مهارت‌ های رفتاری

یادگرفتن حل مسالمت‌آمیز اختلاف‌ها یکی از مهارت‌هایی است که کودکان باید بیاموزند. کتاب حاضر در قالب داستانی کودکانه به موضوع جنگ، دعوا و کشمکش می‌پردازد و با بیان نمونه‌هایی واقعی از چنین اتفاقاتی، عواقب و سپس راه‌حل آن‌ها را به مخاطب می‌آموزد. در صفحۀ آخر کتاب نیز چگونگی استفاده از مطالب آن به بزرگ‌ترها آموزش داده شده است تا والدین یا معلمان بتوانند موضوع کتاب را برای بچه‌ها بهتر تشریح کنند.

"ریحانه" و "پیشی‌کوچولو" دوست‌های خوبی هستند. امروز که ریحانه نشسته بود و بال‌های پروانه‌ای را که نقاشی کرده بود رنگ می‌کرد، پیشی‌کوچولو به سراغش آمد. او می‌گفت "کلاغ قارقاری" موشک کاغذی‌اش را برده است. ریحانه گفت: خب برو پسش بگیر. اما پیشی خجالت می‌کشید، می‌ترسید، صدایش بلند نبود تا به گوش کلاغ برسد. اما موشک مال او بود و باید آن را پس می‌گرفت. شاید ریحانه بتواند کمی بیشتر هم به او کمک کند. باید دوباره از او راهنمایی بخواهد.

کودکان امروزی ساعت‌های زیادی را صرف تماشای تلویزیون و بازی‌های رایانه‌ای می‌کنند و خانواده‌ها همواره به دنبال حل این مشکل هستند. داستان این کتاب نیز دربارۀ پسربچه‌ای‌است که به خاطر بازی‌های زیاد رایانه‌ای، از دوستانش و تیم فوتبال کنار می‌کشد. در جریان داستان می‌خوانیم که او در اثر یک اتفاق متوجه اشتباهش می‌شود و برنامه‌ای هفتگی درست می‌کند و می‌کوشد وقتش را برانامه‌ریزی کند تا به همۀکارها برسد.

بسیاری از کودکان با وجود داشتن توانایی‌های بسیار، از ترس شکست خوردن، هیچ کاری را امتحان نمی‌کنند. در این مجموعه به کودکان آموزش داده می‌شود که فعالیت‌های جدید را امتحان کنند و به توانایی‌های خود اطمینان داشته باشند. همچنین به والدین یادآوری می‌شود که در تربیت فرزندانشان، مهارت‌ها و صفات نیک انسانی را ارزشمند بدانند و کودکان را به کسب این ویژگی‌ها تشویق کنند.

هدف این مجموعه، پرورش و ارتقای هوش شناختی یا همان هوش هیجانی در کودکان است. به همین منظور در هر صفحه فعالیت‌های خلاقانه‌ای طراحی شده است که کودک باید با کمک والدین یا مربیان آن‌ها را انجام دهد. از موضوعات مورد بررسی در تمرین‌ها به چند عنوان اشاره می‌کنیم: عزت نفس، خودشکوفایی، حل مسئله، انعطاف‌پذیری، واقع‌گرایی، خوش‌بینی و تحمل فشار روانی.

این کتاب در چهار بخش و سیزده فصل تألیف شده است، نویسنده مخاطب را دعوت می‌کند تا به شیوه صحبت کردن خود فکر کند، چرا گوش دادن در زندگی این‌قدر اهمیت دارد، چطور شنونده بهتری شویم و به عمق تجربه گوینده نفوذ کنیم و چطور مراقب باشیم عادات نادرست، از کیفیت گوش دادن نکاهد. در انتهای هر فصل تمرین‌هایی برای بهبود مهارت گوش دادن گنجانده شده است.

کتاب پیش رو در چهارده فصل و سه بخش کلی تدوین شده است. بخش اول مربوط به شیوه‌های ایجاد رفتار جدید است. چهار فصل این بخش شامل شکل‌دهی، رهنموددهی و انتقال مهار محرک، زنجیره‌سازی و شیوه‌های آموزش مهارت‌های رفتاری است. بخش دوم به شیوه‌های افزایش رفتار مطلوب و کاهش رفتار نامطلوب می‌پردازد و شامل چهار فصل است. در بخش سوم به شیوه‌های تغییر رفتارهای پیچیده پرداخته شده است که مشتمل بر پنج فصل است. این کتاب در درس‌های روش‌های تغییر رفتار مقدمه‌ای بر روش‌های روان‌درمانی، روان‌شناسی بالینی، تحلیل رفتار کاربردی و مدیریت رفتار کاربرد دارد

کودکان به خلق و خوی والدینشان توجه دارند و از آن تأثیر می‌پذیرند. نویسنده در کتاب حاضر می‌کوشد تکنیک‌هایی برای ایجاد آرامش(شامل تنفس عمیق، تصویرسازی هدایت‌شده، توجه و تمرکز) به مخاطب بیاموزد و نیز اولیا را راهنمایی کند چگونه‌ این فنون را به فرزندانشان آموزش دهند. همچنین، به نوجوان می‌آموزد چگونه برای انجام کارهای هنری و خلاقانه وقت بگذارد تا احساس آرامش و خرسندی پیدا کند. از جمله مواردی که کتاب به آن‌ها می‌پردازد، عبارت‌اند از: کاهش فشارهای روانی، ترس و نگرانی؛ داشتن اعتماد به‌نفس، آرامش و انعطاف‌پذیری بیشتر؛ مدیریت مشکلات عاطفی.

مهارت‌های رفتاری، اجتماعی و عاطفی را باید به فرزندان آموخت. این کتاب شامل رویکردی جدید است برای کمک به کودکانی که مشکل رفتاری دارند. نویسنده تکنیک‌های مثبتی ارائه می‌دهد که نه تنها وضع قانون برای بچه‌هاست، بلکه به آ‌ن‌ها کمک می‌کند وقتی چیزی را می‌خواهند، به آن برسند. دستورالعمل‌های این کتاب در 40 مورد، حس همدردی و توجه را به والدین می‌آموزند. از جمله مواردی که در کتاب به آن‌ها تأکید می‌شود، عبارت‌اند از: همدلی با دیگران، درک اهمیت مشارکت در کارها، رشد کنترل عاطفی.

تسلط بر مهارت‌های زندگی به آموزش و آموختن نیاز دارد. مجموعۀ حاضر جلد سوم از مجموعه‌ای سه جلدی است. مجلد حاضر خود شامل پنج جلد کتاب است که مهارت‌های زندگی را به طور غیرمستقیم آموزش می‌دهند. این مهارت‌ها در داستان‌هایی کودکانه، با موضوع‌های بسیار ساده ارائه شده‌اند. عنوان‌های این داستان‌ها و موضوعاتشان عبارت‌اند از: بهترین روز برفی (خلاقیت)؛ چای دونفره (همدلی)؛ پرستار فوق‌العاده (پیش‌داوری)؛ اولین روز مدرسۀ خواهرش (مقابله با استرس)؛ رازنگه‌داری(رازداری).