آموزش و پرورش

اقدام‌پژوهی همان پژوهش عملی معلمان است که به کمک آن می‌توانند فعالیت‌های عملی خود را در کلاس به صورت پژوهش دربیاورند و تدابیر خود را در قالب اقدام‌پژوهی ارائه دهند. اقدام‎پژوهی شاید قدرتمندترین و ماندگارترین پژوهش در نظام‎های آموزشی است که در کنار سایر فعالیت‌های پژوهشی جای خود را باز کرده است و همواره در صدر برنامه‎های ‌آموزشی و پژوهشی نظام‌های آموزشی قرار می‌‏گیرد. به کمک اقدام‌‌پژوهی، معلمان می‎توانند به بهترین شیوه ممکن وظایف آموزشی و تربیتی خود را اداره کرده و تدریس خود را غنا بخشند. کتاب حاضر حاوی هفت فصل است و در این فصول چیستی اقدام‌پژوهیو چگونگی انجام آن، شیوه گردآوری داده‌ها و چگونگی تحلیل آن‌ها را توضیح می‌‏دهد.

کتاب حاضر جلد نخست از این مجموعه دوجلدی است که در آن دیدگاه‎های تاریخی آموزش و پرورش اسلامی با بررسی مصرِ قرن نوزدهم و مراکشِ قرن بیستم و سپس اهداف و مدل‌های آموزش و پرورش اسلامی و بالاخره اصلاحات در آموزش و پرورش اسلامی با مطالعات موردی در کشورهای اندونزی، افغانستان و پاکستان و نحوه اصلاحات صورت گرفته در مدارس این کشورها شرح داده شده است.

این کتاب ازجمله آثاری است که در سال ۱۳۲۵ ه.ق برای آموزش الفبا به نوآموزان و خردسالان نوشته شده است. نویسنده کوشیده است به شیوه تحلیلی، الفبا را به مخاطبان خود بیاموزد. او موضوع‌های دیگری را نیز مطرح کرده است. وی در بیان حکایت‌ها، ضمن توجه دقیق به آموزش حروف و لغات و تأکید بر یادگیری حروف مشابه در زبان فارسی، متن حکایت‎ها را هم آموزشی نگاشته است. عمده‌ترین مضامین کتاب نیز دربرگیرنده مباحث دینی، مذهبی و تبیین موضوعاتی در علوم گوناگون، نظیر جغرافیا، نجوم و جانورشناسی است.

کتاب حاضر دومین جلد از یک مجموعه دوجلدی است که در آن ذیل "اهداف و مدل‌های آموزش و پرورش اسلامی" برخی تجربه‌ها و مدل‌های آموزشی و تربیتی مدارس اسلامی، با مطالعات موردی در کشورهای ترکیه، تایلند، سنگاپور، مالزی، بریتانیا، سوئد و ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

ژاپن به عنوان کشوری در عرصه تکنولوژی و صنعت شناخته می‌شود و بسیاری از صاحب‎نظران نیز ریشه‌های این پیشرو بودن را در ساختار نظام آموزشی این کشور جست‌وجو می‎کنند. نویسنده در این کتاب، معمولاً از کشور ژاپن و به ویژه مدارس آن به عنوان نماد «جمع‎گرایی» یا «گروه‎گرایی» یاد می‎کند و از کشور امریکا به عنوان نماد «فردگرایی». وی نظام آموزشی این دو کشور را با هم مقایسه می‌‏کند و نشان می‌دهد که معلمان ژاپنی با دادن اختیار عمل به دانش‌آموزان، آن‌ها را خودمختار بار می‌‏آورند و فردیت آن‎ها ر ا در جمعیت جست‌وجو می‎کنند.

کم‌توانی ذهنی، اختلالی است که بر تمامی جنبه‎های مهم تحولی، مانند کنش‌ورزی شناختی، رفتاری، جسمانی، اجتماعی و هیجانی تأثیر منفی می‏‌گذارد. تأخیر زبانی و حرکتی نوزاد در سنین اولیه زندگی می‎تواند سرنخ‎هایی مهم از این اختلال در اختیار ما قرار دهد. کتاب حاضر در هفت فصل تدوین شده است با عنوان‌های مقدمه، تعریف و توصیف، طبقه‌بندی فرایند ارزیابی و تشخیص، سبب‎شناسی، ویژگی‌های افراد مبتلا و... . همچنین علاوه‎بر واژه‎نامه انگلیسی به فارسی، برای اولین‎بار، واژه‌نامه توصیفی در پایان فصل هفتم آورده شده است.

در این کتاب، به شکل تفصیلی با رویکرد به کارگرفته شده در تربیت معلم، یعنی تربیت «معلم فکور» آشنا می‎شوید که سعی دارد به صورت فزاینده، عمل فکورانه را درمعلم و دانشجومعلم بارور کند. با این رویکرد، از جمله موضوعات و محورهای زیر در کتاب پی گرفته می‌شود: «تربیت فکری معلم از نگاه دین»، «ابعاد تفکر انتقادی در تربیت معلم فکور»، «نویسندگی، ابزار حرفه‌‏ای و بالندگی معلم فکور»، «اخلاق حرفه‎ای معلم فکور»، »تجربه زیسته معلم فکور»، «فناوری اطلاعات و توسعه حرفه‎ای معلم فکور»، «دانشگاه فرهنگیان و تربیت معلم فکور».

کلاس چندپایه، کلاسی است که در آن، یک معلم، زیر یک سقف، دانش‌آموزانی را که از نظر سن، توانایی، مهارت و پایه تحصیلی متفاوت هستند، در طول یک سال تحصیلی آموزش می‌دهد. مؤلف کتاب مدعی است تمام آنچه را که معلمان باید برای آموزش در کلاس‌های چند پایه بدانند، ارائه داده است: نحوه برنامه‌ریزی خلاق در کلاس‌های چندپایه، اصول طراحی در برنامه این کلاس‌ها، تکلیف و انواع نقش آن، بازی‌های آموزشی و نمونه‌هایی از آن، هوش‌های چندگانه و تأثیر آن در اداره بهتر این کلاس‌ها و مهم‌ترین هدف‌های درس‌پژوهی، از جمله مباحثی است که در کتاب حاضر بررسی شده است.

در این دوره پر تحول، عنصر دانش به عنوان سرمایه معنوی و فکری سازمان‌ها از جمله سازمان آموزش و پرورش، کلید اصلی موفقیت مدیران است . یکی از رویکردهای مدیریتی نوین که آموزش و پرورش کنونی برای رسیدن به اهداف خود به آن نیاز دارد، مدیریت دانش است. این کتاب که آن را در دو بخش می‌خوانید، نویسنده به تشریح و بررسی مدیریت دانش و تأثیر آن در تعالی آموزش و پرورش پرداخته است. مدیریت دانش: تعاریف، دیدگاه‌ها، نقش‌ها و رهنمودها، مدیریت دانش در عصر نوین، انواع دانش، مکاتب مدیریت دانش، مستندسازی تجربیات مدیران، منابع یادگیری مدیران و مدیریت دانش در مدارس، از جمله موضوعات کتاب هستند.

هواداران دیدگاه آموزش تلفیقی و فراگیر بر آن‌اند که نیازهای ویژه آموزشی کودکان با ناتوانی، باید در کلاس عادی و از طریق همکاری بین نظام عادی و خاص برطرف شود. در سال‌های اخیر حضور دانش‌آموزان با نیازهای ویژه در مدارس عادی گسترش یافته است؛ اما متأسفانه هنوز آگاهی و شناخت کافی نسبت به چگونگی برخورد با این گروه از دانش‌آموزان وجود ندارد. این کتاب با هدف پاسخ‌گویی به این نیاز و با عنایت به مشکلات موجود در مدارس ایران و برای معلمان و والدین این بچه‌ها نوشته شده است و در فصل دوم به‌طور خاص، به مسائل کودکان نابینا یا کم‌بینادر مدارس پرداخته است.