ادبیات کهن

تاریخ بیهقی از مهم‌ترین کتاب‌های تاریخی و ادبی فارسی است که تنها چند جلد از آن باقی‌مانده است. اثر پیش‌رو بازگردانی داستان‌های این کتاب بزرگ به زبان امروزی است. نویسنده کوشیده است داستان‌های برتر و شاخص‌تر را انتخاب کند و به نثر ساده درآورد. بخش‌های پنج‌گانۀ کتاب به این ترتیب موضوع‌بندی شده‌اند: داستان‌هایی از سبکتکین، سلطان محمود، سلطان مسعود، خلفای عباسی. داستان‌هایی با موضوعات پراکنده نیز در بخش پنجم آمده‌اند.

اثر پیش رو مجموعه داستان‌های قدیمی فارسی را در بر دارد که به صورت سینه‌به‌سینه به نسل‌های بعد منتقل شده و حاوی محتوای تربیتی است. نویسنده در ابتدای کتاب نگاهی اجمالی به مفهوم پیرزن و عجوزه در داستان‌های کهن و عامیانه ایرانی و قصه‌های این کتاب دارد. در حاشیه صفحات توضیحاتی درباره کلمات، داستان و اصطلاحات کاربردی آمده است.

داستان‌های عامیانه ریشه‌ای بسیار قدیمی در تاریخ زندگی یک قوم دارند. این اثر حاوی داستانی است که دلاوری‌ها و آداب پیکار عیّاران یا جوانمردان، آداب دربار و وضع زندگی طبقات مختلف مردم در عصر پهلوانی را بازگو می‌کند. قهرمان اصلی ماجراها، مظهر دلاوری، خطرپذیری، تدبیر و جوانمردی است که حوادت داستان را با کارهای شگفت‌انگیز خود می‌آفریند.

این اثر یکی از داستان‌های خواندنی عامیانه است که شرح دلدادگی خورشیدشاه به دختر پادشاه چین و ماجراهایی که برای او و همراهانش اتفاق می‌افتد را بازگو می‌کند. سمک عیار از این داستان وارد زندگی خورشیدشاه می‌شود و دوستی صادقانه‌ای بین آنها به‌وجود می‌آید. این اثر به نثر ساده امروزی بازنویسی شده است.