نجوم

المپیاد بین‌المللی نجوم و اخترفیزیک در سال 2007 آغاز شده‌است. این کتاب شامل مسائلی از تمامی آزمون‌های برگزارشدۀ IOAA در سال‌های گذشته است. کوشش شده‌است مسائل با روشی همراه با آموزش ارائه شوند و بر اساس مفاهیم و سطح دشواری طبقه‌بندی شوند. درس‌نامۀ فعلی IOAA نیز در انتهای کتاب ضمیمه‌شده‌است و پاسخ‌ها روش‌هایی غیر از حساب دیفرانسیل و انتگرال را شامل می‌شوند.

این کتاب راهنمای مفاهیم کلیدی در ستاره‌شناسی محسوب می‌شود. بخش اول شامل محتوای لازم برای درکی حداقلی از پدیده‌های نجومی است. حقایق فیزیکی، آسمان و تلسکوپ‌ها، سیارات خاکی، سیارات مشتری‌وار و اقمار آن‌ها، خرده‌سیارات، ستارگان رشتۀ اصلی و خورشید، تکامل شبه‌ستاره، کهکشان‌ها و خوشه‌ها، کیهان‌شناسی و باقی‌مانده‌های ستاره‌ای موضوعاتی هستند که کتاب دربارۀ آن‌ها مطالبی آورده است.

در چند سال اخیر طراحی، ساخت و تحقیق در مورد ساعت‌های آفتابی در ایران رونق پیدا کرده است. در بسیاری از کلاس‌های آموزش نجوم و نمایشگاه‌های نجوم به ساعت‌های آفتابی توجه خاصی می‌شود. در کتاب حاضر نویسنده انواع مختلف ساعت‌های آفتابی و اصول طراحی این ساعت‌ها را بررسی کرده است و روش‌های ساده ریاضیاتی آن‌ها را توضیح می‌دهد. اخترشناسی مقدماتی، شاخص، ساعت‌های آفتابی عمودی و افقی، ساعت آفتابی ارتفاع و ساعت آفتابی قطبی از جمله مطالب کتاب حاضر است.

کاوشگر گالیله، از بررسی منظومۀ شمسی و پیشرفت ستاره‌شناسی، اطلاعاتی دربارۀ پراکندگی یخ‌ها در منظومۀ شمسی به‌دست داده‌است. این کتاب، خبرگان برجستۀ سیاره‌شناس، و نقش و اهمیت یخ را در منظومۀ شمسی بازگو می‌کند و می‌کوشد به سؤالات بی‌پاسخ در این حوزه پاسخ دهد؛ سؤالاتی مثل اینکه چگونه زمین دارای اتمسفر شد، چشم‌انداز یخ‌زدۀ مریخ چیست، قمرهای یخی منظومۀ شمسی کدام‌ها هستندمن، و دنباله‌دارها چه هستند.

آسمان شب شگفتی‌های جذاب و رازآمیز فراوانی در خود دارد که با تلسکوپ یا دوربین دوچشمی قابل مشاهده‌اند. کتاب حاضر شامل 60 برچسب‌ از سیارات، ستارگان، تلسکوپ‌ها، شاتل، ماهواره، و انواع مفاهیم نجومی است که مخاطب در عین خواندن طرز کار آن‌ها یا چیستی‌شان، باید برچسب‌هایی را که در هر بخش به آن‌ها اشاره شده‌است از انتهای کتاب جدا کند و در جای مخصوص خودشان در متن کتاب بچسباند. به این ترتیب مخاطب با دنیای نجوم بیشتر آشنا می‌شود.

نجوم از جمله علومی است که برای جوانان بسیار جذاب است. کتاب حاضر دانش‌نامه‌ای است دربارۀ علم نجوم. کتاب در هشت بخش به موضوعات نجومی و جزئیات هر موضوع نجومی پرداخته است: منظومۀ شمسی (جذب شدن توسط سیاره، سیارات، بقایای مواد سیارک‌ها و شهاب‌ها)؛ زمین و ماه (سیارۀ آبی رنگ، حرکت‌ها و مختصات، جزر و مد، و خسوف و کسوف)؛ تسخیر فضا (آژانس‌های فضایی و فضاپیماها)؛ پرواز در فضا (موشک‌ها، شاتل و فضانوردی)؛ اکتشافات دنباله‌دار (مدارهای ماهواره‌ای، کاوشگرها، زباله‌های فضایی)؛ دیدن دنیاهای دیگر، فضانوردی کاربردی و مشاهده جهان (شامل نظریه‌های ستار‌ه‌شناسی).

شناخت پدیده‌های نجومی و دانستن علت آ‌ن‌ها بخشی از علم نجوم است. کتاب پیش رو به علم نجوم و 300 پدیدۀ نجومی می‌پردازد. منظومۀ شمسی، خورشید، سیاره‌ها، قمرها، راه شیری و سحابی‌ها، منظومه‌های پیش ستاره‌ای و سیاره‌ای کهکشان‌ها، کیهان‌شناسی و نقشه‌های کل آسمان از جمله مطالب کتاب هستند. این کتاب با تصویرهای بزرگ و دقیقی از آنچه توضیح می‌دهد همراه است و در واقع مرجعی تخصصی و کامل در زمینۀ نجوم محسوب می‌شود.

آموزش علوم برای هر کودکی لازم است، چون علوم بخشی از زندگی روزمرۀ ماست.کتاب حاضر از مجموعه‌ای چند جلدی، «آسمان» را، به عنوان بخشی از محیط زندگی، به کودک می‌شناساند. «وضعیت زمین در فضا، خورشید، سیارگان اطراف زمین، پادشاه سیاره‌ها، ستاره‌های دنباله‌دار، راه شیری، زندگی در فضا، آیندۀ انسان در فضا» از موضوعات این کتاب هستند. تصویرهای دقیق مرتبط و هماهنگ با متن به درک مفاهیم کمک می‌کنند.

در اطراف خوارزم شهری به نام "بیرون"وجود داشت. این شهر شاهد تولد کودکی بود که سال‌ها بعد در علومی مانند ستاره‌شناسی، ریاضی و گاه‌شماری از نوابغ و دانشمندان ایران و جهان شد. آثار و اکتشافات او در پیشرفت علم و دانش، نقش مؤثر و مفیدی داشت. او کسی جز محمدبن‌احمد ابوریحان بیرونی نبود. در کتاب حاضر زندگی این دانشمند، کتاب‌ها و آثار علمی و افکار او بررسی شده است.

چند سالی است المپیاد نجوم در کشور برگزار می‌شود. پیش از این، مجموعه‌ای از آزمون‌های مرحلۀ اول این المپیاد منتشر شده بود. این کتاب ادامۀ مجموعۀ قبلی و دربرگیرندۀ هفت دورۀ دیگر از آزمون‌های مرحلۀ اول المپیاد نجوم، یعنی دورۀ 7 (سال 89) تا دورۀ 13 (سال 95) است. پاسخ‌های تشریحی این دوره را دارندگان مدال‌ طلای کشوری نوشته‌اند و نکاتی آموزشی را لا‌به‌لای آن ها بیان کرده‌اند که مباحث پرکاربرد را آموزش می‌دهند.