برنامه ریزی درسی

کتاب پیش رو تلفیقی از دیدگاه‌های بومی در برنامه‌ریزی درسی را برای تدوینگران برنامۀ درسی و معلمان و مدیران فراهم کرده است. اهداف کتاب، چشم‌انداز، تاریخچه، هندسۀ اعتقادی، فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی، آموزشی و زیستی مردمان بومی مانتویوبای کانادا در بخش اول کتاب مطرح شده‌اند. سپس نتایج بومی سازی برنامۀ درسی در حوزه‌های تخصصی یادگیری(در طول سه مرحلۀ رشدی) تشریح شده‌اند. توصیف فهرستی از واژگان تخصصی و پروژه‌های نشان‌دهندۀ تلفیق دیدگاه‌های سنتی در برنامۀ درسی نیز در بخش‌های دیگر آمده‌است.

نویسنده در این دانشنامه اطلاعاتی دربارۀ طرز کار بدن انسان ارائه کرده است. این کتاب حاوی تصاویر رنگارنگ است و مطالب آن می‌تواند به عنوان موضوع درسی یا سرگرمی مورد استفادۀ دانش‌آموزان قرار گیرد.در کنار هر تصویر اطلاعاتی به خواننده داده می‌شود و با پیکان به تصویر مرتبط اشاره می‌کند. استخوان‌ها و مفصل‌ها، کار ماهیچه‌ها، واقعیت‌هایی دربارۀ چشم، حواس بویایی و چشایی و هورمون‌ها از جمله مباحث مطرح در این دانشنامه است.

نویسنده در این کتاب شرح زندگی، عقاید، مراحل طراحی برنامۀ درسی، مفاهیم کلیدی و اندیشه‌های سازمان‌دهندۀ بیست و سه پژوهشگر حوزۀ مطالعات درسی از جمله هیلدا تابا، کامرون مک‌ کارتی، جان فرانکلین و باربارا اس میترانو را مطرح می‌کند. یکی از شاخه‌های آموزش و پرورش در هر کشوری، مطالعات برنامۀ درسی است. هدف این رشته شناسایی، کشف و بیان پدیده‌های پیچیدۀ آموزشی و تربیتی است.

برای پیشرفت تحصیلی کتاب‌های زیادی تدوین شده‌اند. این کتاب پنج فصلی در فصل اول شرایط صحیح مطالعه، اعم از روش، اصول و تکنیک سامان‌دهی، و مدیریت زمان و مکان مطالعه رابیان می‌کند. در فصل دوم چیستی برنامه‌ریزی و نحوۀ جمع‌بندی درس‌ها در سه ماه آخر آمده است. مهارت‌های کسب موفقیت‌ تحصیلی و راهکارهای تقویت حافظه در بخش سوم و خلاصه‌نویسی و مرور و تکنیک‌های مربوط در فصل چهارم مطرح شده اند. شیوه‌های تست ‌زدن و پنج کلید ساده در حل انواع تست‌های دشوار نیز محتوای فصل آخر کتاب را تشکیل می‌دهند.

دربارۀ مطالعه و افزایش کیفیت آن مطالب زیادی گفته‌اند. در کتاب حاضر، معنای مطالعه، روش‌ها و مقدمات آن، گام‌ها و نکات اساسی در مطالعه اولین مطالبی هستند که بیان شده‌اند. سپس تکنیک‌های حضور فعال در مطالعه و تمرکز حواس، برنامه‌ریزی، مراحل آمادگی برای امتحان، تکنیک‌های تندخوانی، عوامل تغذیه‌ای مؤثر در مطالعه، انگیزه و راه‌های بالابردن آن، راه‌های تقویت اعتماد به‌نفس و خودباوری مطرح شده‌اند. کتاب شامل تعدادی نمونه جدول برنامۀ درسی برای مطالعۀ روزانۀ دانش‌آموز به تفکیک رشته و پایۀ تحصیلی است.

این کتاب مجموعۀ قوانین و مقرراتی را برای طراحی یک واحد آموزشی ارائه می‌دهد. بخش اول اطلاعاتی دربارۀ برنامۀ سالانۀ مدیران مدارس از جمله پیش نیازهای مورد نیاز در تدوین برنامه، فرمهای پرکاربرد در نظارت و توصیه‌هایی برای جلسات شورای معلمان ارائه می‌دهد. بخش دوم دربارۀ طرح درس نیمه‌ساخته است که هفته‌های آموزشی، حیطه‌های محتوایی بودجه‌بندی، آزمون‌ها و برگۀ کنترل محتوای درس‌ها را بررسی میکند. بخش سوم در حوزۀ اجرا و عملیاتی‌سازی، یک بسته با عنوان بستۀ مدیریت کلاسی در اختیار مدارس قرار می‌دهد که شامل کارآزمون، کاربرگ و محتوای دیجیتال ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و بسته‌های اوقات فراغت است.

هر ساله یکی از دغدغه‌های مدیران مدارس تهیه و تدوین برنامۀ سالانه است. کتاب حاضر به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای مدارس در مورد اجرا و مراقبت از برنامۀ درسی در قالب طرح درس‌های نیمه‌ساخته، فر‌م‌های نظارتی و پرتکرار، و مبانی و پیش‌نیازهای بالادستی برای برنامه‌ریزی بهتر فراهم شده‌است. این مجموعه بسته‌ای را باعنوان بستۀ مدیریت کلاسی به منظور طراحی آموزشی کلاس درس در اختیار مدارس قرارمی‌دهد. کتاب حاضر از این مجموعه به برنامۀ درسی پایۀ یازدهم علوم انسانی اختصاص دارد و شامل توصیه‌های مدیریتی و نیز محتوای دیجیتال در لوح فشردۀ ضمیمه است.

هر ساله یکی از دغدغه‌های مدیران مدارس تهیه و تدوین برنامۀ سالانه است. کتاب حاضر به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای مدارس در مورد اجرا و مراقبت از برنامۀ درسی در قالب طرح درس‌های نیمه‌ساخته، فر‌م‌های نظارتی و پرتکرار، و مبانی و پیش‌نیازهای بالادستی برای برنامه‌ریزی بهتر فراهم شده‌است. این مجموعه بسته‌ای را باعنوان بستۀ مدیریت کلاسی به منظور طراحی آموزشی کلاس درس در اختیار مدارس قرارمی‌دهد. کتاب حاضر از این مجموعه به برنامۀ درسی پایۀ دهم علوم انسانی اختصاص دارد و شامل توصیه‌های مدیریتی و نیز محتوای دیجیتال در لوح فشردۀ ضمیمه است.

این کتاب تلاش می‌کند تا علاوه بر معرفی تاریخچه‌ای از آموزش و پرورش پیش از دبستان در جهان و ایران، مولفه‌های اصلی برنامۀ پیش از دبستان در ده کشور دنیا را هم بررسی کند. از موضوعات دیگر کتاب می‌توان به محیط یادگیری در آموزش پیش‌دبستان، سن ورود به این پایه، ویژگی‌های کودک پیش‌دبستان، ویژگی‌های مربیان، الگوهای مطرح در آموزش و پرورش و اهداف دورۀ پیش‌دبستان اشاره کرد. اساس‌نامۀ دورۀ پیش‌دبستانی، سند ملی و دستورالعمل اجرایی برنامۀ آموزش و پرورش پیش از دبستان در سال تحصیلی 1395-96 در پیوست آمده است.

دورۀ ابتدایی زمان شکل‌گیری شخصیت و رشد فرد است و برنامۀ درسی باید زمینۀ تفکر را در کودک این سن ایجاد کند. کتاب حاضر در همین زمینه و در چهار فصل تدوین شده‌است. ابتدا مفهوم و ماهیت تفکر از دیدگاه‌های گوناگون و دیدگاه دبونو و سپس چگونگی آموزش و پرورش تفکر در برنامۀ درسی ملی مطرح شده‌اند. در فصل سوم نیز چگونگی طراحی برنامۀ درسی و جایگاه تفکر مبتنی بر نظریۀ دبونو (تفکر جانبی، شش‌ کلاه تفکر و ابزارهای کورت) با توجه به عناصر چهارگانۀ برنامۀ درسی (اهداف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی) آمده است.