آموزش پیش‌دبستانی

«فضای منزل را صمیمی و شاد می‌خواهیم» نخستین کتاب از مجموعه چهار جلدی «کودک، بازی، زندگی» است. در این کتاب بیش از 100 فعالیت به والدین معرفی است که به زعم مؤلف، می‌توان با اجرای آن‌ها فضاهای شادتر و مطلوب‌تری را در خانه برای کودکان فراهم آورد. در سه دفتر دیگر این مجموعه بازی‌هایی برای کودکان معرفی شده است که می‌توان آن‌ها را به صورت انفرادی یا گروهی انجام داد.یک دفتر نیز به بازی‌هایی اختصاص دارد که با هدف رشد و تقویت توانایی تکلم و گفتار کودک گرد آورده شده است.

کتاب با هدف محوری آموزش نوشتن به کودکان دوره‌ پیش‌دبستانی تألیف شده است. در دست گرفتن صحیح مداد، دوره‌کشی نوشتاری، وصل کردن خط‌چین‌ها و نقطه‌چین‌ها، ترسیم خط‌های جهت‌دار منظم از راست به چپ، خط‌های افقی و عمودی و ترسیم تفکرات در قالب خط‌های ابداعی از اهداف نوشتن برای این دوره آموزشی است. بنابه گفته مؤلفان با توجه به تلفیقی بودن فعالیت‌های کتاب، اهداف ضمنی دیگری مانند افزایش دقت و تمرکز، پرورش مهارت‌ها و درک مفاهیم شناختی مانند کوتاه و بلند و کوچک و بزرگ و ... پی گرفته شده است.

مؤلف کتاب بر این باور است که تبدیل بچه‌های دو ساله و لوس ژاپنی به بچه‌های شش ساله مطیع و در عین حال متکی به خود و برخوردار از روح همکاری، شعبده‌ای است که مربیان پیش از دبستان به کار می‌برند. کودکان در این دوره زندگی گروهی را می‌آموزند و یاد می‌گیرند که خواسته‌های فردی خود را نسبت به گروه در مرتبه دوم قرار دهند. او می‌کوشد با بررسی برنامه‌ها و فعالیت‌های پیش دبستان در کشور ژاپن راز و رمز این اتفاق را آشکار سازد.

امروزه کودکان در مراکز پرهیاهوی پیش‌دبستانی، در خلال بازی‎ها و سرگرمی‌هایشان، دوستی‌ها را تمرین می‎کنند. پذیرفتن تفاوت در جریان قهرها، آشتی‌ها و گذشت‌ها دربرابر هم، آن‌ها را در بستری قرار داده که خود‌به‌خود به مشق صلح مشغول‌اند. در کتاب حاضر، مراکز پیش‌دبستانی در سه کشور چین، ژاپن و ایالات متحده آمریکا، بررسی شده است. علی‌رغم تفاوت‌هایی که این سه فرهنگ در روش‌های تربیتی دارند، گویی همگی در یک قرارداد نانوشته کودکان سرزمین خود را به سویی جهت می‌دهند که درکشت‌زارهای آینده کشورشان تنها تخم عشق و محبت بکارند.

در جریان بازی، یادگیری به طور غیرمستقیم، لذت‌بخش و عمیق رخ می‎دهد و کودکان می‎توانند کاربردی‎ترین مهارت، اطلاعات، ویژگی‌ها و نگرش را در طول بازی به دست آورند. کتاب با هدف پرورش انواع خلاقیت، مانند خلاقیتِ تجسمی، کلامی، حرکتی، مکانیکی و ذهنی در کودکان پیش از دبستان تألیف شده است و شامل پانزده بازی آموزشی است. بازی‌ها گرچه برای گروه سنی4 تا 6 سال طراحی شده است، اما با مراجعه به بخش تغییرات که پس از توضیح هر بازی آورده شده است، می‏‌توان تغییراتی در بازی اعمال کرد تا برای دانش‌آموزان سال‌های بالاتر هم قابل اجرا باشد.

ارمغان خوانش، فهم و دانش و مهارت است. عادت به خواندن، یکی مهم‌ترین راه‌های پیشرفت فردی و اجتماعی به شمار می‎رود. کتاب حاضر با این هدف نوشته شده است که به پدر و مادران جوان بگوید می‌توانند آموزش خواندن را به کودکانشان از سنین بسیار پایین، حتی از یک سالگی، آغاز کنند و آن‌ها را از همان کودکی علاقه‌مند به مطالعه بارآورند. باید دانست که مقصود مؤلف از خواندن لزوماً خواندن با آموزش الفبا نیست (چنان‌که در کشور ما ایران نیز از آموختن الفبا در سال‌های پیش از دبستان پرهیز داده می‌شود)؛ گرچه آن را هم ممکن می‌شمارد و احتمالاً کودک در حین کلمه‌خوانی و کلی‌خوانی، با آواها نیز آشنایی می‌یابد.

یادگیری زمانی رخ می‌‏دهد که نسبت به آنچه می‎بینیم و می‎شنویم، توجه داشته باشیم. بنابراین، توجه شنیداری و حافظه شنیداری ازجمله مهارت‌های مهم در امر یادگیری است. هدف از تدوین این کتاب، تقویت توانایی‌های اساسی در شنیدن است تا کودکان بتوانند شیوه‌های گوش دادن فعال و هدفمند را بیاموزند. نویسندگان کتاب سعی کرده‌اند تا این آموزش با داستان و بازی‌های ساده‌ای همراه شود که قابلیت اجرا به صورت فردی و گروهی در فضای آموزشی یا منزل را دارند.

ما باید محیط یادگیری مناسب، با موقعیت‌های اکتشافی و فرصت‌هایی را برای کودکان فراهم کنیم تا آن‌ها بتوانند مشاهده و تمرین کنند، بررسی و تحلیل و سوال کنند و سپس مشاهدات خود را ثبت کنند. کتاب حاضر درباره گیاهان و جانوران است. بعضی از صفحات کتاب خود فعالیت یک آزمایش است و بعضی از آزمایش‌ها در آخر کتاب آمده است. باید توجه داشت که آزمایش همراه کودکان انجام شود و کودکان خودشان شاهد نتیجه آزمایش باشند. «قسمت‌های مختلف گیاه»، «خاک»، «دانه»، «پستانداران»، «پرندگان» و «خزندگان»، ازجمله مطالب کتاب هستند.

«فراگیری علوم به کودکان کمک می‎کند تا روش‌های شناخت دنیای اطراف خود را بهبود بخشند.» از جمله کارهایی که کودکان در یادگیری علوم انجام می‌دهند، می‎توان به این موارد اشاره کرد: مشاهده، مقایسه، طبقه‌بندی، شناخت علت و معلول، پیش‌بینی، فرضیه‌سازی و حل مسئله. «بدن ما»، «حواس پنج‎گانه»، «دندان»، «قلب»، «پوست» و «بهداشت»، از جمله مطالبی است که در این کتاب ارائه شده است. شایان ذکر است که در بخشی از کتاب درباره احساسات صحبت شده و از کودک خواسته شده است تا صورت خود را با حالت‌های مختلفی مانند ترس و شادی ... نقاشی کند.

«امروز آموختن علوم، مانند سوادآموزی و حساب کردن، امری اساسی و ضروری است؛ زیرا با زندگی کودکان در ارتباط است و با پیشرفت فناوری، اهمیت آن بیشتر می‎شود.» کتاب حاضر درباره علوم فیزیکی است. حالت‌های آب، ویژگی اجسام، نور، صدا، حرکت، ماشین‌های ساده، چرخه آب و شب و روز از جمله مطالب کتاب است. شایان ذکر است که نقاشی‌های هر صفحه مرتبط با مطالب آن است.