاز معلم در زمینه‌های مختلف مانند انگیزش، انتخاب وسایل کمک‌آموزشی و ارزشیابی بررسی می‎شود.

اختلال طیف اتیسم، یکی از شایع‎ترین اختلال‌های عصبی ـ تحولی تشخیص داده شده در دوران کودکی است که گروه بزرگی از اختلال‌های ناهمگن را شامل می‎شود. این اختلال معمولاً شامل نشانه‌های بسیاری است که به سه حوزه تقسیم می‎شوند. نارسایی در تعاملات اجتماعی، نارسایی در ارتباطات کلامی و غیرکلامی و الگوهای تکراری و کلیشه‏‌ای رفتارها و علائق. کتاب حاضر در چهار فصل تدوین شده است. در فصل اول، این اختلال معرفی می‌شود. در فصل دوم، شیوه‌های آموزش به دانش‌آموزان مبتلا مورد بررسی قرار می‌گیرد. در فصل سوم ملاحظات درمانی و در فصل چهارم نیز توان‌بخشی حسی به این گروه از کودکان به بحث گذاشته می‌شود.

مهارت‌های ارتباطی در آموزش یک پیش‌نیاز اساسی است. مهارت ارتباطی آمادگی ذهنی و عاطفی افراد را برای درک، پذیرش، هضم و کاربرد مطالب امکان‌پذیر می‌سازد. آموزش مهارت‌های ارتباطی به کادر آموزشی مدرسه، به ویژه معلمین و مدیران آموزشی، بسیار حیاتی و ضروری است. داشتن شناخت از مفهوم ارتباط مؤثر، توانایی ارائه بازخورد، اعتمادسازی، احترام متقابل، رعایت حریم‌ها و گوش‌ دادن مؤثر، ازجمله مواردی است که شناخت آن‌ها و کاربردشان از پایه‌های مهارت ارتباطی در آموزش است.

اقدام‌پژوهی همان پژوهش عملی معلمان است که به کمک آن می‌توانند فعالیت‌های عملی خود را در کلاس به صورت پژوهش دربیاورند و تدابیر خود را در قالب اقدام‌پژوهی ارائه دهند. اقدام‎پژوهی شاید قدرتمندترین و ماندگارترین پژوهش در نظام‎های آموزشی است که در کنار سایر فعالیت‌های پژوهشی جای خود را باز کرده است و همواره در صدر برنامه‎های ‌آموزشی و پژوهشی نظام‌های آموزشی قرار می‌‏گیرد. به کمک اقدام‌‌پژوهی، معلمان می‎توانند به بهترین شیوه ممکن وظایف آموزشی و تربیتی خود را اداره کرده و تدریس خود را غنا بخشند. کتاب حاضر حاوی هفت فصل است و در این فصول چیستی اقدام‌پژوهیو چگونگی انجام آن، شیوه گردآوری داده‌ها و چگونگی تحلیل آن‌ها را توضیح می‌‏دهد.

کتاب حاضر جلد نخست از این مجموعه دوجلدی است که در آن دیدگاه‎های تاریخی آموزش و پرورش اسلامی با بررسی مصرِ قرن نوزدهم و مراکشِ قرن بیستم و سپس اهداف و مدل‌های آموزش و پرورش اسلامی و بالاخره اصلاحات در آموزش و پرورش اسلامی با مطالعات موردی در کشورهای اندونزی، افغانستان و پاکستان و نحوه اصلاحات صورت گرفته در مدارس این کشورها شرح داده شده است.

این کتاب ازجمله آثاری است که در سال ۱۳۲۵ ه.ق برای آموزش الفبا به نوآموزان و خردسالان نوشته شده است. نویسنده کوشیده است به شیوه تحلیلی، الفبا را به مخاطبان خود بیاموزد. او موضوع‌های دیگری را نیز مطرح کرده است. وی در بیان حکایت‌ها، ضمن توجه دقیق به آموزش حروف و لغات و تأکید بر یادگیری حروف مشابه در زبان فارسی، متن حکایت‎ها را هم آموزشی نگاشته است. عمده‌ترین مضامین کتاب نیز دربرگیرنده مباحث دینی، مذهبی و تبیین موضوعاتی در علوم گوناگون، نظیر جغرافیا، نجوم و جانورشناسی است.

کتاب حاضر دومین جلد از یک مجموعه دوجلدی است که در آن ذیل "اهداف و مدل‌های آموزش و پرورش اسلامی" برخی تجربه‌ها و مدل‌های آموزشی و تربیتی مدارس اسلامی، با مطالعات موردی در کشورهای ترکیه، تایلند، سنگاپور، مالزی، بریتانیا، سوئد و ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

ژاپن به عنوان کشوری در عرصه تکنولوژی و صنعت شناخته می‌شود و بسیاری از صاحب‎نظران نیز ریشه‌های این پیشرو بودن را در ساختار نظام آموزشی این کشور جست‌وجو می‎کنند. نویسنده در این کتاب، معمولاً از کشور ژاپن و به ویژه مدارس آن به عنوان نماد «جمع‎گرایی» یا «گروه‎گرایی» یاد می‎کند و از کشور امریکا به عنوان نماد «فردگرایی». وی نظام آموزشی این دو کشور را با هم مقایسه می‌‏کند و نشان می‌دهد که معلمان ژاپنی با دادن اختیار عمل به دانش‌آموزان، آن‌ها را خودمختار بار می‌‏آورند و فردیت آن‎ها ر ا در جمعیت جست‌وجو می‎کنند.