تفکر و پژوهش

دورۀ ابتدایی زمان شکل‌گیری شخصیت و رشد فرد است و برنامۀ درسی باید زمینۀ تفکر را در کودک این سن ایجاد کند. کتاب حاضر در همین زمینه و در چهار فصل تدوین شده‌است. ابتدا مفهوم و ماهیت تفکر از دیدگاه‌های گوناگون و دیدگاه دبونو و سپس چگونگی آموزش و پرورش تفکر در برنامۀ درسی ملی مطرح شده‌اند. در فصل سوم نیز چگونگی طراحی برنامۀ درسی و جایگاه تفکر مبتنی بر نظریۀ دبونو (تفکر جانبی، شش‌ کلاه تفکر و ابزارهای کورت) با توجه به عناصر چهارگانۀ برنامۀ درسی (اهداف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی) آمده است.

آیا می‌دانید همه افراد یک سطل نادیدنی پُر از افکار و احساسات خوب دارند؟ در این کتاب با این اصطلاح جدید آشنا می‌شوید. این کتاب با طرح سـوالات جالب و تصاویر گوناگون شما را با مفهوم سطل خالی و پُر از شادی آشنا می‌کند؛ همچنین با استفاده از سه قانون طلایی، ابزارهای لازم را برای برخورداری از یک زندگی شاد در اختیار شما قرار می‌دهد. کتاب در هفت فصل طراحی شده و در فصل آخر تمرین‌هایی را به‌صورت پرسش و پاسخ ارائه کرده است.

ایجاد و تقویت قدرت شناخت و اعتماد به نفس در کودکان به مطالعه و مهارت نیاز دارد. کتاب حاضر داستانی تخیلی است در همین باره. کودکی از فکر عجیبش احساس خجالت می‌کند و در ابتدا آن را پنهان می‌سازد. بعد از مدتی به آن علاقه‌مند می‌شود و دلش می‌خواهد فکرش را گسترش دهد و آشکار کند. مخاطب با خواندن این داستان تخیلی احساس اعتماد به نفس پیدا می کند و از فکرهای جدید و شاید غریبی که به ذهنش می‌رسند احساس شرم یا ترس نمی‌کند. به این ترتیب او به خودسازی نزدیک‌تر می‌شود.

اندیشیدن به طور انتقادی مهارتی است که خود به خود ایجاد نمی‌شود، اما می‌توان آن را آموخت و پرورش داد. کتاب پیش رو در هشت فصل گام‌ها و مراحل اندیشیدن انتقادی را از ساده به مشکل آورده‌است. نخستین گام در این راه آموختن «روش‌های شناسایی و یادآوری» است. گام بعدی «مشاهدۀ دقیق و تشخیص تفاوت‌ها»ست. پس از آن «مسیر‌یابی و طبقه‌بندی» اهمیت می‌یابد. در مراحل بعدی «توالی و پیش‌بینی کردن» و «استنباط و نتیجه‌گیری کردن» مطرح می‌شوند. «ارزیابی‌کردن»، «تجزیه‌ و تحلیل» و «ترکیب‌کردن» نیز آخرین گام‌های آموزش در اندیشیدن انتقادی به شمار می‌روند.

یکی از مباحث مطرح روز در زمینه‌ تعلیم و تربیت «آموزش تفکر به کودکان» است. این کتاب به دو نوع از انواع تفکر، یعنی تفکر سازمان‌دهنده و تفکر خلاق می‌پردازد. در تفکر سازمان دهنده کودک می‌آموزد با دقت بیشتری به محیط اطراف نگاه کند تا بتواند آن‌ها را نظم دهد. در تفکر خلاق ساخت‌های از پیش ساخته‌شده‌ ذهن سست می‌شوند و ساخت‌های نوین و متفاوت جایگزین آن‌ها می‌شوند.اثر حاضر که برای کودکان پنج تا هشت‌ساله مناسب است، می‌کوشد با ارائه‌تمرین‌هایی از ساده به مشکل، اهداف خود را محقق سازد.

این کتاب برای والدین و مربیان کودکان با اختلال بیش‌فعالی ـ نقص توجه در گروه سنی 3 تا 12 سال، با هدف بهبود روابط و مدیریت رفتار، با تکیه بر رویکردهای ارتباطی و رفتاری، در هفت گام، با ارائه مثال‌ها و تمرین‌های عملی طراحی شده است.

در این داستان به‌صورت غیرمستقیم به پرورش تفکر خلاق در کودکان پرداخته می‌شود. نانسی به همراه هم‌کلاسی‌هایش به یک اردوی آموزشی و بازدید از «موزه افلاک‌نما» می‌رود. در این اردو، علاوه بر آشنایی دانش‌آموزان با سیاره‌ها و ستاره‌ها، فرصتی فراهم می‌شود تا هر یک از آن‌ها از ذهن خود برای ایجاد یک طرح جدید و خلاقیتی نو استفاده کنند.

در این داستان، نانسی با پسری به نام رابرت آشنا می‌شود. این آشنایی و اتفاقات پس از آن به نانسی می‌آموزند که نباید درباره دیگران پیشداوری کند. به علاوه او می‌آموزد که خوب به شنیده‌هایش توجه کند و عجولانه درباره اطلاعات و داده‌های ذهنی‌اش قضاوت نکند.

هدف اصلی کتاب بررسی و طرح نظریات روان‌شناسانه است که درباره چگونگی رشد شناخت و تفکر انسان از بدو تولد، ارائه شده است. این بررسی به منظور پاسخ به چالش‌هایی است که امکان اجرای برنامه‌های آموزشی تفکر انتزاعی و به ویژه جنبش اخیر در آموزش بر مبنای تفکر تأملی با عنوان فلسفه برای کودکان را با دشوارهایی روبه‌رو کرده است.

کتاب حاضر به منظور استفاده مربیان و معلمان برگزارکننده کارگاه‌های پرورشی تفکر فلسفی تدوین شده است. هدف پرورش جنبه‌های مختلف تفکر در نوجوانان در دو مبحث «چگونه فکر کردن» و « به چه چیز فکر کردن» است تا بدین وسیله مخاطبان با هویت فکری خود آشنا شده و به خودشناسی بپردازند. در این راستا فعالیت‌هایی پیشنهاد شده تا به این ترتیب دستیابی به اهدافی مانند پرورش توانایی درک و یافتن دیدگاه منطقی و توانایی نقد حواس بیرونی میسر شود.