آموزش پیش‌دبستانی

امروزه کودکان در مراکز پرهیاهوی پیش‌دبستانی، در خلال بازی‎ها و سرگرمی‌هایشان، دوستی‌ها را تمرین می‎کنند. پذیرفتن تفاوت در جریان قهرها، آشتی‌ها و گذشت‌ها دربرابر هم، آن‌ها را در بستری قرار داده که خود‌به‌خود به مشق صلح مشغول‌اند. در کتاب حاضر، مراکز پیش‌دبستانی در سه کشور چین، ژاپن و ایالات متحده آمریکا، بررسی شده است. علی‌رغم تفاوت‌هایی که این سه فرهنگ در روش‌های تربیتی دارند، گویی همگی در یک قرارداد نانوشته کودکان سرزمین خود را به سویی جهت می‌دهند که درکشت‌زارهای آینده کشورشان تنها تخم عشق و محبت بکارند.

در جریان بازی، یادگیری به طور غیرمستقیم، لذت‌بخش و عمیق رخ می‎دهد و کودکان می‎توانند کاربردی‎ترین مهارت، اطلاعات، ویژگی‌ها و نگرش را در طول بازی به دست آورند. کتاب با هدف پرورش انواع خلاقیت، مانند خلاقیتِ تجسمی، کلامی، حرکتی، مکانیکی و ذهنی در کودکان پیش از دبستان تألیف شده است و شامل پانزده بازی آموزشی است. بازی‌ها گرچه برای گروه سنی4 تا 6 سال طراحی شده است، اما با مراجعه به بخش تغییرات که پس از توضیح هر بازی آورده شده است، می‏‌توان تغییراتی در بازی اعمال کرد تا برای دانش‌آموزان سال‌های بالاتر هم قابل اجرا باشد.

ارمغان خوانش، فهم و دانش و مهارت است. عادت به خواندن، یکی مهم‌ترین راه‌های پیشرفت فردی و اجتماعی به شمار می‎رود. کتاب حاضر با این هدف نوشته شده است که به پدر و مادران جوان بگوید می‌توانند آموزش خواندن را به کودکانشان از سنین بسیار پایین، حتی از یک سالگی، آغاز کنند و آن‌ها را از همان کودکی علاقه‌مند به مطالعه بارآورند. باید دانست که مقصود مؤلف از خواندن لزوماً خواندن با آموزش الفبا نیست (چنان‌که در کشور ما ایران نیز از آموختن الفبا در سال‌های پیش از دبستان پرهیز داده می‌شود)؛ گرچه آن را هم ممکن می‌شمارد و احتمالاً کودک در حین کلمه‌خوانی و کلی‌خوانی، با آواها نیز آشنایی می‌یابد.

یادگیری زمانی رخ می‌‏دهد که نسبت به آنچه می‎بینیم و می‎شنویم، توجه داشته باشیم. بنابراین، توجه شنیداری و حافظه شنیداری ازجمله مهارت‌های مهم در امر یادگیری است. هدف از تدوین این کتاب، تقویت توانایی‌های اساسی در شنیدن است تا کودکان بتوانند شیوه‌های گوش دادن فعال و هدفمند را بیاموزند. نویسندگان کتاب سعی کرده‌اند تا این آموزش با داستان و بازی‌های ساده‌ای همراه شود که قابلیت اجرا به صورت فردی و گروهی در فضای آموزشی یا منزل را دارند.

ما باید محیط یادگیری مناسب، با موقعیت‌های اکتشافی و فرصت‌هایی را برای کودکان فراهم کنیم تا آن‌ها بتوانند مشاهده و تمرین کنند، بررسی و تحلیل و سوال کنند و سپس مشاهدات خود را ثبت کنند. کتاب حاضر درباره گیاهان و جانوران است. بعضی از صفحات کتاب خود فعالیت یک آزمایش است و بعضی از آزمایش‌ها در آخر کتاب آمده است. باید توجه داشت که آزمایش همراه کودکان انجام شود و کودکان خودشان شاهد نتیجه آزمایش باشند. «قسمت‌های مختلف گیاه»، «خاک»، «دانه»، «پستانداران»، «پرندگان» و «خزندگان»، ازجمله مطالب کتاب هستند.

«فراگیری علوم به کودکان کمک می‎کند تا روش‌های شناخت دنیای اطراف خود را بهبود بخشند.» از جمله کارهایی که کودکان در یادگیری علوم انجام می‌دهند، می‎توان به این موارد اشاره کرد: مشاهده، مقایسه، طبقه‌بندی، شناخت علت و معلول، پیش‌بینی، فرضیه‌سازی و حل مسئله. «بدن ما»، «حواس پنج‎گانه»، «دندان»، «قلب»، «پوست» و «بهداشت»، از جمله مطالبی است که در این کتاب ارائه شده است. شایان ذکر است که در بخشی از کتاب درباره احساسات صحبت شده و از کودک خواسته شده است تا صورت خود را با حالت‌های مختلفی مانند ترس و شادی ... نقاشی کند.

«امروز آموختن علوم، مانند سوادآموزی و حساب کردن، امری اساسی و ضروری است؛ زیرا با زندگی کودکان در ارتباط است و با پیشرفت فناوری، اهمیت آن بیشتر می‎شود.» کتاب حاضر درباره علوم فیزیکی است. حالت‌های آب، ویژگی اجسام، نور، صدا، حرکت، ماشین‌های ساده، چرخه آب و شب و روز از جمله مطالب کتاب است. شایان ذکر است که نقاشی‌های هر صفحه مرتبط با مطالب آن است.

کتاب حاضر شامل مهارت‌هایی است که کودکان قبل از ورود به مدرسه باید آموزش ببینند. مربیان، معلمان و حتی والدین در منزل، می‎توانند این مهارت‌ها را به کودکان آموزش دهند. این هفت مهارت عبارت‎اند از: مهارت‌های حرکتی درشت، حرکتی ظریف، ادراک حسی، ترسیم و پیش‌نیاز نوشتن، زبانی، پیش‌نیاز خواندن و پیش‌نیاز ریاضی. کتاب حاضر این مهارت‌ها را به صورت فهرست شده توضیح می‎دهد و بازی‎ها، تمرین‌ها، تکالیف، کاربرگ‎ها و واحدکارهای مستقل، به همراه توضیحات و اهداف هرکدام آمده است که در اصل همه اینها نوعی مداخله آموزشی و توان‎بخشی آن مهارت خاص محسوب می‎شود که با توجه به قوت و ضعف دانش‌آموزان می‎توان آن‌ها را کم یا زیاد کرد.

به دلیل رشد بسیار سریع مغز از تولد تا پنج‌سالگی، سال‌های نوپایی دوره‌ای مهم برای کودک است. این کتاب به والدین، مربیان و پرستاران کودک کمک می‎کند تا درک بهتری از فرایند رشد کودک نوپای خود داشته باشند و همچنین پیشنهادهایی برای سرگرمی آن‌ها دارد. کتاب حاضر به برنامه‌ریزی روزانه برای رشد کودک در این دوره کمک می‎کند. «بازی‌های حسی»، «مهارت‌های حرکتی درشت»، «فعالیت‌های هنری» و «فعالیت‌های بدون ریخت و پاش»، ازجمله بخش‌های این کتاب هستند.

کتاب حاضر راهنمای بهره‌برداری از کتاب" کار و راهنمای آموزش محیط زیست" است و مؤلفان در صددند اطلاعات پایه‎ای و اولیه درباره محیط زیست و آنچه را که مربی و والدین باید پیش از استفاده از فعالیت‌های کتاب مذکور داشته باشند، به آن‌ها ارائه دهند. در فصل پایانی کتاب نیز نکاتی درباره چگونگی مشارکت خانواده در آموزش محیط زیست و همکاری با مربیان آورده شده است.