تاریخ شفاهی

دکتر عبدالحمید دیالمه در زمره نام‌آوران گمنامی است که تاکنون کاری در شأنشان انجام نشده است. کمتر انقلابی‌ای در حد شهید دیالمه ناشناخته مانده است. شهید دیالمه با طرح مباحثی چون: انسان خلوت و خلوت انسان، طراح هدایتی، مذهب در بوته تاریخ، انسان درقالب زمان، الیناسیون (از خود بیگانگی جامعه) و.... در پی ترسیم انسان‌شناسی اسلامی و نقش مذهب در زندگی آدمی بود. او برای اولین بار در سطح دانشگاه از صیرورت انسان بر صراط مستقیم سخن گفت و با طرح ضوابط حرکت بر این راه از جمله زهد و آزاداندیشی، صبر، توکل، شفاعت، فقر، قضا و قدر، امام و انتظار، مفاهیم اصیل و دقیق شیعی و تفاوت آن با مفاهیم دیگر را بازخوانی کند، تا هم نقشه راهی که قرآن کریم برای سعادت انسان بیان داشته ترسیم شود و هم نشان دهد که دغدغه‌ها و دل مشغولی‌های او از سنخ دیگری است. این کتاب سعی دارد این شهید بزرگوار را به تمام جوانان انقلابی معرفی کند.

کتاب «خانواده ابدی» روایت یکی از هزاران ترور مردم بی‌گناه توسط منافقین در دهه‌شصت است. منافقین با تهاجم به خانه محسن اسکندری، مادر خانواده را در مقابل چشمِ چهار فرزندش به شهادت رساندند. بعد از این حادثه تلخ، پدر خانواده با صبر وبردباری به فرزندانش کمک می‌کند تا شوک ناشی از روز حادثه و شهادت مادر را پشت‌سر بگذارند. بانویی مؤمن، مسئولیت فرزندان شهید را برعهده می‌گیرد و با پر کردن جای خالی مادر، زندگی دوباره‌ای به آن‌ها می‌بخشد. کتاب «خانواده ابدی» سرشار است از آموزه‌های دینی، انسانی و تاریخی. به‌ویژه تحولاتی که پس از شهادت عشرت و ورود بانوی ایثارگر دیگری در زندگی خانواده این بانوی شهیده پیش آمد.

کتاب «دادستان شهید» به زندگی و مبارزات ‌علی قدوسی از علمای مبارز شیعه علیه حکومت پهلوی و پیرو و همراه امام خمینی در مبارزات علیه رژیم و دادستان کل انقلاب اسلامی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد. آیت‌الله علی قدوسی از شاگردان آیت‌الله صدوقی، آیت‌الله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی بود. او از مؤسسین و مدیران مدرسۀ علمیۀ حقانی و مکتب توحید بود که با مدیریت مدرسۀ حقانی توانست سیستم آموزشی حوزۀ علمیه را تغییر دهد؛ شاگردان و تربیت‌شدگان مدرسه حقانی، تحت مدیریت او، سمت‌ها و مسئولیت‌های مهمی‌ را بعد از انقلاب به عهده گرفتند. آیت‌الله قدوسی بعد از انقلاب اسلامی ایران، دادستان انقلاب و عضو شورای عالی قضایی شد و خدمات ارزنده و نقش موثری در این قوه ایفا کرد و سرانجام در جریان بمب‌گذاری دادستانی در 14 شهریور 1360 به شهادت رسید. آیت‌الله قدوسی داماد علامه طباطبایی است و محمدحسن، فرزند بزرگ آیت‌الله قدوسی در جنگ ایران و عراق به شهادت رسید.

این داستان درباره زندگی محمد سرور رجایی است. او در میان دهه هفتاد افغانستان را به دلیل حمله طالبان به این کشور ترک کرده و به ایران آمده است. او مؤسس خانه ادبیات افغانستان بود و از شعرای به‌نام محسوب می‌شد. این کتاب زندگی محمد سرور رجایی را که در سال 1400 بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت، از زبان خودش اما به قلم فروغ زال، روایت کرده است.

این کتاب درباره زندگی و شخصیت قیصر امین‌پور است. این شاعر توانمند به شاعر کوچه‌های آفتاب معروف و از اساتید دانشگاه تهران و بهترین شعرای معاصر بود. کتاب حاضر روایت خود را با خاطره‌ای از پدر ایشان آغاز کرده است که درباره کودکی و نوجوانی امین‌پور توضیحاتی را ارائه می‌دهد. در ادامه کتاب شعرا و نویسندگان زیادی همچون حامد صلاحی، سیدحسن حسینی و سعید بیابانکی از قیصر امین‌پور خاطرات زیادی را بیان کرده‌اند.

این کتاب روایتی از زندگی‌ و خاطرات مرحوم فرج‌الله سلحشورست که در پنج فصل تدوین شده است. راویان خاطرات: خود ایشان، ‌ رهبری و دیگر افرادی هستند که مرحوم سلحشور را می‌شناختند. در یکی از فصولِ کتاب، راویان به‌طور مجزا درباره روند نگارش فیلمنامه حضرت یوسف (ع) و ساخت آن توضیحاتی داده‌اند. یادداشت‌های افراد مختلف درباره آقای سلحشور، ‌ فیلم‌شناسی، ‌سال‌شمار زندگی و تصاویر، بخش‌های انتهایی کتاب را تشکیل داده‌اند.

این کتاب روایت‌گر زندگی شهید اسماعیل قرجوانی است. او در خانواده‌ای مذهبی متولد شد و هنگام نوجوانی در کارگاه نجاری کار می‌کرد. با آغاز جنگ تحمیلی راهی جبهه‌ها شد و حتی پس از مجروحیت شدید هم دست از نبرد با دشمن بعثی نکشید. این سرباز امام در عملیات کربلای چهار شهید شد.

روزی سه تا حمید بودند که تصمیم گرفتند فرار کنند و به جبهه بروند. هر سه آنها نُه ساله بودند و سر پرشور و دل عاشقی داشتند. «بچه بازارچه» روایت ساده و صادقانۀ یکی از رزمندگان اسلام است از روزهای جنگ با رژیم بعث عراق و همچنین روایتی است از تلاش این رزمنده و دوستانش برای حضور در جبهه‌های حق علیه باطل. این کتاب 9 فصل دارد و در انتها نیز عکس‌ها و اسناد مربوط به این رزمنده قرار داده شده است.

این کتاب، زندگی ایران‌شناسان و جغرافی‌دان‌های معروف معاصر را روایت می‌کند که بیش از 60 جلد کتاب و 300 مقاله از خود به‌جای گذاشته است. این شخصیت علمی برجسته، آقای منوچهر ستوده می‌باشد که جزو چهره‌های ماندگار است که در سال 1395 فوت کردند. آشنایی با زندگی این دانشمند و زبان‌شناس بزرگ باعث می‌شود تا با مفاخر ملی خود بیشتر آشنا شویم.

کتاب «درخت تنها» زندگی‌نامه حسین برزگر است که از نوجوانی در بسیج مشغول فعالیت بوده و سپس وارد جنگ می‌شود. اولین شب ورودش به جبهه او را به شوخی توی چادری می‌خوابانند که شهدا را گذاشته‌اند و او بدون اطلاع بین آنها تا صبح می‌خوابد. او به دلیل شیطنت‌هایی برگردانده شده ولی باز هم به جبهه می‌رود و به دلیل اینکه از بچگی یک پای معلول دارد او را به قسمت تعاون لشگر علی ابن ابیطالب می‌فرستند. تا مدت‌ها مسئول کارت و پلاک بوده و در قسمت کفن کردن و شناسایی شهدا فعالیت داشته است. حسین بعد از جنگ هم در منطقه می‌ماند و مشغول تفحص می‌شود و تا حالا جزءیکی از مؤثرترین نیروهای ستاد مفقودین ایران است و در امر تفحص فعال است.