فارسی

کتاب حاضر جلد نخست از مجموعه «داستان‌های لولوبی‌ها» است که برای پایه سوم دبستان تدوین شده است. «منزکی‌ها» و «گنزکی‌ها» در دو روستای کنار هم زندگی می‎کنند و با هم روزهای شادی را می‌‏گذرانند تا اینکه گنزکی‌ها شروع می‎کنند به دروغ گفتن. روزی اتفاق عجیبی رخ می‎دهد؛ بدن خوش‌رنگ گنزکی‌ها، کبود می‌شود، قدشان کوتاه و بدنشان کوچک. گنزکی‌ها که خیلی ناراحت شده‌اند، روستای خود را ترک می‏‌کنند. آن‌ها به قصر پادشاهی می‎رسند و... . پادشاه می‎گوید پشت کوه قاف، پیری دانا زندگی می‌‏کند که می‏‌تواند به آن‌ها کمک کند و... .

این کتاب جلد نخست از مجموعه «داستان‌هایی از زبان حیوانات» بوده و برای اول دبستان تدوین شده است. شایان ذکر است که در پایه اول دبستان، با توجه به اینکه دانش‌آموزان مهارت کافی در خواندن و نوشتن را کسب نکرده‎اند، بهتر است اولیا و معلمان، دانش‌آموزان را در خواندن داستان و انجام فعالیت‌ها همراهی کنند. این داستان درباره قورباغه‌ای است که از داشتن زبان دراز خجالت می‎کشد؛ چراکه ماهی و گنجشک و اردک او را مسخره کرده‎اند؛ اما سمور به قورباغه یادآوری می‌کند که با زبانش چه کارهایی می‏‌تواند انجام دهد.

پسر جوان پدرش را از دست داده بود و با مادرش زندگی می‎کرد. پسر بیشتر وقتش را با دوستانش می‎گذراند و هیچ کاری نمی‏‌کرد، در عوض مادرش از صبح تا شب کار می‏‌کرد تا خرج زندگی را درآورد. مادر از دست پسر خسته و کلافه بود؛ ولی کاری از دستش برنمی‎آمد. روزی مادر برای خرید به بازار رفت و این کار تا ظهر طول کشید. پسر از خواب بیدار شد و گرسنه بود؛ اما هیچ غذایی در خانه نبود. پسر جوان با خودش فکر کرد از این به بعد باید از خدا بخواهم که روزی مرا بدهد. او به مسجد رفت و... .

«ایوبِ» پیامبر یکی از مردان ثروتمند «یمن» بود. او تعداد زیادی گاو و میش و شتر داشت. ایوب مرد بخشنده‌ای بود و تا زمانی‌که به تعداد زیادی از مردم غذا نمی‎داد، غذا نمی‎خورد و تا تعداد زیادی از مردم را لباس نمی‎پوشانید، خودش لباس نو نمی‎پوشید. حضرت ایوب بدون هیچ چون و چرایی از خدا اطاعت می‎کرد. خدا هم به او برکت داد، او صاحب چهار پسر و سه دختر بود. شیطان نزد خدا رفت و شکایت کرد که ایوب چون ثروت فراوان و فرزندان صالح دارد، از تو اطاعت می‎کند و اگر همه اینها را از او بگیری دیگر عبادت نمی‎کند. خداوند... .

در کلاس‌های فلسفی برای کودکان، برای شروع گفت‌وگو و کندوکاو فلسفی از محرک‌هایی استفاده می‌شود. این محرک‌ها معمولاً داستان هستند. برای اینکه داستان‌هایی که در این کلاس‌ها استفاده می‌شوند، بتوانند کندوکاو فلسفی ایجاد کنند، باید دارای ویژگی‌هایی باشند، ازجمله، داشتن موضوع چالش برانگیز، بررسی مسائل و مشکلات روزمره کودکان و دغدغه‌های آن‌ها، ایجاد همذات‌پنداری و ملموس بودن. در این کتاب از هفت داستان استفاده شده است که بازنویسی و مناسب‌سازی شده از داستان‌های مشهور با بن‌مایه‌های فلسفی و اجتماعی هستند.

این کتاب شامل چند متن است که در کنار هم چیده شده‎اند و اصلی‎ترین‌‌شان، کتاب «احمد» است که «میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی» در سال ۱۳۰۷ نگاشته است. این کتاب، درواقع یک فرهنگ‌نامه سه‌جلدی است که در قالب پرسش و پاسخ برخی از مهم‌ترین مفاهیم علمی، اجتماعی، تربیتی، تاریخی، فلسفی و مذهبی را بررسی می‎کند. او از داستان‌سرایی و خیال‌پردازی استفاده کرده است تا توجه مخاطب کودک و نوجوان را به آن جلب کند. به‌علاوه، هرجا که لازم دیده، حکایت‌های جذاب و آموزنده‌ای را چاشنی برنامه آموزشی خود کرده است. نویسنده به پرسش‌های فرزند خیالی خود، احمد، پاسخ می‌دهد. متن‎های افزوده کتاب، مقالاتی است در تشریح بیشتر اثر طالبوف، با هدف فهم بهتر آن.

این کتاب ازجمله آثاری است که در سال ۱۳۲۵ ه.ق برای آموزش الفبا به نوآموزان و خردسالان نوشته شده است. نویسنده کوشیده است به شیوه تحلیلی، الفبا را به مخاطبان خود بیاموزد. او موضوع‌های دیگری را نیز مطرح کرده است. وی در بیان حکایت‌ها، ضمن توجه دقیق به آموزش حروف و لغات و تأکید بر یادگیری حروف مشابه در زبان فارسی، متن حکایت‎ها را هم آموزشی نگاشته است. عمده‌ترین مضامین کتاب نیز دربرگیرنده مباحث دینی، مذهبی و تبیین موضوعاتی در علوم گوناگون، نظیر جغرافیا، نجوم و جانورشناسی است.

در کتاب حاضر، کودک با روش آموزش تلفیقی و غیرمستقیم، آوای شنیداری ۲۴ حرف الفبا (صامت‌ها) را از طریق دیدن اَشکال، تلفظ کلمات و درنهایت، دقت و تأکید بر آوای آغاز کلمه می‎آموزد. شایان ذکر است که کودک در این مراحل به شکل نوشتاری حروف نیاز ندارد و نباید هم به آن‌ها توجه کند. با این روش، کودک به هیچ‎عنوان خواندن و نوشتن اصطلاحی را تجربه نمی‏‌کند و مقدمات خواندن و نوشتن را که همان آشنایی با صامت‌ها و مصوت‌هاست، می‎آموزد. همچنین از طریق دانسته‌هایش که نام اشکال است، متوجه تلفظ صحیح آواها (که پیش‌نیاز اصلی خواندن و نوشتن است) می‎شود.

تمیز دیداری، یعنی توانایی ادراک تفاوت بین دو شکل که در یک یا دو قسمت جزئی متفاوت هستند، مثل کلمه خواهر و جواهر. کودکانی که از لحاظ دقت و تمیز دیداری ضعیف هستند، بیشتر به شکل کلی کلمه یا تصویر دقت می‌‏کنند و به اجزای کوچک بی‎توجه‌اند. این مسئله باعث می‎شود تا هنگام نوشتن یا خواندن کلمات خطا کنند. در این کتاب تمرین‎های متفاوتی در سطوح ساده، متوسط و دشوار آورده و سعی شده است که تنوع تمرین‌ها و بازی‌ها مانع از خستگی کودک شوند. تشخیص شکل‌های پنهان در تصویر، تشخیص شباهت در الگوهای تصویری و تشخیص شکل‌ها و حروف متفاوت از بقیه، از جمله این تمرین‌هاست.

کودکان دارای انواع اختلال‌های یادگیری، اغلب دارای هوش خوب و متوسط هستند؛ اما در دریافت اطلاعات، تجزیه و تحلیل آن مشکل دارند. اگر بتوانیم با بازی‌های ساده، حساسیت شنیداری و حافظه دیداری کودکان را پیش از ورود به مدرسه یا در نخستین سال‌های تحصیل تقویت کنیم، شاهد مشکلات کمتری در یادگیری کودکان به خصوص دیکته‌نویسی خواهیم بود. این کتاب با استفاده از تمرین و بازی‌های ساده و متنوع، مهارت‌های کودکان را در دیکته‌نویسی افزایش می‌دهد. در پایان کتاب روش نوین و سریع برای رفع برخی از مشکلات مربوط به حافظه دیداری در دیکته‌نویسی مطرح می‎شود که می‎تواند برای کودکانی که ضعف حافظه دارند، مفید باشد.