ادبیات فارسی

کتاب پیش رو درباره عبدالرحمن جامی، شعر و آثار اوست. او در نگارش بهارستان به گلستان سعدی نظر داشته است و البته انشایی ساده‌تر از شاعر شیراز دارد. بهارستان جامی در هشت روضه با موضوعات و حکایات گوناگون نگاشته شده است. در اثر حاضر 63حکایت دیده می‌شود. سخت‌ترین روز، اشتباه اسکندر، آفتابه دزد، وزارت یا تجارت، توبه، کودک زرنگ و... از جمله عنوان‌ حکایت‌های موجود است. آن‌چه در اینجا دیده می‌شود استفاده از نثر ساده امروزی در بازنویسی و بازآفرینی مطالب برای فهم همگانی و سریع خواننده، به ویژه مخاطب نوجوان است. شخصیت‌های حاضر در این حکایت‌ها معمولا از پادشاهان، غلامان، درویشان، تاجران، خلفا گرفته تا حیواناتی مانند موش، سگ گله، شتر و کبوتر است. آن چنان که در گلستان نیز هست، در بهارستان هم در کنار هر متن منثور، ابیاتی در تایید یا تکمیل اثر نوشته شده است.

کتاب پیش رو طیفی از مسائل مربوط به حوزه هوش کلامی برای پایه هشتم و نهم را بررسی کرده است. افزایش هوش کلامی و استفاده از آن در آزمون‌ها از مطالبی است که در این مجموعه می‌توان مطالعه کرد. 50 آزمون موجود در این اثر درباره توضیح واژه، متضاد و مخالف، مترادف و متشابه، واژگان هم‌خانواده یا ایهام‌دار، جای‌گذاری واژه و مانند این‌ها قابل توجه است. سوالات چهارگزینه‌ای و توضیحات مشروح هر آزمون می‌تواند برای مخاطب موثر باشد. آزمون‌های شبیه‌سازی شده نیز از دیگر بخش‌های این مجموعه است. در انتهای کتاب نیز می‌توان پاسخنامه تشریحی را دید و با جواب‌های داده شده از طرف دانش‌آموز مقایسه کرد.

کتاب پیش رو شامل 12 قصه مصور از منطق‌الطیر، اثر فریدالدین محمد عطار نیشابوری از شاعران اواخر قرن ششم هجری است. منطق‌الطیر به معنی زبان پرندگان است و مسائل عرفانی را به شکلی ساده و به شیوه شعری تبیین کرده است. اولین قصه با نام سلطان و پسر ماهیگیر درباره مواجهه و گفت‌وگوی سلطان مسعود و لشکریان او با پسرکی است که در حال ماهی گرفتن است. سلطان و خارکن، داستان دیدار و گفت وگوی سلطان محمود غزنوی است که هنگام شکار در صحرا با پیرمرد خارکنی روبه‌رو می‌شود. قصر بی‌نظیر شاه، پادشاه نادان و سگش و خفاشی به دنبال خورشید و مهلتی برای بت‌پرستی عنوان‌هایی دیگر از داستان‌های این کتاب برای کودکان است.

کتاب حاضر حاوی 12 داستان کودکانه به زبان ساده از "الهی نامه" فریدالدین عطار نیشابوری است. این عارف بزرگ عمیق‌ترین مسائل عرفانی را به شکلی ساده در شعرهای خود بیان کرده است. حکایت‌های الهی نامه از زبان پدری است که برای شش پسرش بازگو می‌کند. گربه‌ای با جوراب‌های چرمی، پسرک و دختر شاه پریان، عارف و نانوا، سفر به هندوستان، بهلول و بچه‌ها و اردشیر وپسرش عنوان تعدادی از داستان‌های این کتاب است. در هر صفحه از این اثر نیز مناسب با وقایع ذکر شده تصاویر رنگی دیده می‌شود.

این کتاب تصحیح «محمدعلی فروغی» از کتاب «گلستان سعدی» است. این کتاب، مجموعه‎‌ای از اشعار و حکایت‌های پندآموز اخلاقی است. در این اثر سخنان و اشعاری نغز از سعدی شیرازی درباره سیره پادشاهان، اخلاق درویشان، فضیلت قناعت، فواید سکوت و خاموشی، عشق و جوانی، ضعف و پیری، آثار تربیت و آداب صحبت کردن آمده است. در هر یک از موضوعات فوق، ابتدا حکایتی نقل شده و سپس اشعاری در رابطه با آن موضوع سروده شده است. در پایان نکاتی ظریف و لطیف به‌صورت نظم و نثر که هر کدام از آن‏‌ها اشاره به مطلبی اخلاقی و حکمت‏‌آمیز دارد، ذکر شده است.

ضرب‌المثل‌های فارسی، گنج‌های پربهایی از آموزه‌های آسمانی، اخلاقی و انسانی هستند. «دریا و ضرب‌المثل‌ها»، نوشته «حجت‌الاسلام حیدری ابهری» در این حوزه از ادبیات فارسی است که 32 ضرب‌المثل مرتبط با «دریا» مانند «ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است»؛ «نان را بینداز توی دریا، ماهی نمی‌داند اما خدا می‌داند»؛ و... را برای کودکان توضیح می‌دهد. تصاویر کتاب نیز مرتبط با محتوای مفهومی هر ضرب‌المثل، ترسیم شده است.

کتاب حاضر مجموعه‌ای است از دویست ضرب‌المثل که هر کدام قصه‌ای طولانی دارد. نویسنده آن‌ها را از بین هزاران ضرب‌المثل فارسی برگزیده و با توضیحاتی در این کتاب آورده است. در کنار برخی ضرب‌المثل‌های کتاب، ضرب‌المثل‌های مشابه نیز آمده‌اند.

ضرب‌المثل‌ها شیرین و خواندنی‌هستند. کتاب حاضر شامل تعداد زیادی ضرب‌المثل است تا مخاطب هم با معنای آن‌ها آشنا شود و هم دانش بیشتری دربارۀ خدا به دست آورد؛ یک کتاب ادبی و دینی.

منظومۀ «عاق والدین» حاصل طبع سراینده‌ای ناشناس، 141 بیت دارد و از دورۀ قاجار تا دهۀ 1320 از جمله متن‌های درسی و آموزشی مکتب‌خانه‌ها به شمار می‌رفته است. داستان بر محور توجه به حقوق مادر و پرهیز از عاق وی می‌گردد، اما مضمون اصلی آن شفاعت خاطیان و گناهکاران امت پیامبر از طرف امام حسین است. در مقدمۀ کتاب حاضر، ساختار این منظومه بررسی شده و ریشه‌های روایی و فولکوریک آن به تناسب موضوع‌ها و مضمون‌های کتاب برای مخاطبان کودک و نوجوان واکاوی و بر آن‌ها تأکید شده است.

کتاب فرائدالادب اثر میرزا عبدالعظیم قریب گرگانی است که برای تدریس در مدرسه‌های نوین آغاز قرن چهاردهم هجری تدوین شد. در این مجموعۀ پنج دوره‌ای، شعرهای زیبا، حکایت‌های شیرین، و مطالب تاریخی و ادبی مفیدی از متن‌های کهن و برجستۀ معاصر گردآمده‌اند. کتاب حاضر از مجموعه‌ای چندجلدی که نخستین کتاب‌های کودک و نوجوان چاپ‌شده در ایران را در بر می‌گیرند، به زندگی پربار و آثار ارزشمند عبدالعظیم قریب نگاهی می‌اندازد و سپس با آوردن متن اصلی کتاب «فرائدالادب»، جایگاه آن را در آموزش زبان فارسی بررسی می‌کند. همچنین، منابعی که در تدوین دورۀ سوم کتاب به کار رفته‌اند، معرفی می‌شوند.