علوم تربیتی

مربیان و پدرها و مادرها همواره به موضوع خلاقیت علاقه‌مندند و در پی یافتن روش‌های پرورش آن در کودکان و دانش‌آموزان هستند. اثر حاضر به مباحث خلاقیت و نوآوری در خانه، مدرسه و در آموزش و نیز به شیوه‌های پرورش خلاقیت می‌پردازد.تعدادی فعالیت نیز در کتاب گنجانده شده است تا خواننده آن ها را به طور انفرادی یا گروهی با کودکان انجام دهد. در پایان کتاب نیز چند پرسش‌نامۀ خلاقیت آمده است.

توانایی فراگیری از جمله دلایل اصلی تعلیم‌پذیری و ارائه تعلیمات به فراگیران است. این موضوع که نظام آموزشی چه رسالت، وظایف و کارکردهایی دارد، از منظر جامعه‌شناسی تعلیم‌و‌تربیت مورد بررسی قرار می‌گیرد. کتاب حاضر در ١٠ فصل به مفهوم‌شناسی و ضرورت تعلیم‌و‌تربیت، مبانی، اهداف و اصول، ابعاد و نظریه‌های انتقادی تعلیم‌وتربیت و همچنین چالش‌های تربیت در دوران معاصر پرداخته است، سپس در ادامه به نقش تعلیم‌و‌تربیت مجازی که رویکردی در زمینه تربیت شهروندالکترونیک است، می‌پردازد.

از زمانی که فردی به دنیا می‌آید می توان خلاقیت را با پرورش و آموزش در او رشد داد. کتاب حاضر راهنمایی است برای والدین تا بتوانند کودک خلاق‌تری تربیت کنند. در فصل اول کتاب خلاقیت تعریف شده است. سپس در فصل دوم عوامل و موانع آن ذکر شده‌اند. در فصل بعدی، راه‌های شناخت افراد فعال عنوان می‌شوند. در فصل چهارم کتاب روش‌های پرورش و افزایش خلاقیت در خانه و مدرسه توضیح داده می‌شوند. در فصل آخر نیز خلاقیت و آموزش و پرورش مورد توجه قرار می‌گیرد. در پایان این فصل نویسنده به والدین و معلمان در جهت پرورش دانش‌آموزان و فرزندان خلاق پیشنهادهایی می‌دهد.

دستیابی به اهداف و سیاست‌های آموزش و پرورش بدون ایجاد فضایی با نشاط، سرزنده و هیجان‌آور در کلاس امکان‌پذیر نیست. کتاب حاضر می‌کوشد به همین منظور و برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان، الگویی عملیاتی ارائه دهد تا معلم بتواند به منظور برانگیختن دانش‌آموزان برای شروع و اتمام تکالیف خود از آن بهره ببرد. فرم‌ها و جدول‌هایی در کتاب ارائه شده‌اند که به معلم کمک می‌کنند ضمن مدیریت کلاس درس، اقدامات مطلوب را برای رشد دانش‌آموزان انجام دهد. نویسنده می‌کوشد با ارائۀ نقشه‌ای به معلم کمک کند بتواند انگیزۀ دانش‌آموزان را در کلاس درس فعال کند.‌

درس‌پژوهی، پژوهشی مدرسه‌محور در بستر کلاس درس است که بر چرخۀ یادگیری گروهی، کیفی، مشارکتی و مداوم کارگزاران آموزشی استوار است. این کتاب مجموعه‌ای از مقاله‎‌های نویسنده دربارۀ درس‌پژوهی (مطالعۀ درس) است که چالش‌های دهۀ اخیر و چشم‌اندازهای درس‌پژوهی در ایران را بررسی و راهکارهایی عملی برای اجرای مؤثرتر آن پیشنهاد می‌نماید. در ابتدای هر فصل، نقشه‌ای مفهومی آمده است که دربردارندۀ نمای کلی آن فصل می‌باشد.

نظریه هوش‌های چندگانه به آموزگاران فرصت می‌دهد که اندیشه‌های خود در باره‌‌ موفقیت کلاسی را گسترش دهند و هر چه بهتر جوابگوی نیازهای یادگیری دانش‌آموزان در کلاس درس باشند. در کتاب حاضر با تبیین نظری هوش‌های چندگانه، چگونگی همگام شدن تدریس بر پایه قابلیت‌های یادگیرندگان نشان داده می‌شود. کتاب حاضر دارای 12 فصل است که در آن خواننده هر یک از هوش‌ها را شناخته و توانایی یاد گیرندگانی را که هوش یا قابلیت خاصی دارند را مورد توجه قرار می‌دهد.

درس‌کاوی مشاهدۀ دقیق‌ و جزئی و برنامه‌ریزی شده‌ فرایند آموزش و یادگیری است که در هر کلاس یا جلسۀ درسی شکل می‌گیرد. مفهوم درس‌کاوی در حوزۀ آموزش‌وپرورش در ژاپن پیشینۀ تاریخی دیرینه دارد؛ اما در ایران، نخستین بار است که این الگو برای پژوهشگران عرضه می‌شود. در این کتاب به محورهای واکاوی درس، مانند آنچه معلم قصد دارد تدریس کند و آنچه دانش‌آموزان یاد می گیرند، روش‌های ارتباط در کلاس‌ درس، گفت‌و‌شنودهای دانش‌آموزان در فرایند تدریس، شیوۀ مواجهۀ معلم با اشتباه دانش‌آموزان و تأکید بر پاسخ یا پرسش پرداخته شده است.

ارزانی خطوط و دسترسی آسان به تلفن همراه در میان قشرهای جامعه، باعث ورود این وسیله ارتباطی به مدارس ابتدایی و راهنمایی کشور نیز شده است. عدم آگاهی و آموزش نحوه استفاده درست از گوشی همراه در میان نوجوانان از پیامدهای آسیب‌رسان این پدیده است. در این نوشتار تحقیقی، تأثیر تلفن همراه بر عملکرد تحصیلی، افت تحصیلی، مدگرایی و انضباط فردی دانش‌آموزان بررسی شده است. همچنین با استناد به دیدگاه‌های جامعه‌شناسی، تأثیرات این فناوری نوین در زندگی اجتماعی آسیب‌شناسی شده است.

اعتماد به‌نفس اصلی‌ترین کلید موفقیت در زندگی است و والدین بهتر از هر کسی می‌توانند این حس را در کودک خود تقویت کنند. کتاب حاضر در سه فصل به این موضوع پرداخته‌است. در فصل اول چیستی اعتماد به‌نفس، انواع آن، چگونگی شکل‌گیری آن و نحوۀ سنجش آن مطرح است. در فصل دوم پایه‌های رشد اعتماد به‌نفس کودکان بررسی می‌شود. در این باره خودپنداره و راه‌های افزایش عزت نفس در کودکان نیز مطرح می‌شود. سبک‌های تربیتی و انواع آن‌ها نیز در این فصل بررسی می‌شوند. عوامل مؤثر در ضعف اعتماد به‌نفس کودکان و راهکارهای تقویت آن در کودکان در فصل سوم آموخته می‌شوند.

معلمان در اثر سال‌ها کار و تمرین با دانش‌آموزان، تجربه هایی به دست می آورند که اگر آن‌ها را در کلاس به‌کارگیرند، موفقیت‌هایشان چندبرابر خواهد شد. کتاب حاضر مجموعه‌ای از پژوهش‌های آموزگاران ابتدایی را در برمی گیرد که موضوع آن‌ها عبارت‌ است از: «راهکارهای ترغیب دانش‌آموزان به مشارکت در فعالیت‌های گروهی؛ چگونگی بهبود تمرکز و توجه دانش‌اموزان کلاس اول؛ راهبردهای بهبود اختلال دیکته در دانش‌آموزان؛ چگونگی علاقمند‌کردن دانش‌آموزان کلاس اول به قهرمانان داستان‌های شاهنامه». این پژوهش‌ها می‌توانند راهگشای حل مشکلات و اختلال‌های یادگیری دانش‌آموزان باشند.