ارزش‌های اخلاقی

بچه‎های «مَنزَکی‌ها»، حرف بزرگ‌ترها را گوش نمی‌کنند و تبدیل می‌شوند به آدم‎های قدکوتاه با دماغ‌های بزرگ، کله صاف و شکم‌های برآمده! آن‌ها روستایشان را ترک می‎کنند و به جنگلی در دوردست می‎روند. در نزدیکی جنگل، پیرمردی به نام «بابادانا» زندگی می‏‌کند که راه درست را به منزکی‌ها نشان می‎دهد. آن‎ها سعی می‎کنند ارزش‌های اخلاقی را یاد بگیرند؛ البته کار آسانی نیست. آن‌ها صرفه‌جویی، رعایت کردن حق همسایه و... را یاد می‎گیرند؛ اما زمستان سرد و سخت با خودش قحطی می‎آورد! آیا منزکی‎ها آماده مقابله با قحطی هستند؟

در این داستان کودکان نه‌تنها با آناتومی و فیزیولوژی قلب انسان آشنا می‌شوند، بلکه از جایگاه ویژه قلب در برقراری ارتباط و نیز ایجاد ویژگی‌هایی چون مهربانی، سخاوت، بخشش، تنها نبودن و... آگاهی می‌یابند.

این کتاب دل‌نوشته‌های یک طلبه است؛ طلبه‎ای با تجاربی مثل تجارب بقیه مردم و شامل مجموعه داستان‌هایی است که با لحن صمیمانه و بعضاً با چاشنی طنز نوشته شده است و هر کدام می‌توانند به عنوان یک درس، برای بهبود کیفیت درس خواندن و تقویت حافظه و تقویت مهارت های یادگیری و پژوهشی مورد استفاده قرار بگیرند. در داستان اول از سختی درس‌ها می‎گوید و از تکرار آن‌ها. در داستان بعدی از تلاشش برای ساختن خانه می‎گوید و ... .

اخلاق یکی از ابتدایی‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای زندگی بشری است. انسان فقط در پرتو اخلاق صحیح است که به عنوان موجودی هدفمند، به آرمان‌های خود دست می‎یابد. از طرفی، از دیدگاه اسلام، خانواده محبوب‎ترین بنا و نیز کانون اخلاقی جامعه است. این کتاب دربردارنده عوامل مؤثر در اخلاق خانوادگی برای استحکام سلامت فرد و جامعه از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه است. در واقع، در این کتاب، ضمن بیان عوامل تأثیرگذار اخلاقیِ هر یک از اعضای خانواده نسبت به یکدیگر، مصادیق قرآنی و نهج‌البلاغه با عملکرد خانواده‌های امروزی نیز تطبیق داده شده است.

اشعار این کتاب درباره دختران کوچکی به نام‌های «عسل» و «غزل» و عروسک‎هایشان است. عسل و غزل، در کنار هم اتفاقات مرتبط با زندگی روزمره را در خانه و مدرسه تجربه می‏‌کنند و ارزش‎های پایدار و بدون مرز اخلاقی را می‎آموزند. کودکان پنج تا هشت سال در این اشعار، حس جاندارپنداری را درک می‏‌کنند و با خصایل نیک انسانی، مانند دوستی، بخشندگی و همدلی آشنا می‌‏شوند.

خوک اولین کسی است که از آمدن غریبه باخبر می‎شود. به نظر خوک، او یک موش صحرایی کثیف است و به نظر اردک، موش‌های صحرایی همه دزد هستند؛ اما قورباغه مطمئن نیست و سعی می‎کند حقیقت را کشف کند. شب‌هنگام قورباغه به نوری که می‎بیند، نزدیک می‌شود. موش کنار چادرش آتش روشن کرده و بوی غذای خوشمزه‌ای همه‌جا را پر کرده است. قورباغه احساس می‎کند همه‌چیز گرم و دوستانه است؛ اما خوک و اردک باور نمی‎کنند. آن‌ها نزد خرگوش صحرایی می‎روند و می‎خواهند که موش صحرایی از آنجا برود. نظر خرگوش چیست؟ او چه کار می‌کند؟

این کتاب حاوی پنج داستان کوتاه است. «پادشاه بدجنس»، «بره پشمالو و گرگ بی‌رحم» و «ماجرای شاهزاده و لک‌لک‌ها »، نام سه داستان از این مجموعه است. داستان آخر درباره پسر شاهزاده‌ای است که بسیار لوس و خودخواه بزرگ شده است. او هر روز کنار رودخانه می‎رود و لک‌لک‌ها را با سنگ می‎زند و تخمشان را به خانه می‌برد و می‎خورد. بعد از مدتی، دوستان او به دیدنش می‎آیند و پسر آن‌ها را برای دیدن لک‌لک‌ها به کنار رودخانه می‎برد؛ اما هیچ اثری از لک‌لک‌ها نیست! آن‌ها کجا رفته‌اند؟

«پریا» و «آریا» دوقلو هستند و بسیار شبیه، مانند سیبی که از وسط دو نیم شده باشد! آن‌ها با پدر و مادر و مادربزرگشان زندگی می‎کنند. پریا و آریا موقع بازی، همه‌جا را ریخت و پاش می‎کنند، اسباب‌بازی‌ها و کاغذها و مدادهایشان روی زمین می‌ریزد، طوری که پای مادر روی توپ کوچکی می‎رود که وسط اتاق افتاده است و زمین می‎خورد. پدر و مادر حسابی عصبانی هستند. در همین موقع، مادربزرگ پادرمیانی می‎کند و از بچه‌ها می‎خواهد که وسایلشان را جمع کنند تا او برایشان خوراکی‎های خوشمزه بخرد و قصه بگوید و... . داستان با ماجراهای مختلف پریا و آریا ادامه می‌یابد.

این کتاب مشتمل بر یازده داستان رئال، برای گروه سنی دوازده تا شانزده سال است. این داستان‌ها به تفکیک و به صورت یکی در میان برای دختران و پسران نوشته شده است. رفتار با مستمندان، رفتار با کودکان بدون تبعیض، انتخاب صحیح و آگاهانه، دوری از غرور و خودپسندی، همکاری و خرافات، از جمله موضوعاتی است که داستان‌ها براساس آن‌ها نوشته شده‌اند. همچنین پایان داستان‌ها باز است و بچه‌ها را تشویق به تفکر می‌کند.

این داستان درباره مهربانی و محبت به دیگران است. درباره اینکه آدم‌ها می‌توانند به یکدیگر کمک کرده و گرهی از کار هم باز کنند. فقط دو ساعت به تحویل سال مانده است. «اردلان» در آرایشگاه منتظر است تا موهایش را کوتاه کند؛ ولی آرایشگاه بسیار شلوغ است... . «آتوسا» به خیاطی «شیرین‌خانم» رفته است تا لباس را بگیرد؛ اما برق رفته است و او پشت در مانده است... . «مریم»، دختر گل‌فروش، هنوز گل‌هایش را نفروخته است و باید قبل از تحویل سال خانه باشد و خیابان‌ها شلوغ‌تر از همیشه است! آیا هر یک از این بچه‌ها می‎توانند به موقع در خانه باشند و سال نو را در کنار خانواده شروع کنند؟