مهارت‌های ارتباطی

آموزش مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی یکی از نیازهای اساسی کودکان است. در این کتاب که به مجموعه‌ای چندجلدی تعلق دارد، کودک با مهارت‌های حل مسئله و کارگروهی آشنا می‌شود. ماجرا به ماندن بچه‌ها در کلاس در یک روز بارانی مربوط می‌شود. نویسنده کوشیده است نتیجۀ خوب همکاری و گروهی کارکردن را به مخاطب نشان دهد.

یکی از مشکلات ارتباطی خانواده‌ها «گوش نکردن صحیح و درست نشنیدن» است. در حالی که شنیده‌شدن یکی از نیازهای اساسی انسان است. کتاب حاضر در 13 فصل تنظیم شده‌است و می‌کوشد راه‌های گوش دادن به دیگران را به مخاطب بیاموزد. عنوان‌های بعضی فصل‌های کتاب عبارت‌اند از: چرا افراد به حرف‌های هم گوش نمی‌دهند؛ ما آنچه را می‌خواهیم می‌شنویم؛ گوش دادن به حرف‌های فرزندان و نوجوانان.

بازی گروهی راهی است ایده‌ال برای توسعۀ مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودکان همراه با خلاقیت و لذت. در این کتاب 101 بازی و فعالیت با موضوع مهارت‌های زندگی عرضه شده‌است تا مهارت‌های پایۀ کودک را برای خودآگاهی و همراهی با دیگران توسعه دهد. باز‌ها مخصوص بچه‌های 6 تا 12 ساله هستند و به سه دستۀ «بازیهای من، بازی‌های شما و بازی‌های ما» تقسیم شده‌اند. در هر بازی، اهداف و روش‌بازی ذکر شده‌اند و نکات لازم و پیشنهادها نیز آمده‌اند.

والدین معمولاً تمایل دارند کودکشان در برقراری رابطۀ اجتماعی با دیگران موفق عمل کند. این مجموعه، به روش‌ها و مشکلات تربیتی کودکان و نوجوانان تا سن بلوغ می‌پردازند. در واقع، روش نویسندگان این کتاب‌ها، آموزش شیوه‌های عملی به والدین است. هر کتاب فصل‌های متعددی دارد که به زبانی ساده و همه‌فهم، روشی کلیدی از تربیت را توضیح می‌دهد. این جلد، در 11 فصل، گام‌های لازم برای داشتن روابط اجتماعی در کودک را عرضه می‌کند. در هر فصل یک مهارت ارائه و تمرین می‌شود.« شروع کردن، پیوستن به سایر افراد، خواندن نشانه‌های اجتماعی، افزایش عزت نفس و مقابله با تمسخر» از جمله فصل‌های کتاب هستند.

با توجه به گفتۀ کتاب، مهارت‌های زندگی توانایی‌هایی هستند که کودک را برای رو‌به‌رو شدن با مسائل روزمرۀ زندگی آماده می‌کنند. در این کتاب تلاش شده است تا با در نظر گرفتن مهارت‌های حل مسئله، تفکر خلاق، تفکر نقادانه، همدلی، مدیریت استرس و... کودکان پیش‌دبستانی برای ورود به جامعه تواناتر شوند. فعالیت‌های کتاب می‌تواند با کارهایی مثل نقاشی، برش، کار گروهی و کامل کردن قصه انجام شود.

این اثر در نه فصل و از زبان یک معلم روایت شده است. داستان درباره یک دبیرستان است که ۴۰ درصد از مجموع دانش‌آموزان آن در اقلیت و سیاه‌پوست و 15 درصد از آنها سفیدپوست و از خانواده‌های مرفه‌اند. این ناهم‌خوانی، محیطی پر تنش را در مدرسه ایجاد کرده است. به نظر نویسنده، راه‌حل اصلی برای به وجود آوردن یک جامعه یادگیری، مدیریت صحیح کلاس درس است. توجه و مراقبت، تعامل با دانش‌آموزان، تعادل بین توجه و انضباط و برنامه تحصیلی از جمله مباحث مطرح شده در این کتاب است.

مهرت‌های ارتباطی مجموعه‌ای از توانایی‌ها هستند که به سازگاری ما با دیگران کمک می‌کنند و رفتارهای مثبت را شکل می‌دهند. کتاب پیش رو کوشیده است مفاهیم، نظریه‌ها و راهبردهای عملی در خصوص مهارت‌های ارتباطی را در هشت فصل به مخاطب عرضه کند. انواع ارتباط و نظریه‌های ارتباطی، مقابله با تعارض در ارتباط، مهارت ابراز وجود، مهارت ارتباط مؤثر و مهارت گوش دادن از جمله فصل‌های کتاب هستند.

ما در طول روز با دیگران صحبت می‌کنیم و عقاید و احساسات خود را مطرح می‌کنیم. به نحوۀ صحیح چنین ارتباطاتی، مهارت برقراری رابطۀ موثر می‌گویند. در این کتاب، فعالیت‌هایی در جهت تقویت این مهارت در کودکان پیش‌دبستانی طراحی شده است. نمایش و بازی‌هایی که هر کدام به توانمندسازی بخش‌هایی از این مهارت کمک می‌کنند؛ نگاه کردن به طرف مقابل هنگام گفتگو، گوش کردن، رعایت نوبت در صحبت، استفادۀ مناسب از زبان بدن، تغییر دادن چهره در حالات مختلف روحی، دربارۀ موضوع مشترک صحبت کردن نمونه‌هایی از این موارد هستند.

احساس، امری است همگانی که حتی مراتب ضعیف و گنگ و مبهم آن در بی‌ذوق‌ترین افراد نیز وجود دارد. فعالیت‌هایی مثل بازی، بحث و گفتگو، قصه، شعر، نمایش خلاق و نقاشی در این کتاب وجود دارد. مربیان می‌توانند شیوۀ اجرای هر فعالیت را در پایان هر صفحه بخوانند. به اهداف هر بخش نیز در ابتدای همان صفحه اشاره شده است.

این کتاب شامل طرح درس برای مربیان و مجموعۀ دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامۀ اجرایی طرح است. در دورۀ اول، که برای پایه‌های چهارم، پنجم و ششم دبستان طراحی شده است، دانش‌آموز در سه بخش آداب معاشرت، مسئولیت‌های ابتدایی شهروندی و حفظ و اهمیت محیط زیست آموزش میبیند. در دورۀ دوم و سوم که برای متوسطۀ اول و دوم طراحی شده است، دانش‌آموز علاوه بر نکات یاد شده با مهارت‌های ارتباطی در متوسطۀ اول و مهارت‌های عاطفی در متوسطۀ دوم آشنا میشود. محتوای کتاب برای شانزده هفتۀ آموزشی در نظر گرفته شده است.