آموزش پیش‌دبستانی

ما در طول روز با دیگران صحبت می‌کنیم و عقاید و احساسات خود را مطرح می‌کنیم. به نحوۀ صحیح چنین ارتباطاتی، مهارت برقراری رابطۀ موثر می‌گویند. در این کتاب، فعالیت‌هایی در جهت تقویت این مهارت در کودکان پیش‌دبستانی طراحی شده است. نمایش و بازی‌هایی که هر کدام به توانمندسازی بخش‌هایی از این مهارت کمک می‌کنند؛ نگاه کردن به طرف مقابل هنگام گفتگو، گوش کردن، رعایت نوبت در صحبت، استفادۀ مناسب از زبان بدن، تغییر دادن چهره در حالات مختلف روحی، دربارۀ موضوع مشترک صحبت کردن نمونه‌هایی از این موارد هستند.

در این کتاب فعالیت‌هایی مثل نقاشی، شعر، بازی، قصه، بحث و گفتگو، نمایش خلاق، کاردستی، مشاهده و فعالیت علمی طراحی شده است. در هر قسمت، اهداف مورد نظر از آن تمرین و شیوۀ اجرای آن نیز آمده است. از اهداف تمرینات این است که کودکان از سنین پایین یاد بگیرند بر اساس شناخت، هیجان و قضاوت‌هایشان تصمیم‌گیری کنند و تصمیمات مناسب‌تری بگیرند.

در این کتاب تمریناتی طراحی شده است که به کمک آن‌ها، توانایی‌های مثل قلم به دست گرفتن، تند نویسی، استفاده از قیچی و برش دادن در کودکان تقویت شود. برخی از تمرینات کتاب شامل برش با توجه به مسیر، برش خط فرضی، برش خطوط منحنی، برش شکل‌های هندسی و آموزش برش تقریبی می‌شود.

این کتاب، جلد اول از مجموعۀ چهار جلدی کتاب کودک-مربی است. این جلد برای تدریس در دو ماه مهر و آبان تعیین شده است. از موضوعاتی که در این جلد است می‌توان به آماده شدن برای رفتن به مدرسه، صبحانه خوردن، زمین بازی، وسایل کلاس، احترام به حقوق دیگران، کوچه و محل زندگی، چراغ راهنمایی، پلیس و اتوبوس اشاره کرد. مشاهده و گفت‌و‌گو، قصه، گردش علمی، نمایش خلاق و بازی از فعالیت‌هایی هستند که برای یادگیری بهتر این مفاهیم طراحی شده‌اند.

در این کتاب عناوینی مثل حواس پنجگانه، احساسات، مراقبت از خود و تغذیه بررسی می‌شوند. هر کدام از این عناوین به موضوعات کوچک‌تری مانند دیدن، شنیدن، چشیدن، شادی، خشم، مسواک کردن، مراقبت از چشم، خوردن غذاهای سالم، خوردن میوه و سبزیجات و غیره تقسیم‌بندی می‌شوند. هر بخش دارای فعالیت‌هایی مثل شعر، نقاشی، بازی، نمایش خلاق، قصه و کاردستی است و شیوۀ اجرای هر یک نیز در پایین صفحات گفته شده است.

در این کتاب پیش‌نیازهایی برای جلوگیری از بروز اختلالات یادگیری در نوآموزان پیش‌دبستانی مطرح شده است. به گفتۀ نویسنده، تعیین اختلالات در کودکان به این امر بستگی دارد که مربیان بتوانند رفتار را متناسب با سن کودک مشاهده کنند و به روانشناسی رشد آگاه باشند. جدولی از مراحل مهم رشد طبیعی از سه ماهگی تا دوازده سالگی در این کتاب طراحی شده است تا مربیان با این تغییرات آشنایی بیشتری پیدا کنند. فعالیت‌هایی نیز در بخش‌های پایانی وجود دارد تا با انجام آن‌ها، مهارت‌های کودکان تقویت شود.

این کتاب تلاش می‌کند تا علاوه بر معرفی تاریخچه‌ای از آموزش و پرورش پیش از دبستان در جهان و ایران، مولفه‌های اصلی برنامۀ پیش از دبستان در ده کشور دنیا را هم بررسی کند. از موضوعات دیگر کتاب می‌توان به محیط یادگیری در آموزش پیش‌دبستان، سن ورود به این پایه، ویژگی‌های کودک پیش‌دبستان، ویژگی‌های مربیان، الگوهای مطرح در آموزش و پرورش و اهداف دورۀ پیش‌دبستان اشاره کرد. اساس‌نامۀ دورۀ پیش‌دبستانی، سند ملی و دستورالعمل اجرایی برنامۀ آموزش و پرورش پیش از دبستان در سال تحصیلی 1395-96 در پیوست آمده است.

این کتاب دارای شش فصل با عناوین مهارت‌های زبان‌آموزی، خواندن، مهارت‌های آمادگی خواندن، مفاهیم نوشتن، آمادگی برای نوشتن و اختلالات خواندن و نوشتن است. کتاب ممکن است بتواند راهنمایی برای اولیا، مربیان پیش‌دبستان و معلمان ابتدایی باشد تا با استفاده از شناخت هر اختلال و آشنایی با مراحل هر فعالیت، از بروز مشکلات یادگیری و اختلالات آن در دانش‌آموزان کلاس اول پیشگیری کنند. همچنین تمریناتی در کتاب برای تقویت مهارت‌های مورد نظر مطرح شده است.

این کتاب مجموعه ای از داستانک و نمایش خلاق است که مهارت‌های خیال‌پردازی، شنیداری و دست‌ورزی کودکان را تقویت می‌کند. هر داستانک، کودک را در جریان سؤال‌هایی قرار می‌دهد که فرآیند یادگیری سریع‌تر انجام شود. به مربیان و والدین پیشنهاد می‌شود در بیشتر فعالیت‌ها از نمایش خلاق و بازی استفاده کنند.

کتاب حاضر برای والدین و مربیانی طراحی شده است که می‌خواهند با ضروریت آموزش پیش از دبستان آشنا شوند و اهداف آن را بشناسند. وظایف این دو گروه در شکل‌گیری شخصیت کودکان و آمادگی آنان برای ورود به مدرسه تاثیر بسیاری دارد. والدین و مربیان با شناخت این وظایف و مراحل رشد و توانایی‌های کودک در هر دوره، می‌توانند تربیتی بنیادین و عمیق انجام دهند که اساس موفقیت‌های بعدی کودک نیز خواهد بود.