تاریخ ایران

علاقه‌مندان به تاریخ، به‌خصوص تاریخ اسلام، اگر ماجرای جنگ احزاب را از نظر گذرانده باشند، بی‌تردید از نقش سلمان در حفر خندق آگاه‌اند. محتوای این کتاب، علاوه بر نقش سلمان در جنگ احزاب، به دوران کودکی و نوجوانی او، سفر دشوار او برای یافتن حقیقت و رسیدن به پیامبر اسلام و یافتن نام بامسمای سلمان، و نیز به خدمات او پس از پیامبر و در زمانۀ زمامداری خلفای راشدین، پرداخته است.

پرداختن به حوادث تاریخی و به‌خصوص زندگی بعضی از مشاهیر، کاری است که این کتاب پیش گرفته‌است؛ البته با یک تفاوت بزرگ. زبان بیان داستان در این کتاب طنز است. این کتاب روایت‌ طنزآمیز نویسنده است از زندگی هفت شخصیت تاریخی. این افراد عبارت‌اند از: چنگیزخان مغول؛ تیمور لنگ؛ ناصرالدین شاه؛ هارون‌الرشید؛ ناپلئون؛ کریستف کلمب؛ مارکوپولو.

این کتاب به نقد و ارزیابی گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی مطرح در جمهوری اسلامی ایران از دوم خرداد 76 تا 22 خرداد 88 پرداخته است. نویسنده با تبیین، ارزیابی و مقایسۀ دو گفتمان «اصلاح‌طلبی» و «اصول‌گرایی عدالت‌خواه» کوشیده است دلایل محوری و فرعی هر گفتمان را بازشناسد، و تحلیل و آسیب‌شناسی کند.

کتاب حاضر شامل مجموعه مقاله‌هایی است که در بیستمین سال پیروزی انقلاب اسلامی تدوین و منتشر شدند. مقایسۀ وضعیت امروز آرزوهای ضدانقلاب با بیست سال پیش، استحکام و ریشه‌دارتر شدن جریان انقلاب و اندیشۀ امام خمینی را نشان می‌دهد. مقاله‌ها از سرشناسان حوزۀ خود هستند و در چند دسته ارائه‌شده‌اند: مبانی نظری اندیشۀ انقلاب اسلامی؛ زمینه‌ها و عوامل مؤثر در انقلاب؛ انقلاب اسلامی در نگاه دیگران؛ چالش‌های بیست‌ساله؛ نقد و ارزیابی برخی از دستاوردها؛ نگاهی به آینده.

انتشار نخستین کتاب‌ها برای کودکان و نوجوانان در ایران به دورۀ قاجار برمی‌گردد. گنجینۀ تاریخ ادبیات کودک و نوجوان ایران نخستین و مؤثرترین آثار و پدیدآورندگان کتاب‌های کودک در ایران را معرفی می‌کند. همچنین، کتاب‌ها و رساله‌هایی که در آن دوره دربارۀ کودکان و مسائل آن‌ها منتشر شده‌اند نیز معرفی و بازنشر شده‌اند. «دورۀ ابتدایی از تاریخ عالم، جلد اول، تاریخ ایران» از نخستین کتاب درسی تاریخ برای کودکان پایۀ اول ابتدایی بود که کلیاتی از تاریخ ایران را با زبانی ساده تبیین می‌کند. کتاب حاضر این اثر را معرفی و ساختار و محتوای آن را بررسی می‌کند.

کتاب حاضر قرار است به پرسش‌هایی دربارۀ این رویکرد جواب بدهد که ادعا می‌کند ما ایرانیان همواره از مشکل اخلاقی رنج می‌بریم و ضعف در خلقیاتمان موجب شده‌است از مسیر رشد و ترقی باز بمانیم. با نقد این رویکرد، می کوشد تصویری از جامعۀ ایرانی ارائه دهد که مسیر حرکت ایرانیان را به سوی رشد و تعالی حقیقی هموار سازد. فصل بررسی گفتمان خودانتقادی از فصل‌های اصلی کتاب است.

ایران کشوری است با سابقۀ تمدنی و فرهنگی طولانی. پیدایش دولت صفوی و شکل‌گیری شاهنشاهی صفویان در ایران قابل بررسی است. کتاب حاضر چشم‌انداز تاریخ سلسله‌ای صفویان را بررسی می‌کند و گرایش‌های اندیشه‌ای را می‌کاود. سپس دربارۀ فضای علمی و فرهنگی و تجلیات تمدنی آن دوره و نیز موضوع روابط اقتصادی و سیاسی ایران با خارج از آن صحبت می‌کند. شرایط اجتماعی و جامعۀ عصر صفوی نیز در فصل آخر کتاب بررسی می‌شود.

صدور انقلاب به معنای گسترش نفوذ اسلام در جهان و کاستن از سلطۀسرمایه‌داران و حکومت‌های فاسد و ستمگر از اهداف همیشگی انقلاب اسلامی بوده است. برای درک درست موضوع، باید در گام نخست با ویژگی‌های انقلاب اسلامی آشنا شد و در وهلۀ بعد، از اهداف و آرمان‌های این انقلاب صحبت‌ کرد. کتاب می‌کوشد با تکیه بر دیدگاه امام خمینی به عنوان معمار انقلاب اسلامی، اهمیت موضوع و چرایی صدور انقلاب را برای خواننده تبیین ‌کند و سپس به شناساندن مبانی، عوامل، شیوه‌ها و ابزارهای صدور انقلاب، چه در بعد داخلی و چه خارجی، بپردازد.

برای درک درست چرایی صدور انقلاب اسلامی، در گام نخست باید با ویژگی‌های این انقلاب آشنا شویم و در وهلۀ بعد از اهداف و آرمان‌های آن صحبت کنیم. این اثر می‌خواهد چارچوب مناسبی از نحوۀ مطلوب تعامل انقلاب اسلامی با جهان خارج، به‌ویژه امت اسلامی و نهضت‌ها، ارائه دهد و دیدگاه امام را درمورد صدور انقلاب، به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوع‌های پیش روی انقلاب اسلامی و نظام برخاسته از آن در زمینه و رویکردهای روش‌شناختی و معرفت‌شناختی به صورت کلان تببین کند. همچنین، ملاک‌ها و اصول ثابت اندیشۀ ایشان در بارۀ موضوع را بازشناسد.

بررسی دستاوردهای فرهنگی انقلاب اسلامی و مقایسۀ آن با رژیم سابق، کوششی است که این کتاب به خرج می‌دهد. نویسندۀ این اثر اعتقاد دارد شایسته است عملکرد فرهنگی انقلاب و نتایج فرهنگی آن در بوتۀ نقد منصفانه و مشفقانه قرار گیرد. مباحث کتاب عبارت‌اند از: انقلاب، فرهنگ و تحول؛ انقلاب اسلامی و تحولات فرهنگی؛ انقلاب اسلامی و چشم‌انداز آینده.