مطالعات اجتماعی

فرهنگ‌سازی و آموزش مفاهیم پدافند غیرعامل از اهداف تعیین‌شدۀ سند تحول بنیادین آموزش و پرروش است. کتاب حاضر دورۀ تکمیلی از مجموعه‌ای است که کوشیده است برای فرهنگ‌سازی پدافند غیرعامل و تسهیل مدیریت بحران در برابر تهدیدهای متنوع فرا‌رو، مربیان را توانمند و آگاه سازد. «مهارت‌های چادرزنی، طناب و گره، جهت‌یابی و تعیین قبله، مخابرۀ مورس، آشنایی با راهپیمایی و کوهپیمایی، طرز تهیۀ آش» محتوای این کتاب را شکل داده‌اند.

سرزمین ایران طی سالیان متمادی مردمان و فرهنگ‌های گوناگونی را به خود پذیرفته و از نظر وسعت جغرافیایی دچار تغییرات فراوان شده‌است. کتاب حاضر می‌کوشد گوشه‌ای از فرهنگ، تمدن، هویت، اندیشه و غیرت ایرانی را در قالب فرهنگ‌نامۀ تاریخ ایران به تصویر بکشد. محتوای کتاب بر اساس دوره‌های تاریخی تدوین شده است و اطلاعات بسیار دقیقی، بر اساس منابع دست اول، ارائه شده‌اند. نمایۀ انتهای کتاب هم راهگشای مخاطب است.

محیط زیست محل زندگی ماست و مراقبت از آن اهمیت دارد. کتاب حاضر با تأکید بر موضوع بازیافت، به انواع پسماندها و علت‌های افزایش زباله و رعایت حفظ محیط زیست می‌پردازد. این کتاب راه‌حل‌هایی برای بازیافت فلزات، پلاستیک، کاغذ و شیشه پیشنهاد می‌دهد و نکات بسیار ساده‌ای را نیز تحت عنوان «چه کاری از دستمان برمی‌آید» گوشزد می‌کند. در انتهای کتاب چند وبگاه زیست محیطی نیز معرفی شده‌اند.

محیط زیست محل زندگی ماست و مراقبت از آن اهمیت دارد. کتاب حاضر با تأکید بر موضوع کمبود آب، به دلایل این کمبود از جمله: تغییر اقلیم، آلودگی، کشاورزی، فعالیت‌های انسان و استفادۀ بی‌رویه از آب در صنعت پرداخته است. راه‌حل‌هایی نیز ارائه می‌دهد؛ مثل یافتن منابع جدید، بارورسازی ابرها، نمک‌زدایی و صرفه‌جویی در مصرف آب. در انتهای کتاب چند وبگاه زیست محیطی نیز معرفی شده‌اند.

انسان‌ها هر روزه با وسایل نقلیه، نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها هوا را آلوده می‌کنند و این موجب از بین‌رفتن گرمایش زمین، تخریب لایۀ ازون و از بین‌رفتن پوشش گیاهی می‌شود. این کتاب راه‌حل‌هایی برای کاستن آلودگی هوا پیشنهاد می‌دهد. این راه‌حل‌ها با روش‌هایی بسیار آسان انجام‌شدنی هستند. در انتهای کتاب نیز چند وبگاه زیست محیطی معرفی شده‌اند.

کتاب حاضر روابط بین موجودات زنده و محیط زیست آن‌ها را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه تغییر وضعیت زیست محیطی موجودات زنده بر گیاهان و جانوران اثر می‌گذارد. آزمایش‌های متنوع و تصویرهای کتاب مسائل و مفاهیم محیط زیستی را توضیح می‌دهند؛ مفاهیمی مثل: چرخۀ کربن، چرخۀ آب، چرخۀ نیتروژن، زنجیره‌ها و شبکه‌های غذایی، تجزیه‌کننده‌ها، آب و هوا، زیستگاه‌ها، اکوسیستم، مبارزه با آفات و کودهای شیمیایی. آزمایش‌ها بسیار ساده‌اند و صرفه‌جویی در مصرف انرژی را نیز می‌آموزند.

سطح سخت کرۀ زمین با لایۀ نازکی از خاک پوشانده شده است که هزاران سال طول می‌کشد تا تشکیل شود. کتاب حاضر در واقع سرگذشت همین خاک است که چگونه تشکیل می‌شود و چگونه از بین می‌رود. در واقع، کتاب مخاطب را با ارزش و اهمیت خاک آشنا می‌کند. عوامل فرسایش خاک از جمله: فرسایش آبی، باد و یخ، فرسایش طبیعی، تأثیر انسان و آلودگی به تفکیک شرح داده شده‌اند و راه‌های ساده‌ای که انسان می‌تواند از این فرسایش جلوگیری کند، آمده‌اند.

آب دریاها و اقیانوس‌ها بیش از 70 درصد سطح کرۀ زمین را می‌پوشاند، اما تنها سه درصد از کل آب موجود در کرۀ زمین آب آشامیدنی و شیرین است. کتاب حاضر برای شناساندن اهمیت آب، دربارۀ انواع آب، اعم از شور، شیرین، آب باران، آب روان و آب تصفیه‌شده توضیحاتی به مخاطب می‌دهد و فعالیت‌های بسیار ساده‌ای را که در زندگی روزمره می‌توان انجام داد تا در مصرف آب صرفه‌جویی شود، معرفی می‌کند.

کتاب حاضر از مجموعه کتاب‌های «چرا و چگونه»، اقتصاد را به زبان ساده شرح می‏‌دهد. نوجوانان و جوانان با مطالعه این کتاب معنی پول، شکل‎های مختلف پس‌انداز، نقش بانک‌ها و مفهوم سهام و بورس را می‎شناسند؛ می‎آموزند که چگونه یک شرکت جدید تأسیس می‎شود و به فعالیت اقتصادی ادامه می‎دهد و نیز درمی‎یابند که چرا باید مالیات بدهند. این کتاب علت پیدایش اقتصاد نوین از عصر صنعتی تا رویدادهای اقتصادی معاصر و اقتصاد ملی و تجارت جهانی را شرح می‎دهد و درعین‌حال، جنبه‌هایی از اقتصاد، مانند فقر، ثروت، محیط زیست، فناوری و پیامدهای جهانی شدن را بررسی می‏‌کند.

کتاب حاضر پوشه کار و نمونه سوالات امتحانی مطالعات اجتماعی است که برای پایه نُهم تدوین شده است. مؤلف کوشیده است فعالیت‌هایی را که دانش‌آموز طی یک سال تحصیلی انجام می‏‌دهد، در کتاب خود پوشش دهد؛ مانند: فعالیت‌های کتاب درسی، نمونه سؤالاتی برای ارزشیابی کتبی از هر درس، نمونه پرسش‌هایی برای ارزشیابی نوبت اول و دوم، ارزشیابی والیدن و ارزشیابی خود دانش‌آموز.