علوم تربیتی

کتاب پیش رو تلفیقی از دیدگاه‌های بومی در برنامه‌ریزی درسی را برای تدوینگران برنامۀ درسی و معلمان و مدیران فراهم کرده است. اهداف کتاب، چشم‌انداز، تاریخچه، هندسۀ اعتقادی، فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی، آموزشی و زیستی مردمان بومی مانتویوبای کانادا در بخش اول کتاب مطرح شده‌اند. سپس نتایج بومی سازی برنامۀ درسی در حوزه‌های تخصصی یادگیری(در طول سه مرحلۀ رشدی) تشریح شده‌اند. توصیف فهرستی از واژگان تخصصی و پروژه‌های نشان‌دهندۀ تلفیق دیدگاه‌های سنتی در برنامۀ درسی نیز در بخش‌های دیگر آمده‌است.

معلم حرفه‌ای انواع نظریه‌های آموزشی را می‌شناسد و از آن‌ها آگاه می‌شود و برای پیشرفت کار آموزش و بنا به موقعیت و مخاطبان خود از آن‌ها بهره می گیرد. کتاب حاضر انواع نظریه‌های یادگیری و فلسفۀ آن‌ها را از قبل قرن بیستم بررسی می‌کند. نظریه‌های آموزشی جان دیویی، مونته‌سوری، روسو، برونر و هلیگارد، و دیدگاه‌های برنامۀ درسی در بخش سوم بررسی می‌شوند. طراحی آموزشی مبتنی بر نظریه‌ها و انواع الگوهای آموزشی نیز مباحث بخش چهارم کتاب هستند.

در دهه‌های اخیر، جهان ضمن گام‎های سریعی که به سوی پیشرفت و فناوری برداشته ، در حرکتی چند سویه به طرف پیچیدگی و گستردگی علم نیز پیش رفته است. کتاب حاضر شامل پنج بخش و بیست و هفت فصل در زمینۀ پژوهش‌های مبتنی بر فناوری است. نویسنده در بخش اول مباحثی مانند فرضیه‌ها، نظریه‌ها، مدلها و پژوهشهای علمی و استانداردهای علم فناوری را مطرح میکند. بخش دوم شامل مباحث مربوط به علوم فیزیکی است و در بخش سوم مباحثی مانند مشاهدۀ ابزارهای نجومی، کاربرد GPS در کلاس و مشاهدۀ آتشفشان‌ها بررسی می‌شود. در بخش چهارم مطالبی در زمینۀ علوم زندگی و کاربرد علوم عمومی و فناوری‌ها گنجانده شده است.

رشتۀ طراحی و تکنولوژی آموزشی به شناخت بیشتر نیاز دارد تا افراد حرفه‌ای در این رشته بتوانند وضعیت فعلی آن را به خوبی درک کنند. کتاب حاضر جلد اول از مجموعه‌ای دوجلدی‌ است. در جلد اول، بر مسائل بنیادی این رشته تأکید می‌شود. واژه‌های کلیدی و تاریخچه، نظریه‌ها، مدل‌های آموزش و یادگیری، و دیدگاه‌های آموزشی، روش‌های مرسوم ارزشیابی و توجه به مباحثی مثل بازگشت سرمایه و مدیریت گروهی، ایده‌های کلیدی و شیوه‌های متعامل با بهبود عملکرد، از مباحث این جلد هستند.

نوجوانی با بلوغ روبه‌روست و رویارویی با تغییر و تحولات آن به آگاه‌بودن والدین نیاز دارد. کتاب حاضر می‌کوشد به آگاهی خانواده در برخورد با نوجوان بیفزاید و به خصوص بر مشکلات تحصیلی بلوغ تأکید کند. کتاب شامل تمرین‌های بسیار است که باید بدون عجله و با تمرکز بر هدف‌های اصلی و با درنظرگرفتن شرایط و ویژگی‌های نوجوان کامل شوند. در فصل اول، به ویژگی‌های نوجوانی و چند مسئلۀ شایع نوجوانی پرداخته‌شده است. در فصل دوم بیست آسیب متداول و رایج تحصیلی با راهکارهای آن‌ها معرفی شده‌اند. فصل سوم نیز شامل پیشنهادهایی کاربردی است.

شناخت واقعیت‌های هر جامعه و بزرگان آن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. مجموعۀ حاضر با معرفی اندیشه‌های تربیتی مربیان بزرگ مسلمان از قرن دوم تا قرن پانزدهم هجری، می‌کوشد هم مربیان بنامش را معرفی کند و هم متنی آموزشی برای تدریس آرای تربیتی آنان فراهم سازد. کتاب حاضر جلد نخست این مجموعه‌است و به چندی از مربیان قرن‌های دوم تا پنجم اختصاص دارد که عبارت‌اندا ز: «عمروبن بحر جاحظ، محمدبن ابن سحنون، ابو نصر محمد فارابی، گروه اخوان‌الصفا، شیخ‌الرئیس ابن سینا و امام محمد غزالی.

کتاب حاضر جلد دوم "طراحی آموزشی" و شامل فصل‌های دهم تا بیستم است. در این جلد راهبردهای آموزشی، حل مسئله، راهبرد شناختی، یادگیری عاطفی و یادگیری مهارت روانی- حرکتی مورد بررسی قرار گرفته است. هر فصل حاوی مثال‌های درسی دربارۀ موضوع ارائه شده است. از فصل دهم تا پانزدهم راهبردهای سطح خُرد مطرح شده و فصل شانزدهم به سطح برنامه درسی طولانی مدت، چند موضوعی و گروه گسترده اختصاص دارد. در ادامه، ساختارهای برنامه درسی متناوب‌و مسائل اولیه برنامه درسی مانند فصل‌بندی و تلفیق مورد بحث قرار گرفته اند. در هر فصل تمرین‌هایی برای ارزشیابی بازخورد، پردازش اطلاعات،جلب توجه و تمرکز آمده و در انتهای هر فصل خلاصه مباحث آن در نموداری گنجانده شده است.

"اقدام پژوهی" رویکردی سازنده برای گسترش توانایی‌های کارکنان در عرصه‌های گوناگون شغلی و حرفه‌ای است. در اثر حاضر، تجربه‌های عملی و اجرایی بعضی از معلمان دورۀ ابتدایی و دبیرستان در زمینۀ بی‌ انضباطی، دروغ‌گویی، مشکلات یادگیری دانش‌آموزان در درس املا، ارتقاء سطح نوشتاری کودکان پایۀ اول دبستان، اهمیت تشویق در موفقیت تحصیلی و نحوۀ افزایش تمرکز دانش‌آموزان دچار حواس پرتی بیان شده است. نویسنده پژوهش‌های برگزیدۀ استانی منطقۀ دماوند را از سال تحصیلی 90 تا 96 جمع‌آوری کرده و در کتاب حاضر آورده است.

کتاب حاضر جلد اول مجموعۀ "طراحی آموزشی" و شامل نُه فصل است. در این کتاب مبانی نظری طراحی آموزشی، مزایا و محدودیت‌های آن، ویژگی‌های طراحان مبتدی و خبره و واژگان پرکاربرد این حوزه بررسی شده است. در آغاز، واژگان مطرح در مدل‌های طراحی آموزشی به دقت تشریح شده و در ادامه، موضوع تحلیل و ارزیابی نیازهای یادگیرندگان و وظایف یادگیری مورد بحث قرار گرفته است. راهبردهای هدایت‌کنندۀ یادگیری به هشت طبقۀ دانش بیانی، مفاهیم، اصول، رویه‎ها، حل مسائل در حوزه‌های خاص، راهبردهای شناختی، تغییر نگرش و مهارت‌های روانی-حرکتی تقسیم شده‌اند. در هر فصل، نمودارها و مدل‌های فرایند طراحی آموزشی آمده و در انتهای هر فصل خلاصۀ مباحث فصل در یک نمودار گنجانده شده است.

در کتاب حاضر، کاربرد روش‌های نو در تدریس در پنج فصل بررسی شده است. در فصل اول مباحثی چون تعاریف یادگیری، عوامل مؤثر بر یادگیری و ابعاد آن و نظریه‌های انگیزش در یادگیری مطرح شده است. نویسنده در فصل دوم قوانین یادگیری، نظریۀ شناخت‌گرایان، رفتارگرایان و گشتالت و سبک شناختی را بررسی می‌کند. فصل سوم به مبانی تدریس، دیدگاه ایده‌آلیسم دربارۀ تدریس و اثبات‌گرایی دربارۀ آموزش و تدریس اختصاص دارد. در فصل چهارم الگو و راهبردهای آموزشی بررسی می‌شود و در فصل پنجم روش‌های فعال و نوین تدریس معرفی می‌گردد.