نجوم

کتاب حاضر دربارۀ خانوادۀ ستارگان، جای انسان در فضا، سیاره‌های بزرگ و کوچک، نقشه‌برداری از ستاره‌ها، محاسبۀ زمان، ستاره‌های سرگردان، اولین تلسکوپ‌ها و چگونگی کار آن‌ها، رصدخانه‌ها و آیندۀ ستاره‌شناسی اطلاعاتی به مخاطب می‌دهد. همۀ این موارد با تصویرهای دقیقی ارائه شده‌اند تا مخاطب را جذب کنند.

اختر شناسی همان علم نجوم است که بسیاری از انسان‌ها شیفتۀ آن هستند. کتاب حاضر شامل تعداد زیادی فعالیت دربارۀ شناخت خورشید، ستاره‌ها، آسمان، ماه و سیاره‌هاست. این فعالیت‌ها در قالب‌های بازی، شعر، نمایش خلاق، داستان، آزمایش، کاردستی و کلاژ تنظیم شده‌اند. در ابتدای هر موضوع، اطلاعاتی بسیار مختصر برای مربی ارائه شده‌است. در هر فعالیت نیز پس از شرح چگونگی کار و شیوۀ اجرا، چند سؤال مفهومی برای کودک طرح شده است.

نویسنده در این کتاب اندازه‌های مختلف را با هم مقایسه می‌کند. این مقایسه باعث می‌شود تا کودکان دنیای اطراف خود را بهتر بشناسند. همچنین درباره اندازه کره زمین، منظومه‌ شمسی، کهکشان راه شیری و... توضیحاتی ارائه شده است. شایان ذکر است که کتاب از وسط باز شده و از دو طرف خوانده می‌شود.

هزاران سال پیش اجداد ما، زمانی که در غارها می‌زیستند، شب‌ها با هیجان به آسمان نگاه می‌کردند و شگفت‌زده می‌شدند، آن‌ها نمی‌توانستند چیزهایی را که در آسمان می‌‌دیدند درک کنند. در این کتاب که جلد شصت‌و‌سوم از مجموعه "چرا و چگونه" است به معرفی ستارگان و تولد آن‌ها، خواهران ‌و برادران زمین، ستاره‌های دنباله‌دار و شهاب‌سنگ‌ها، کهکشان راه شیری، مرزهای فضا و زمین برای علاقه‌مندان می‌پردازد. تصویرها که اجزای اصلی کتاب محسوب می‌شوند، با توضیحات کامل به بسیاری از سوالات ذهن علاقه‌مندان پاسخ می‌دهد.

فضا و کهکشان‌ها شگفتی‌های جالبی در خود نهفته‌اند. کتاب حاضر از مجموعۀ «خانۀ هنری» دربارۀ موشک ها و سیاره‌ها صحبت می‌کند. کتاب به صورت «کمیک استریپ» تنظیم شده است و مطالب در قالب‌ جمله‌های کوتاه و سرگرم‌کننده ارائه شده‌اند. نویسنده کوشیده است به این شیوه بر اطلاعات مخاطب در زمینۀ فضا بیفزاید. برای مثال: فضانوردان چگونه روی ماه فرود آمدند؛ سیاره‌ها از چه چیزی ساخته شده‌اند؛ موشک چگونه از زمین بلند می‌شود؛ هر سیاره چه ویژگی‌هایی دارد.

در صورتی که آموخته‌های درسی به مرحلۀ عمل و آزمایش برسند، مفاهیم آن‌ها در ذهن پایدار می شود. کتاب حاضر از مجموعۀ «کتاب کار پروژه» به موضوع «نجوم» اختصاص دارد و شامل 45 آزمایش علمی در این باره است. هر آزمایش یکی از مفاهیم علوم تجربی را دربرمی‌گیرد، در حد دانش‌آموز دورۀ ابتدایی تنظیم شده‌ و بسیار ساده و با وسایل دردسترسی مثل نخ، قیچی، خط کش، آهن‌ربا و مقوا انجام‌پذیر است. در این کتاب، در صفحۀ روبه‌روی هر آزمایش، کاربرگ آن آمده است که شامل سه عنوان کلی «مشاهده و اطلاعات، نتیجه‌گیری و گام بعدی» است. موضوع‌های آزمایش‌های کتاب عبارت‌اند از: ارتفاع، خورشید گرفتگی؛ مریخ، عطارد، سطح ماه، حرکت ماه، تلسکوپ و زهره.

ریاضیات و اخترشناسی از نخستین مراحل شکل‌گیری تمدن عظیم اسلامی حضوری پررنگ و درخشان داشته است. کتاب حاضر ترجمه‌ای از کتاب «ریاضی‌دانان، اخترشناسان و دیگر محققان تمدن اسلامی» تألیف گالینا یا ولوونا ماتویوسکایا است. این کتاب اصطلاحات و افزوده‌هایی از جمله نام و معرفی دانشمندان علم ریاضی و نجوم و نیز اسامی افرادی که در آن کتاب از قلم افتاده‌اند را شامل می‌شود.

این کتاب ادامه کتاب‌ دوم، جلد اول از کتاب «تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» است که در آن به معرفی دانشمندان و اندیشمندان دانش ریاضیات و نجوم در جهان اسلام و آثار مسلمانان در این زمینه براساس کتابی از یاولوونا ماتویوسکایا پرداخته می‌شود.

این اثر به شناخت، طبقه‌بندی و مفاهیم علوم در تمدن عظیم اسلامی اختصاص دارد و در آن به فراخور مجال به علوم ریاضی، نجوم و شیمی پرداخته و نقش و سهم مسلمانان در رشد و بالندگی این علوم بازشناسی می‌شود.

در این کتاب، ابعاد زندگی علامه عبدالعلی بیرجندی، ریاضی‌دان و ستاره‌شناس سده‌های نهم و دهم هجری قمری بررسی شده است. معرفی شخصیت وجودی بیرجندی و نیز آثار او در موضوعات نجوم، جغرافیا، کشاورزی، منطق، علوم قرآنی، ریاضی، صرف، فقه و طالع‌بینی، بن‌مایه اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهد.