متوسطه نظری

داستان کتاب درباره طلبه جوانی است که به دلیل مشکلات خانوادگی، توانایی صحبت و سخنرانی در جمع را ندارد و در مواجهه با افراد دچار لکنت زبان می‌شود. نا‌امید شدن جوان، عشقی عفیفانه و پاک و ارتباط با پدری بداخلاق و خودرأی، مشکلات مالی و تصمیم‌گیری درباره آینده، زندگی "شهاب" را به مرز ناامیدی و دوری از مردم می‌کشاند.از سوی دیگر، پدر شهاب که با طلبه شدن پسرش مخالف بوده، با مشاهده ناتوانی او در منبر رفتن، طلبه شدن او را هم بی نتیجه یافته است و بهانه دیگری برای سرزنش کردن شهاب پیدا کرده است.

باور به مهدویت یکی از مسلمات اعتقادی شیعه و سنی است که همواره مورد گفت‌و‌گو و اختلاف هر دو گروه بوده‌است. در این کتاب، علل پیدایش و گسترش مدعیان مهدویت بررسی شده‌است. در مرحلۀ بعد، جریان‌شناسی تاریخی مدعیان دروغین و ادعاشناسی آنان مورد توجه بوده‌است. معرفی مدعیان اهل سنت و شیعه به تفکیک نام، بررسی انواع ارتباط با امام عصر و نیابت خاصۀ ایشان از بخش‌های دیگر این کتاب هستند.

این کتاب زندگی «میثم تمار» است. او در نوجوانی اسیر شده و به زنی به نام «ماجده» فروخته می‌شود که شوهرش در جنگ با ایرانیان ناپدید شده است. ماجده نام پسر نوجوان را «سالم» می‌گذارد و با گذشت زمان و آرام‌آرام، نگاه‌های نفرت‌انگیزش به سالم کم می‌شود و رنگ می‌بازد. با گذشت روزها، سالم با اینکه حرف‌های ماجده را نمی‌فهمد؛ ولی متوجه لحن مادرانه او می‌شود. روزی که چادرها آتش می‌گیرند، سالم خود را به دل آتش می‌زند تا ماجده و پسر کوچکش را نجات دهد. او در مقابل چشمان شگفت‌زده مردم، همراه ماجده و پسر ک، از آتش بیرون می‌آید. آری سالم آن‌ها را نجات داده است؛ اما او یک جوان عجم است!

«حوریه» در آسایشگاه جانبازان کار می‌کند و به «سیدرضا» که یک دست و دوپایش را از دست داده است، دل می‌بندد. حوریه همه خواستگارهایش را جواب کرده است؛ او نذر کرده است فقط با یک جانباز ازدواج کند؛ اما سیدرضا هیچ توجهی به او نمی‌کند تا اینکه حوریه با تمام حجب و حیایی که دارد، در فرصتی مناسب، راز دلش را به او می‌گوید؛ ولی سیدرضا حتی به او نگاه هم نمی‎کند. قرار است به مناسبت روز جانباز، مراسمی برگزار شود و حوریه به این فکر می‎کند که چطور می‌تواند مردهایی را که بیشترشان نمی‌توانند حتی از تخت پایین بیایند، خوش‌حال کند.

داستان این رمان درباره "طوبی" دختری نوجوان است که در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پدرش را از دست می دهد و در روزگار یتیمی به ازدواج تاجری عراقی در می¬آید. سال هایی توأم با شادی و مرارت برای طوبی سپری می شود تا اینکه ارتش بعثی صدام به ایران حمله می¬کند. پسران طوبی باید به ارتش ملحق شوند، اما طوبی جنگیدن با خمینی را برای فرزندانش حرام می¬کند. شخصیت طوبی، داستان زندگی خود را در مسیر پیاده¬روی اربعین از بصره تا کربلا برای نوه هایش تعریف می¬کند. متن داستان این کتاب ۴۰ گام دارد و در هر گام با دستمایه قرار دادن داستان زمان حال طوبی و پیاده¬روی او به سمت کربلا با رجوع به گذشته، نوجوانی، جوانی و میان¬سالی او که در بردارنده حال و هوای بخش¬هایی از تاریخ معاصر دو سرزمین ایران و عراق است، روایت می¬شود. این داستان برگرفته از واقعیت است.

«ماهی» نام دختر دانشجویی است که در رشته معماری تحصیل می‌کند و صاحب‌خانه‌اش، «بانو»، قصد رفتن به سفر حج را دارد؛ اما ناگهان بیمار می‌شود و پزشکان هر گونه سفری را برایش ممنوع می‌کنند. بانو از او می‌خواهد که برای فیش حج‌اش مشتری پیدا کند و ماهی در حالی که در آژانس مسافرتی به دنبال مسافری دست به نقد می‎گردد، دلش می‌لرزد و خودش مسافر فیش بانو می‌شود و داستان با آماده کردن تدارکات سفر ماهی آغاز می‌شود. او در طول سفر، ذهنش مشغول و درگیر افکار گوناگونی است و در حال و هوایی به سر می‌برد که هیچ ارتباطی با حال و هوای همسفرانش ندارد.

این فیلم‌نامه بر اساس یکی از داستان‌های مشهور «محمدرضا بایرامی»، با عنوان «گرگ‌ها از برف نمی‌ترسند» نوشته شده است. این فیلم‌نامه، داستان زندگی و ماجراجویی دو نوجوان در منطقه «سبلان» است. آن‌ها به دنبال کشف نادیده‌هایی از طبیعت زیستی خود، در یک روز زمستانی، به قصد دیدن آبشاری یخ‌زده از روستا خارج می‌شوند و درست در همان موقع زلزله تمام روستا را با خاک یکسان می‌کند. حالا این دو نوجوان در مسیر بازگشت، خود را مأمور حفاظت از روستا در برابر هجوم طبیعت می‌بینند و... .

در شهریور ۱۳۲۰ متفقین ایران را اشغال می‌کنند و شهرهای جنوبی ایران بمباران می‌شود. در اثر این بمباران، چوپانی جوان و پسربچه‌ای پنج ساله که هر دو «رجب» نام دارند، دست راست خود را از دست می‎دهند. چوپان بعد از مرگ صاحب گله، راهی روستای دیگری می‌شود. بعد از دو سال، پسرک باید به مدرسه برود؛ اما آیا او می‌تواند با یک دست مدرسه برود و درس بخواند؟ داستان با نگرانی‌های پدرِ پسرک برای ادامه تحصیل و کار پسرش و ازدواج چوپان جوان ادامه پیدا می‌کند و... .

در آوریل 1986، راکتور و ساختمان شماره چهار نیروگاه هسته‌ای «چرنوبیل» که در نزدیکی مرز «بلاروس» قرار دارد، بر اثر انفجار تخریب شد و فاجعه چرنوبیل را به عنوان بزرگ‌ترین حادثه صنعتی قرن بیستم رقم زد. در این فاجعه، پنجاه آتش‌نشان و کارشناس نیروگاه کشته و بیش از پنجاه هزار نفر درگیر بیماری سرطان شدند و جان خود را از دست دادند. این کتاب داستان غم‌انگیز افرادی را بیان می‌کند که تحت‌تاثیر این فاجعه قرار گرفته‌اند.

این کتاب شامل چند داستان کوتاه و یک داستان نیمه‌بلند از «تولستوی» است. نام بعضی از این داستان‌ها، «خدا صبر می‌کند و می‌بیند»، «سه پرسش»، «شمع»، «عزیز بی‌جهت» است. نویسنده در این داستان‌ها به مظاهر تمدن و زندگی جدید طغیان می‌کند و بینش خود را درباره مذهب بیان کرده و زندگی را بر اساس طبیعت ذاتی و ترک تجملات ترسیم می‌کند. همچنین داستان‌ها، نمایی از تفکر بلند و عمیق نویسنده را به نمایش می‌گذارد.