تفکر و پژوهش

اقتصاد مقاومتی، یعنی توانمندی در تولید و صادرات، یعنی اتکا به تولید ملی، یعنی توانایی نوآوری در عرصه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و... . برای تحقق این ویژگی‌ها در کشور، نیازمند تربیت نسلی خلاق، نوآور و کارآفرین هستیم. تربیت نسلی فکور، با ایمان و کارآفرین از مأموریت‌های اصلی مدرسه بر اساس مبانی نظری سند حول بنیادین در آموزش و پرورش تلقی می‌شود. کتاب حاضر، به منظور کمک به مدیران، معلمان و مربیان مدارس برای شناخت ویژگی‌های فوق و هدایت فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی مدرسه برای تربیت نسلی با این چنین ویژگی‌هایی است.

به کودکان باید یاد داد که به چه مسائلی بیندیشند؛ اما باید به آن‎ها فرایندهایی را نیز که برای فکر کردن نیاز دارند، باید آموخت. به بیانی دیگر، آن‎ها نیازمندِ یادگیری سؤالاتی هستند که زمان فکر کردن به مسائل مختلف، باید از خود بپرسند. ما برای به هم پیوستن و معنایابی اطلاعاتی که دریافت می‏‌کنیم، از بیست مهارت یا فرایند اساسی تفکر کمک می‏‌گیریم. این مهارت‎ها در فهرست کتاب نوشته شده‎اند. تمرین‎های این کتاب، کودکان را قادر می‎سازد که این فرایند را با خود تمرین کنند و سؤال‎هایی از خود بپرسند که پرسیدن آن‎ها برایشان مفید است.

یک روز فکر تازه‎ای به ذهن پسر کوچولو می‎رسد. پسرک اول تعجب می‌‏کند که این فکر از کجا آمده و با آن چه کار کند. فکر عجیب و غریب است و پسرک تصمیم می‎گیرد رهایش کند؛ اما فکر، دست از سر پسرک برنمی‎دارد. پسرک نگران حرف مردم هم هست، برای همین فکر را پنهان می‌‏کند؛ ولی بودنِ فکر تازه، پسرک را خوشحال می‏‌کند. پسرک آرام‌آرام به فکر توجه می‎کند، از او مراقبت می‏‌کند، غذا‎های مقوی به او می‎دهد و با او به گردش می‌‏رود. فکر تازه هر روز بزرگ‌تر می‎شود تا اینکه یک روز... .

شواهد بسیاری نشان می‎دهد که یادگیری در حال تحول است و مرکز این فرایند تفکر. بنابراین، توسعه مهارت‌های تفکر در کلاس ضرورت پیدا می‎کند. این کتاب یکی از کنش‌ها برای پاسخ‌گویی به این ضرورت است که در چهار فصل تنظیم شده است. سه فصل اول شامل مفاهیم و مباحثی مقدماتی درباره مهارت‌های تفکر در برنامه‌ درسی ملی انگلستان، مدیریت تفکر در کلاس درس و برنامه‌ریزی برای مهارت‌های تفکر است. فصل چهارم شامل 46 طرح‌ عملی برای آموزش مهارت‌های تفکر در کلاس است

کتاب حاضر برای اولیای تربیتی کودکان فلسفه‌ای از دوران کودکی عرضه می‌کند. مفهوم کودکی از نظر فلسفی پیچیده‌است، زیرا مشکلات فلسفی در واقع مانع از آن اند که تفاوت کودک و بزرگ‌سال به دقت درک شود. شیوه‌هایی که هم‌اکنون برای فهم کودکی وجود دارند، نظریه‌های رشد شناختی کودکان و به ویژه نظریۀ ژان پیاژه، نظریه‌های رشد اخلاقی، هنر کودکان، ادبیات برای کودکان، حقوق کودکان و تنهایی کودکان از جمله مفاهیم مورد بحث این کتاب هستند.

فلسفه‌ورزی در برنامه‌های نوین آموزشی جایگاهی خاص دارد. معمولاً برای آموزش مفاهیم فلسفی از متن‌های داستانی بهره می‌گیرند، اما کتاب حاضر برای این مهم از انیمیشن استفاده کرده است. البته نویسنده کوشیده است راهنمایی مکتوب دربارۀ چگونگی استفاده از انیمیشن در بحث‌های فلسفه‌ورزی کودکان ارائه دهد. هر انیمیشن در این کتاب در چندبخش بررسی شده است: ایدۀ اصلی، طرح بحث، تمرین، فعالیت.

توانمندسازی معلمان و افزایش صلاحیت‌های حرفه‌ای آنان در زمینۀ درسی مربوط به تدریس آنان ضروری است. کتاب حاضر راهنمایی است برای تدریس درس تفکر و پژوهش پایۀ ششم دبستان. معرفی برنامۀ درسی تفکر و پژوهش، مبانی یاددهی یادگیری در برنامۀ درسی شامل روان‌شناسی رشد و ویژگی‌های یادگیرنده، از جمله مباحث کتاب هستند. طراحی آموزشی هر درس از کتاب تفکر پایۀ ششم، به همراه داستان‌های مورد نیاز و جزئیات چگونگی تدریس، بخش اصلی کتاب است.

خلاقیت‌های ذهنی هر یک از فرهنگ‌ها در برخورد با مسائل می‌تواند در حل آن‌ها راهگشا باشد. کتاب حاضر با هدف بیان اهمیت مباحث بین‌فرهنگی در کارآفرینی در 12 فصل تنظیم شده است. در شش فصل ابتدایی فرهنگ به عنوان نیروی محرک، خلاقیت از دریچه فرهنگ‌ها، خلاقیت جهانی و چندین مطالعه موردی پیرامون نسبت فرهنگ و خلاقیت تشریح می‌شود. سپس به مباحثی مانند ارتباط شیوه‌های مدیریت و فرهنگ، چالش‌های چندفرهنگی برای مدیریت نوآوری و پایه‌های فرهنگی در کارآفرینی اشاره شده است.

بازی‌ یکی از مهم‌ترین روش‌های یادگیری و راه‌های ارتباط با کودکان است. کتاب حاضر شامل بازی‌های آموزشی برای پرورش تفکر انتقادی کودکان 7 تا 12 ساله‌ می‌شود. در ابتدای هربازی، توضیحی کلی در بارۀ آن و سپس هدف از آن آمده است. پس از آن گروه سنی بازی، تعدادبازیکنان، وسایل موردنیاز ، موارد مورد توجه پیش از شروع بازی، روش بازی، چگونگی ایجاد تغییراتی دربازی و نکته‌ها شرح داده شده‌اند. بعضی بازی‌های این کتاب عبارت‌اند از: روی خط راه‌ برو؛ بپرس و پیدا کن؛ مکعب شروع.

بازی‌ یکی از مهم‌ترین روش‌های یادگیری و راه‌های ارتباط با کودکان است. کتاب حاضر شامل بازی‌های آموزشی برای پرورش تفکر خلاق کودکان 7 تا 12 ساله‌ می‌شود. در ابتدای هربازی، توضیحی کلی در بارۀ آن و سپس هدف از آن آمده است. پس از آن گروه سنی بازی، تعدادبازیکنان، وسایل موردنیاز ، موارد مورد توجه پیش از شروع بازی، روش بازی، چگونگی ایجاد تغییراتی دربازی و نکته‌ها شرح داده شده‌اند. بعضی بازی‌های این کتاب عبارت‌اند از: وسط کاغذ چه خبره؛ بازی با بازی؛ زندانی بطری؛ اینجاو آنجا.