کودک و نوجوان

«جیمز هنری تروتر» پسری چهار ساله است که ناگهان یتیم می‌شود؛ چون کرگدنی که از باغ‌ وحش فرار کرده، پدر و مادرش را خورده است. او مجبور می‌شود با دو عمه‌اش زندگی کند که بسیار ترسناک و بدجنس‌ هستند. سه سال بعد، جیمز با مردی در جنگل ملاقات می‌کند. او کیسه کوچکی حاوی عناصر مورد نیاز برای ساختن معجونی جادویی را به جیمز می‌دهد که با خوردن آن، جیمز به ثروت و خوشبختی می‌رسد و ماجراهای جالبی برایش پیش می‌آید و... .

«حنا» دختر کوچکی است که با روایت قصه‌اش، کودکان را با شغل سنتی قالی‌بافی آشنا می‌کند. حنا که نام هیچ کدام از رنگ‌ها را نمی‌داند، یک شب در خواب با سفر به درون یک قالی، پا به دنیای رنگ‌ها می‌گذارد و هنر قالی‌بافی و نام رنگ‌ها را می‌آموزد.

این کتاب از مجموعه کتاب‌های «یادگارهای نادر ابراهیمی» است که در آن، گوشه‌ای از زندگی «طیفور بن عیسی بایزید بسطامی» روایت می‌شود. سال‌ها پیش در شهر بسطام، دانشمندی زندگی می‌کرد به نام «بایزید بسطامی» که بسیار عادل بود. زمانی مدیران مدرسه‌ای در شهر نیشابور، از بایزید دعوت کردند تا به آنجا سفر کند و علت محبوبیت خود را آشکار سازد. بایزید به نیشابور و به آن مدرسه رفت و راز به دست آوردن عزت و احترامش را برای دانش‌آموزان، مدیران و آموزگاران بیان کرد.

این کتاب از مجموعه کتاب‌های «یادگارهای نادر ابراهیمی» است و درباره دو درخت خرماست. درختان خرمایی که در حیاط مردی کافر هستند؛ ولی هر روز چند خرما هم به حیاط همسایه او می‌ریزد که مردی مسلمان و فقیر است. مرد کافر به کودکان او اجازه نمی‌دهد که آن خرماها را بخورند. پیامبر اکرم (ص) سعی می‌کنند دو درخت را با قیمتی چند برابر ارزش واقعی آن‌ها بخرند؛ اما مرد کافر رضایت نمی‌دهد، سرانجام... .

این داستان کودکی است که در سفری خیالی به دیدار امام موسی کاظم (ع) می‌رود و با مشکلات و خطراتی که ایشان را تهدید می‌کند، از نزدیک آشنا می‌شود. همچنین «صفوان»، یکی از یاران امام، برای مشورت نزد ایشان می‌آید. او قصد دارد شترانش را به حکومت قرض بدهد؛ امام او را از این کار منع می‌کنند؛ ولی صفوان علت این کار را نمی‌داند و... .

قهرمان داستان که یک کودک است، در سفر خیالی خود، با امام جعفر صادق (ع) ملاقات می‌کند. او در جلسه درس امام حاضر می‌شود و شاهد بحث و گفت‌وگوی امام با حاضران در جلسه است. امام بدون اینکه حرف دیگران را قطع کنند، به آن‌ها گوش می‌دهند و در برابر مخالفان عصبانی نمی‌شوند. کودک در پایان سفر خود چیزهای زیادی از امام یاد می‌گیرد، مانند گفت‌وگو کردن با دیگران و صادق و راستگو بودن.

در این داستان، کودکی که به سفرهای خیالی می‌رود، با امام سجاد (ع) آشنا می‌شود. قهرمان کوچک داستان از امام چیزهای زیادی می‌آموزد، مانند آداب معاشرت، رعایت حال همسایه، کمک کردن به دیگران، توهین نکردن و رفتار صحیح با دوستان و مهمانان. در داستان به حقی که آموزگاران به دانش‌آموزان دارند، اشاره شده و یادآوری می‌شود که پند و اندرز باید با محبت باشد، وگرنه هیچ اثری نخواهد داشت.

کتاب حاوی یازده نمایش‌نامه است که با استفاده از کتاب‌های فارسی دوم و سوم ابتدایی نوشته شده است. «روباه و خروس»، «تصمیم کبری»، «مرغابی و لاک‌پشت» و «من یک مدادتراش هستم»، نام برخی از این نمایش‌نامه‌هاست. نمایش‌نامه «آهای... شما هم بفرماید آش چغندر»، بر اساس داستان «چغندر پر برکت»، از کتاب دوم ابتدایی نوشته شده است و این موضوع را یادآوری می‌کند که: «به همدستی یکدیگر توانیم که دشمن را سر جایش نشانیم.»

کتاب حاوی نُه نمایش‌نامه است. از جمله این نمایش‌نامه‌ها می‌توان به نمایش‌نامه «محبت»، «هدهد»، «میوه هنر» و «آوای گنجشک‌ها» اشاره کرد. نمایش‌نامه «محبت» درباره نیکی کردن به دیگران و نتیجه آن است. نمایش‌نامه «سواره و پیاده»، این سخن سعدی را یادآوری می‌کند که: «هر که نان از عمل خویش خورد، منت حاتم طایی نبرد.»

پدربزرگ «مایکل» از دنیا رفته و مایکل بسیار غمگین است. دوست مایکل، «والدو»، برای او توضیح می‌دهد هر انسانی یک روح دارد که در بدنش زندگی می‌کند و اینکه هر کسی که از این دنیا می‌رود، در جای دیگری به زندگی‌اش ادامه می‌دهد. والدو به مایکل می‌گوید چه کاری انجام دهد تا غم و اندوهش کمتر شود. حالا مایکل احساس بهتری دارد و تصمیم می‌گیرد برای پدربزرگش نامه بنویسد.