متوسطه نظری

کتاب حاضر ترجمه سیزده داستان ترکی «حبیب فرشباف» به فارسی است. او یکی از شاعران حوزه کودک و نیز شعر و نثر بزرگ‌سال است. داستان اول که نامش، عنوان کتاب است، درباره زمانی است که او تمام مدتِ زمستان را در روستا می‎ماند و میوه‎هایی که مادرش در چمدانش گذاشته است، به اهالی روستا می‎بخشد، به جز یک انار که برای خودش نگه می‌‏دارد؛ اما وقتی به عیادت بیماری می‏‌رود، مجبور می‌‏شود آن انار را هم به او بدهد. در روزهای بعدی که سرما بی‎داد می‏‌کند و مردم روستا یکی‎یکی مریض می‏‌شوند... .

این کتاب رویکردی متفاوت به مدیریت، محیط زیست، انسانیت و روند تغییرات جهانی را جان‌مایۀ اصلی تدوین خود کرده است و با ترکیب دانش و تجربۀ زیسته، نگاهی متفاوت به مدیریت و محیط زیست دارد. 60 قاعدۀ نانوشتۀ زندگی شخصی و سازمانی، 80 سفرنامۀ یادگیری، 31 دلاویز اجتماعی با طعم بادام تلخ و 45 پیام شوق‌انگیز صبحگاهی، بخشی از محتوای کتاب هستند.

این کتاب در خصوص تنگناها و تدابیری است که جامعه‌شناسان شیکاگو و تعدادی دیگر در تلاش برای ساخت یک رشتۀ اخلاقی و دانشگاهی مفید اجتماعی متحمل شده‌اند. در فصل اول مکتب شیکاگو و منتقدان آن مطرح شده‌اند. نویسنده جنبه‌هایی از تعامل بین جامعه‌شناسی آمریکایی، لیبرالیسم آمریکایی و سرمایه‌داری آمریکایی را بررسی می‌کند.

یافته‌های علم روان‌شناسی در تدریس و یادگیری کاربرد فراوان دارند. کتاب حاضر با هدف کمک به ادارۀ بهتر کلاس‌های درس، نکاتی را عرضه می‌کند. مفاهیم کتاب از جنبش ساخت گرایی شروع می‌شوند و ضمن بررسی نظریه‌های یادگیری برونر و ویگوتسکی، عملکرد دانش‌آموز را در موفقیت کلاسی، تعامل اجتماعی، جنبه‌های اجتماعی و عاطفی یادگیری بررسی می‌کنند. سپس الگوهای ساخت‌گرایی اجتماعی در این زمینه مطرح می‌شوند. اصول یادگیری ساخت‌گرایی و راهبرهای آن نیزدر فصلی جداگانه آمده‌اند. رویکرد ساختن گرایی در کلاس درس آخرین فصل کتاب است.

دسترسی راحت به خبر و شیوه‌های رساندن آن به مخاطب در دنیای امروز، سبب شده است تشخیص اخبار جعلی از اطلاعات درست و اخبار واقعی مشکل باشد. در این کتاب دربارۀ اخبار جعلی، از متون نوشتاری و تصویری گرفته تا فیلم‌ها و نقش هوش مصنوعی در تولید دیپ فیک و آثار زیانبار آن‌ها بر افکار عمومی، می‌خوانیم. شیوه‌های شناسایی این جعلیات، چه برای مخاطب عام و چه خبرنگاران و سازمان‌های رسانه‌ای، شرح داده شده است. نقش سواد رسانه‌ای، دیجیتالی و خبری در مواجهه با اطلاعات نادرست و اخبار جعلی نیز از دیگر موضوعات است.

بعد از اینکه خواهران «هایسینت»، «مود» را به سرپرستی می‎گیرند، مود متوجه می‎شود که آن‌ها به او احتیاج دارند تا جزئیات یک نقشه‎ دقیق را کامل کنند؛ اما این نقشه چیست؟ آن‌ها خانواده‎های پولدار را که به تازگی عزیزی را از دست داده‎اند، به خانه‎شان دعوت می‎کنند و ادعا می‎کنند که می‎توانند روح آن فرد را احضار کنند. به این ترتیب از آن‎ها پول زیادی می‎گیرند. مود در این نقشه به عنوان کودک مخفی شناخته می‎شود. او متوجه می‎شود که فریب خورده است؛ اما نمی‎داند چه کند.

«کت»، دختر نوجوانی است و برادر کوچک‌ترش، «جوجو»، علائمی شبیه به بیماری اوتیسم دارد. مادرِ آن‌ها نویسنده است و برای کودکان قصه‌ می‌نویسد. پدر ِخانواده بر اثر بیماری فوت کرده و مادر، خودش را در کار و جلسات کاری غرق کرده است. قرار است تابستان، کت و جوجو کنار دوست صمیمی‌شان باشند؛ اما به دلایلی سفر لغو می‌شود و مادر به خاطر جلسات کاری، مجبور می‌شود بچه‌ها را نزد پدر و مادرش بگذارد. پدر و مادری که بچه‌ها تا به حال ندیده‌اند!

گرچه احساس خشم تا حدی طبیعی است، با این حال می‌توان آن را به گونه‌ای مدیریت کرد که به پرخاشگری نینجامد. کتاب حاضر پس از بررسی هیجان‌ها، بر خشم تمرکز می‌کند و دربارۀ علل و اسباب‌ خشم و پرخاشگری به طور ملموس بحث می‌کند. نویسنده مراحل خشم و پرخاشگری را توضیح می‌دهد و راه‌های پیشگیری از بروز و مدیریت آن را نشان می‌دهد. انواع مدیریت و کنترل خشم، و چگونگی مقابلۀ سالم با برانگیزاننده‌های خشم و پرخاشگری در این کتاب آمده‌اند.

کتاب حاضر یکی از مجلدات مجموعه‌ای 120 جلدی است که همۀ جلدهای آن با فصل‌های ثابت، به بیان شیوۀ زندگی و شرایط خانوادگی یکی از بزرگان کشور اختصاص دارد. در این جلد پیشینۀ خانوادگی، کودکی و نوجوانی «رشدیه»، شیوه‌های آموزشی او، سفرش به بیروت و تحصیل در دارالمعلمین شرح داده‌شد‌ه‌اند. همچنین، فصل‌هایی از کتاب به تأسیس مدرسه در ایروان، بازدید ناصرالدین شاه از مدرسۀ ایروان، ابداع الفبای صوتی، بازگشت به تبریز و تأسیس مدرسه، نوآوری‌های رشدیه در انقلاب مشروطه و تألیفات رشدیه پرداخته‌اند.

به اعتقاد پدیدآورندگان کتاب حاضر، مسئولیت گریزی بزرگ‌ترین معضل کنونی جوامع است و برای درمان آن تک‌تک افراد جامعه، به جای آن‌که منتظر اقدام دیگران باشند، باید اخلاقانه و مسئولیت‌پذیرانه ب‍پاخیزند و در حد توان خود در برابر قانون‌شکنی وستم و اجحاف واکنش نشان دهند. نویسنده در این کتاب دو محور اصلی را دنبال می کند: تبیین ارزش مسئولیت‌پذیری و شناسایی کلیدهای به‌پاخاستن و اثرگذاری بیشتر به واسطه داستان‌های الهام‌بخش انسان‌هایی که برای بهتر کردن محیط‌شان به‌پاخاستند و روابط انسانی، سازمان‌ها و اجتماع خود را تغییر دادند و بهبود بخشیدند.