ادبیات کودک و نوجوان

ملخ از پرش خوبی که کرده بود، خیلی خوش‌حال بود؛ اما لاک‌پشت که در همان نزدیکی بود و پرش ملخ را دیده بود، گفت که ملخ کار مهمی نکرده است و اگر به اندازه یک عقاب هم بپرد، تازه می‎شود یک عقاب! کرم کوچولو از اینکه همه برگ‌ها را خورده بود، به خودش افتخار می‏‌کرد؛ اما لاک‌پشت گفت اگر یک درخت را هم بخورد، تازه می‏‌شود موریانه! زنبور تمام شیره گل را مکیده بود و از این بابت خیلی راضی به نظر می‎رسید؛ اما لاک‌پشت گفت... . این داستان به نوعی گویای این موضوع است که هرکسی باید سعی کند خودش باشد.

درخت خسیس نه به گنجشک‎ها اجازه می‎داد که روی شاخه‌هایش بنشینند و آواز بخوانند نه به گوسفندها که زیر سایه‌اش استراحت کنند. او به پیرمرد خسته هم اجازه نداد که میوه‌ای بچیند و بخورد و حتی کرم کوچولو هم نتوانست زیر پوستش لانه‎ای بسازد. درعوض، چشمه‌ زیر درخت، همه آن‎ها را کنار خودش جای داد. چشمه فکر می‌کرد که دنیا بدون گنجشک‌ها، گوسفندها، انسان‎ها و کرم‎ها، جای زیبایی نیست. درخت از چشمه هم خواست که از آنجا برود و... .

پاپر کبوتری است که برای کبوتربازان، ارزش کمی دارد. چندروزی است که صاحبِ پاپر تصمیم گرفته است دوروبرش را خلوت کند و کبوترهای کم ارزشش را بفروشد یا سرببرد. پاپر این موضوع را می‌داند. به همین دلیل وقتی صاحبش او را در دست می‏‌گیرد، بال و پری می‌زند و خودش را از دست‌های او بیرون می‌کشد و به آسمان می‌رود. پاپر می‎خواهد فرار کند و دیگر به لانه بازنگردد؛ اما او احتیاج به آب و دانه و سرپناه دارد و وقتی زمستان از راه برسد چه کند؟ هنگامی‌که پاپر تصمیم می‏‌گیرد نزد صاحبش بازگردد، فکری به ذهنش می‎رسد و... .

یکی از دیدنی‌های جزیره کیش، کشتی یونانی است و کمی آن طرف‌تر، ساحلی صخره‏‌ای با امواج دریاست که به آن کلبه هور می‏‌گویند. کنار کلبه، مجسمه مردی دیده می‌‏شود که فانوسی در دست دارد و دو بال بزرگ روی شانه‌هایش. او قدی بسیار بلند دارد و رو به دریا ایستاده و چشمانش پر از انتظار است! این کتاب داستان این مجسمه است.

زاغ بور کف قفس طلایی بازرگان افتاده است و آب و دانه نمی‌‏خورد! او دلتنگ و غمگین است و مرتب آواز «کو، ‌کو وطنم» را می‎خواند. سرانجام صاحب زاغ خسته می‌شود و درِ قفس را باز می‌کند و او را بیرون می‌اندازد. زاغ با خوش‌حالی پرواز می‏‌کند و دور می‏‌شود. او در راه بازگشت به وطن، به سپیدار سرسبز، به باغ پرندگان که مانند بهشت است، به برکه زلال و زیبا می‎رسد و همه کسانی که در این مکان‎ها زندگی می‌‏کنند، از او می‏‌خواهند که همان‌جا بماند و لانه بسازد؛ اما زاغ بورمی‎خواهد به سرزمینش برود و در کنار زاغ‌های بور دیگر باشد. وطن او کجاست و آیا زاغ به هدفش می‎رسد؟

«حسن‌کچل» حسابی تغییر کرده بود؛ او خودش هرروز صبح زود بیدار می‌‏شد و صبحانه می‏‌خورد و با بزی راهی صحرا می‎شد. این‎بار هنوز آفتاب نزده بود و حسن تند می‏‌رفت تا به درخت و کتاب برسد. وقتی کتاب را سرِ جایش دید، نفس راحتی کشید و شروع به خواندن کرد. این داستان، قصه ماه‌پیشونی بود که نامادری‎اش از او حسابی کار می‏‌کشید و غذایی هم به او نمی‎داد. روزی نامادری ماه‌پیشونی، او را به صحرا ‎فرستاد تا گاو را بچراند و... . این‎بار هم داستان ناتمام است و حسن‏‌کچل دوباره وارد قصه می‎شود. حسن می‏‌خواهد به ماه‎پیشونی کمک کند؛ اما... .

صبح زود «حسن‌کچل» فوری از جایش بلند ‎شد، با سرعت صبحانه‎اش را ‎خورد و با بزی راهی صحرا شد. حسن بزی را بین علف‎ها رها کرد و سریع به سراغ کتاب رفت و نگران بود که مبادا سرجایش نباشد؛ اما کتاب همان‎جا بود. حسن کتاب را باز کرد و داستان قبای سنگی را خواند، داستان مردِ راهزنی به نام «رئیس‎پلنگ» که با افرادش به کاروان‎ها حمله و همه را تار و مار می‌کرد. روزی به کاروانی حمله ‏کرد که ده‌ها مرد جنگجو داشت و البته شکست ‏خورد و زخمی ‏شد و باز هم داستان ناتمام ماند! حسن‌کچل وارد داستان ‎شد و... .

«حسن‌کچل» دیگر تنبل و خواب‌آلو نیست. او با اولین صدای «ننه‎گلاب» بیدار شد و دست و صورتش را شست و بزی را به صحرا برد. آن روز هم سراغ کتاب رفت. آن را باز کرد و مشغول خواندن شد؛ داستان بزبزقندی. داستان را تا جایی که گرگ پشت درِ خانه خانم بزی است و خودش را مادر بزغاله‎ها معرفی می‏‌کند، خواند؛ اما باز هم داستان ناتمام بود. حسن‌ وارد قصه شد و تصمیم ‏گرفت به بزغاله‎ها بگوید که پشتِ درِ خانه گرگ است نه مادرشان؛ اما... .

«حسن‎کچل» بزی را به صحرا می‌برد تا علف بخورد و خودش هم به سراغ درخت بزرگ می‌رود. کتاب عجیب و غریب هنوز همان‎جاست! حسن کتاب را باز می‌کند و داستان کدوقلقله‎زن را می‏‌خواند؛ اما داستان ناتمام است! حسن ناگهان وارد قصه می‎شود! او خودش را پشت درختی، جلوی خانه دختر پیرزن می‌بیند و حرف‌های آ‌ن‌ها را می‌شنود و تصمیم می‎گیرد به پیرزن کمک کند تا به خانه‎اش بازگردد.

«حسن‌کچل» به خاطر کچل بودنش، خانه‎نشین شده بود و هرچه مادرش، «ننه‌گلاب» اصرار می‏‌کرد که بیرون برود و کاری بکند، فایده‌‏ای نداشت. بالاخره ننه‎گلاب فکری کرد و نقشه‏‌ای کشید... . با نقشه ننه‌گلاب، حسن مجبور ‏شد که بزشان را برای چرا به صحرا ببرد. هنگامی‌که بز مشغول خوردن علف بود، حسن کنار درختی دراز کشیده بود که ناگهان در شکاف درخت، کتابی دید. او کتاب را باز کرد و مشغول خواندن داستان «چوپان دروغگو» شد؛ اما... .