متوسطه نظری

شاهنامه اثر بزرگ فارسی و یادگار حکیم فردوسی است که برای ایرانیان ارزش فراوان دارد. کتاب حاضر، از مجموعه‌ای چند جلدی، گزیده‌ای است از شاهنامه که دو داستان مشهور را در قالب نثر به خوانندگان عرضه کرده‌است. داستان‌های این مجموعه بر اساس ترتیب زمانی وقایع انتخاب شده‌اند تا در نهایت مجموعه‌ای منتخب از شاهنامه در اختیار خواننده قرار گیرد. داستان‌های این جلد عبارت‌اند از: : «از جمشید تا فریدون» و «زادن زال و رستم».

«ستاره» دختر جوان و زیبایی است که دلباخته پسری به نام «فرهاد» است. از سویی «ارسلان»، یکی از جوانان محل، دلباخته ستاره است. خواست مادر ستاره این است که او با ارسلان ازدواج کند. مقاومت ستاره نتیجه‌ای ندارد و در نهایت، او با ارسلان ازدواج می‎کند. ارسلان مرد مهربانی است و با محبت، ستاره را عاشق خود می‎کند. آن‎ها صاحب فرزندی به نام «آرش» می‌شوند؛ اما با اتفاقی ساده زندگی ستاره دگرگون می‌شود.

«سکوت ترجیح دورانی است که دل خسته است، توان هست؛ ولی اصراری به لب گشودن نیست. من در این دوران از دریچه دل سخن گفتم و حاصل، همین شی پانزده در پانزده روبه‌روست.» این کتاب مجموعه اشعاری است که درباره عشق سروده شده است. در هر صفحه تصاویری مرتبط با آن شعر ارائه شده و در صورت لزوم توضیح و معنای کلمات در پایین صفحه آورده شده است. در صفحه پایانی کتاب می‌خوانیم: « زلال آب چه دردناک می‌نماید رو، به دوره‌ای که هیچ درکی از تبلور نیست.»

این مجموعه شعر از غزل، دوبیتی، رباعی و مقطّعات تشکیل شده است. نام بعضی از این غزلیات به این ترتیب است: «شاهکار خلقت»، « مهجور و تنها»، «یاد دوست»، « وعده دیدار»، «اسرار» و «معلم». شاعر در شعر «شاهکار خلقت» زن را ستایش می‌کند و در شعر «معلم»، معتقد است که انسان نادان با کسب دانش، دوباره متولد شده و کار معلم برای او عبادت محسوب می‌شود.

این کتاب پنجمین مجموعه شعرِ شاعر بوده و حاوی بیست و نُه قطعه شعر است که در قالب قصیده سروده شده‌اند. «تجاهل»، «فریفته»، «اهریمن»، «اشتباه»، «سکوت» و «رویای مهشید» نام برخی از این اشعار است. شاعر در شعر «اشتباه»، خود را برای انتخاب اشتباهی که کرده است، ملامت می‌کند و در شعر «سکوت»، غمش را با سکوتش پنهان می‌کند. در شعر «رویای مهشید» آمده است: « برو تا مگر آسمان‌های دور، پِر خسته‌ات را نوازش کنند ـــ نه این آسمان کوتاه و تنگ، که با سنگِ نیرنگ سازش کنند.»

کتاب حاضر مجموعه‌ای از اشعار عاشورایی است که به شیوه ترکیب‌بند سروده شده‌اند. شاعر کوشیده است تا از زبانی نو و ترکیب‌هایی تازه استفاده کند. هر قطعه شعر «منزل» نام دارد که از منزل اول تا بیستم ادامه پیدا می‌کند. در انتهای کتاب، بخشی با عنوان توضیحات و اشارات آورده شده است که درباره هر شعر توضیحاتی، ازجمله معنای کلمات، تشبیهات و کنایات را ارائه می‌کند.

این کتاب حاوی شش داستان از مردم روستاست. نام داستان‌ها به این ترتیب است: «بخت دختر شیطان»، «عشق پیری»، «جن‌گیر»، «یه سر و دو گوش»، «زن‌بابا» و «عشق مادری». داستان «بخت دختر شیطان»، درباره خرافات و اعتقادات اشتباهی است که بین مردم رواج دارد و افراد ساده‌دلی که با باور این خرافات، به جان یکدیگر می‌افتند. داستان «زن‌بابا»، زندگی زنی را روایت می‌کند که به ناچار زن دوم مردی مسّن شده است. زن رفتار خوبی با دختر کوچک مرد ندارد. داستان علت این موضوع را بررسی می‌کند.

«نرگس» دختری هفده ساله است که در آتش‌سوزی تمام خانواده‌اش را از دست می‌دهد. جسد خواهر کوچک نرگس پیدا نمی‌شود و همین موضوع روزنه امیدی در دل او باز می‌کند. نرگس مجبور می‌شود به شهر دیگری برود و با خانواده عمویش، کسانی که تا به حال ندیده است و هیچ شناختی از آن‌ها ندارد، زندگی کند. او در کنار عمو و خانواده‌اش که همگی مهربان و دلسوز هستند، آرام‌آرام به زندگی بازمی‌گردد تا اینکه خبر می‌رسد ستاره پیدا شده است. نرگس با عجله راهی تهران می‌شود؛ ولی او را نمی‌یابد. چه اتفاقی برای ستاره افتاده است؟ او کجاست؟

میرزا عظیما اصفهانی یکی از شاعران برجستۀ سبک هندی در قرن دوازدهم بود. در این کتاب صد غزل از دیوان میرزا عظیما گزینش شده‌است و زیبایی‌های زبانی، برجستگی‌های ادبی و ذوقی، شیرینی و شیوایی، نغزی و نکته برداری، و سرانجام گونه‌گونی مد نظر بوده‌است. گزیده‌ها شرح و توضیح دارند. در بخش مقدمه و تعلیقات، اشارات و توضیحاتی دربارۀ زندگی، مختصات سبکی شاعر و واژگان مشکل و ابیات نیازمند شرح آمده‌اند.

این کتاب مجموعه اشعاری است که درباره انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، امام راحل، مقام معظم رهبری و مناسبت‌های انقلابی و ملی سروده شده است. نام برخی از این اشعار از این قرار است: «مقام امام»، «پایان هجران»، «پیام پیروزی»، «نفس اماره»، «تجلیل از بسیج» و «سلام بر صفای معلم». شعرها در قالب قصیده و مثنوی سروده شده‌اند. در شعر «پایان هجران» آمده است: « ای یوسف عزیز به کنعان خوش‌آمدی، آواره وطن سوی ایران خوش آمدی... .»